تبیان، دستیار زندگی
پژوهش حاضر حاصل تلاش زهره فریدونی در دو حوزه علوم قرآنی و گیاه پزشکی است و می توان گفت این اثر گامی نو در زمینه تحقیقات بین رشته ای علوم قرآنی است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نقش گیاهان در زندگی انسان


پژوهش حاضر حاصل تلاش زهره فریدونی در دو حوزه علوم قرآنی و گیاه پزشکی است و می توان گفت این اثر گامی نو در زمینه تحقیقات بین رشته ای علوم قرآنی است.

نقش گیاهان در زندگی انسان

نقش گیاهان در زندگی انسان (از دیدگاه قرآن)/ تالیف: زهره فریدونی/ شمارگان: 1000/ قیمت: 42000 ریال/ نوبت چاپ: اول / 1390/ ناشر: موسسه انتشارات امیرکبیر

زهره فریدونی، با تحقیق و بررسی نقش گیاهان در جنبه های مختلف زندگی انسان با توجه به آیات قرآن می پردازد چرا که تاکنون به زبان فارسی و عربی به صورت منسجم اثری در این باره موجود نیست. این تحقیق به روش توصیف و تحلیل داده ها انجام شده است. به این صورت که در مرحله اول، قرآن کریم از ابتدا تا انتها مطالعه شده و آیاتی که به هر نحوی به گیاهان مربوط می شوند، استخراج شده است. پس به روش تحقیق موضوعی، از انتها به ابتدای قرآن، آیات استخراج شده و سیاق هریک از این آیات مفهوم یابی شده اند و پس از آن به سی و پنج تفسیر مراجعه شده و آیات مورد نظر در این تفاسیر بررسی شده اند. در این مرحله برای اطمینان یافتن از استخراج همه آیات مربوط به گیاهان به «معجم المفهرس لکشف آیات القرآن»، «فرهنگ قرآن» و «فرهنگ موضوعی تفاسیر» مراجعه شد، که خوشبختانه استخراج همه آیات مربوطه انجام شده بود. پس از مشخص کردن موضوعات فرعی، با مراجعه به کتب مرتبط با موضوع و نیز جستجو در اینترنت، به مطالب مورد نیاز دست یافته و با روش تهیه فیش های مطالعاتی و در نهایت تحلیل محتوای مطالب، با تکیه بر تدبر در آیات و مقایسه واقعیت های بیان شده در قرآن با نتایج علمی روز، نگارش تحقیق انجام شده است. در مورد روایات نیز بخش هایی از توحید مفضل و نهج البلاغه که با موضوعات عناوین مرتبط بودند آورده شده و در نهایت احادیثی از معصومین (ع) ذکر شده است.

زهره فریدونی کارشناس ارشد الهیات – گرایش علوم قرآن و حدیث – با پیشینه تحصیل در مقطع کارشناسی در رشته مهندسی کشاورزی – گرایش گیاه پزشکی – دانشگاه تهران، برای نخستین بار به طور جامع تحقیقی پیرامون تاثیر گیاهان در زندگی انسان از دیدگاه قرآن انجام داده است. پژوهش حاضر حاصل تلاش وی در دو حوزه علوم قرآنی و گیاه پزشکی است و می توان گفت این اثر گامی نو در زمینه تحقیقات بین رشته ای علوم قرآنی است. قرآن کریم کامل  ترین کتاب آسمانی و برنامه زندگانی انسان ها و «بنیانا لکل شیء» می باشد و به گواه آیات آن «ما فرطنا فی الکتاب من شیء». اما از آنجایی که تحقیقات میان رشته ای با توجه به پیشرفت علوم روز، در حوزه علوم قرآن و حدیث کمتر صورت گرفته است و نیز با توجه به اهمیت گیاهان به عنوان مخلوقات الهی و یکی از مهم ترین مظاهر طبیعت، که تاثیر عمده و بسزایی در زندگی انسان داشته و در همه حالات و مراحل حیات مادی، معنوی و اخروی وی نقش ایفا می کنند، در این تحقیق به نقش گیاهان در بخش های مختلف زندگی انسان از منظر آیات پرداخته شده است، تا هرچه بهتر و روشن تر جایگاه این موجودات نجیب خلقت که با کرامت پذیرای سایر موجودات هستند، آشکار شود. این کتاب در پنج فصل به رشته تحریر درآمده است. عناوین این فصول به ترتیب عبارتند از: نقش گیاهان در زندگی مادی انسان، نقش گیاهان در زندگی معنوی انسان، نقش گیاهان در زندگی اخروی انسان، آشنایی با میوه ها و گیاهان یاد شده در قرآن و ویژگی های گیاهان نام برده شده در قرآن.

این کتاب در پنج فصل به رشته تحریر درآمده است. عناوین این فصول به ترتیب عبارتند از: نقش گیاهان در زندگی مادی انسان، نقش گیاهان در زندگی معنوی انسان، نقش گیاهان در زندگی اخروی انسان، آشنایی با میوه ها و گیاهان یاد شده در قرآن و ویژگی های گیاهان نام برده شده در قرآن.

زهره فریدونی در فصل اول به مطالب ذیل اشاره کرده است:

نقش تغذیه ای گیاهان، تغذیه مستقیم و غیرمستقیم، نقش دارویی گیاهان، حضرت یونس (ع) و بوته کدو، حضرت مریم و خوردن خرما، عسل، نقش صنعتی گیاهان، دستیابی به آتش، روغن های گیاهی، مواد عطری، ریحان، زنجبیل، کافور، دیگر کاربردهای صنعتی، نقش گیاهان در محیط زیست انسان، اهمیت محیط زیست، پیدایش مراتع، تامین فضای سبز، زیباسازی محیط زیست، ایجاد توازن در طبیعت، رابطه گیاه با هوا، گیاهان و تنفس، تصفیه کننده هوا، رابطه گیاه و آب، رابطه گیاهان با زمین.

در فصل دوم، نقش گیاهان در زندگی معنوی انسان نیز به مطالب ذیل مصرح شده است:

تلطیف روح، بهجت انگیزی گیاهان، رنگارنگی گیاهان، عطر و بوی گیاهان، آیینه تمام نمای مبدا و معاد، دفتر معرفت کردگار، درسنامه توحید، درسنامه معاد، دنیا مزرعه آخرت، الگوی اخلاق و رفتار، دعوت به تدبر سبز، تمثیل و تشبیه، تشبیه به شجره طیبه، تشبیه به شجره جنیشه، تشبیه به شجره ملعونه، تشبیه به نخل های پوسیده، پاداش نیکان، عبادت گیاهان، تسبیح گیاهان، سجده گیاهان، الگوی کرامت، وسیله امتحان الهی، واسطه وحی و گیاهان وسیله ای برای کسب کمالات اخروی.

نقش گیاهان در زندگی اخروی انسان، برخی نام های بهشت و وجه تسمیه آن ها، جنت، روضه، فردوس، منازل بهشت، درختان، سایبان های بهشت، میوه های بهشتی، فراوان و متنوع، دائمی و بدون محدودیت، در دسترس و سهل الوصول، از هر میوه یک زوج، میوه های بهشتی یاد شده در قرآن، انگور، خرما و انار، موز، گیاهان و میوه های جهنمی، مسد، زقوم و ضریع از جملات عناوین آمده در فصل سوم به شمار می روند که در ادامه این فصل زهره فریدونی مخاطبان خود را با میوه ها و گیاهان یاد شده در قرآن آشنا می کند.

همچنین تکرار نام و تفصیل برخی گیاهان در قرآن، تقدم خرما بر انگور و سوگند به گیاهان از جمله عناوین آمده در  فصل چهارم محسوب می شوند.

در فصل پنجم، ویژگی های گیاهان نام برده شده در قرآن؛ فریدونی مطالب ذیل را برای خواننده متذکر شده است:

نخل، خرما در تفاسیر، خرما در روایات، مشخصات گیاه خرما، خواص و کاربرد خرما، عنب، انگور در تفاسیر، انگور در روایات، مشخصات گیاه انگور، خواص و کاربرد انگور، زیتون، زیتون در تفاسیر، زیتون در روایات، مشخصات گیاه زیتون، خواص و کاربرد زیتون، رمان، انار در تفاسیر، انار در روایات، مشخصات، خواص و کاربرد انار، تین، انجیر در تفاسیر و روایات، مشخصات، خواص و کاربرد انجیر، ریحان، ریحان در تفاسیر، ریحان در روایات، مشخصات گیاه ریحان، خواص و کاربرد ریحان، بصل، پیاز در تفاسیر، پیاز در روایات، مشخصات گیاه پیاز، خواص و کاربرد پیاز، فوم، سیر در تفاسیر، سیر در روایات، مشخصات گیاه سیر، خواص و کاربرد سیر، یقطین، کدو در تفاسیر، کدو در روایات، مشخصات گیاه کدو، خواص و کاربرد کدو.

همچنین، عدس، عدس در تفاسیر و روایات، مشخصات، خواص و کاربرد عدس،طلح، موز در تفاسیر، مشخصات گیاه، خواص و کاربرد موز، قثاء، خیار در تفاسیر، خیار در روایات، مشخصات گیاه خیار، خواص و کاربرد خیار، خردل، خردل در تفاسیر، مشخصات گیاه خردل، خواص وکاربرد خردل، زنجبیل، زنجبیل در تفاسیر، مشخصات گیاه زنجبیل، خواص و کاربرد زنجبیل، مسن، ترنجبین در تفاسیر، مشخصات گیاه ترنجبین، خواص و کاربرد ترنجبین، کافور، کافور در تفاسیر، کافور در روایات، مشخصات گیاه کافور، خواص و کاربرد کافور، اثل، گز در تفاسیر، مشخصات گیاه گز، خواص و کاربرد گز، خمط، درخت مسواک در تفاسیر، مشخصات گیاه مسواک، خواص و کاربرد درخت مسواک، سدر، سدر در تفاسیر، سدر در روایات، مشخصات گیاه سدر، خواص و کاربرد سدر، زقوم، زقوم در تفاسیر، مشخصات گیاه زقوم، ضریع، ضریع در تفاسیر و مشخصات گیاه ضریع.

گفتنی است، کتاب «نقش گیاهان در زندگی انسان» از دیدگاه قرآن تالیف زهره فریدونی با شمارگان یک هزار جلد و قیمت 42000 ریال از سوی موسسه انتشارات امیرکبیر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، منتشر و راهی بازار نشر کتاب شده است.

بخش کتاب و کتابخوانی تبیان


منبع: سازمان تبلیغات اسلامی