اشعاری از انه ماری شیمل

. زندگی نامه شیمل

انه ماری شیمل: مولوی شناس فقید

.کتاب شناسی شیمل

.گالری تصاویر

.مولانا و اقبال در آثار شیمل

شکوه شمس

گُل نعمتى‏ست هدیه فرستاده از بهشت‏

مردم كریمتر شود اندر نعیم گل‏

اى گلفروش، گل چه فروشى براى سیم‏

وز گل عزیزتر چه‏ستانى به‏سیمِ گل‏

«كسائى مروزى»

Die Rose ist ein Huldgeschenk vom Himmel

Die Rose kann den Menschen Glueck verleih`n!

Verkaufst du Rosenhaendler, sie fuer Silber-

was kaufst du fuer das Geld denn Bess`res ein?

نیلوفر كبود نگه كن میان آب‏

چون تیغ آبداده و یاقوت آبدار

همرنگ آسمان و به‏كردار آسمان‏

زردیش در میانه چو ماهِ ده و چهار

چون راهبى كه دوزخ او سال و ماه زرد

وز مِطرَفِ كبود ردا كرده و ازار

«كسائى مروزى»

Den blauen Lotos sieh im Wasser ruh`n,

Ein Damaszenerschwert mit fluess`gem Stein:

An Art und Farbe ganz dem Himmel gleich

Denn in ihm liegt ein Mond mit vollem Schein;

Auch gleich dem Moenche, goldblass das Gesicht,

Der sich in blaue Kleider huellte ein.

با كاروان حله برفتم ز سیستان‏

با حله تنیده ز دل بافته ز جان‏

با حله بریشم تركیب او سخن‏

با حله نگارگر نقش او زبان‏

هر تار او به‏رنج برآورده از ضمیر

هر پود او به‏جهد جدا كرده از روان‏

این حله نیست بافته از جنس حله‏ها

این را تو از قیاس دگر حله‏ها مدان‏

«فرخى سیستانى»

Mit einer Karawane zog ich von Sistan weit:

Ich trug, aus Herz gesponnen, aus Geist gewebt ein Kleid;

Ein Kleid von feiner Seide, gewirket aus dem Wort;

Ein Kleid gemustert zierlich, dem Sprache Muster leiht.

Ein jeder Zettelfaden vom Geist gezwirnt mit Schmerz;

Ein jeder Einschlagfaden vom Herz getrennt im Leid.

Nicht ist das Kleid gewoben wie andere seiner Art;

Erkenn` es nicht, vergleichend mit anderem seiner Zeit!

چه بود آن نطق عیسى وقت میلاد

چه بود آن صوم مریم گاه اصغا

چگونه ساخت از گِلْ مرغْ عیسى‏

چگونه كرد شخص عازر احیا

چه معنى گفت عیسى بر سر دار

كه آهنگ پدر دارم به‏بالا

«خاقانى شیروانى»

Was war jenes Sprechen Jesu zur Zeit seiner Geburt?

Was war jenes Fasten Marias beim Lauschen?

Wie verfertigte Jesus aus Ton einen Vogel?

Wie belebte er die Person des Lazarus?

Wovon sprach Jesus am Galgen?

"Ich will zum Vater gehen in die Hoehe!"

خداوندا شبم را روز گردان‏

چو روزم در جهان پیروز گردان‏

شبى دارم سیاه از صبح نومید

در این شب روسپیدم كن چو خورشید

غمى دارم هلاك شیرمردان‏

برین غم چون نشاطم چیر گردان‏

ندارم طاقت این كوره تنگ‏

خلاصى ده مرا چون لعل از این سنگ‏

تویى یارى‏رس فریاد هر كس‏

به‏فریاد من فریادخوان رس‏

به‏آب‏دیده طفلان محروم‏

به‏سوز سینه پیران مظلوم‏

به‏بالین غریبان بر سر راه‏

به‏تسلیم اسیران در بن چاه‏

به‏داور داور فریاد خواهان‏

به‏یارب یارب صاحب گناهان‏

به‏پاك‏آیینى دین پرورانت‏

به‏صاحب سرى پیغمبرانت‏

به‏محتاجان در بر خلق بسته‏

به‏مجروحان خون بر خون نشسته‏

به‏دورافتادگان از خان و مانها

به‏واپس‏ماندگان از كاروانها

به‏وردى كز نوآموزى برآید

به سوزى كز سر سوزى برآید

به‏نورى كز خلایق در حجابست‏

به‏انعامى كه بیرون از حسابست‏

به‏مقبولان خلوت برگزیده‏

به‏معصومان آلایش ندیده‏

به‏هر طاعت كه نزدیكت صوابست‏

به هر دعوت كه پیشت مستجابست‏

به‏آن آه پسین كز عرش پیشست‏

به‏آن نام مهین كز شرح بیشست‏

كه رحمى بر دل پرخونم آور

وز این غرقاب غم بیرونم آور.

«نظامى گنجه‏اى»

O Herr, lass meine Nacht zum Tage werden

und lass mich strahlend gleich dem Tage werden!

Der Morgen hoffnungslos, und schwarz die Nacht:

O gib, dass mein Gesicht wie Sonnen lacht!

Mein Gram ist so, dass Helden ihm erliegen:

Lass mich, wie Freude, diesen Gram besiegen.

Nicht laenger trag` den Druck ich, das bedraengen:

Loes` mich wie den Rubin aus Felsenengen!

Du bist der Freund, zu dem sie alle klagen-

O bring Erloesung mir in meinem Klagen!

Ich kann nicht mehr in diesem Gram bestehen-

Hilf, Helfer aller, die um Hilfe flehen!

Bei aller unterdrueckten Kinder Traenen,

Bei aller tiefgebeugten Greise Sehnen,

Beim Strassenrand, wo arme Wanderer schliefen,

Beim Schweigen derer in des Kerkers Tiefen,

Beim Ruf "Gerechtigkeit!" der Angeklagten,

Bei Ruf "O Herr! O Gott!" der Schuldgeplagten,

Beim reinen Saume der, die dich anbeten,

Die kennen das Geheimnis der Propheten,

Bei dem Beduerft`gen, dem das Tor verschlossen,

Bei den Verwundeten, blutuebergossen,

Bei jedem, der von Haus und Hof getrennt,

Den seine Karawane nicht mehr kennt,

Bei Litanei`n im Mund von Schulbeginnern,

Beim Seufzer aus verbrannter Herzen Innern,

Beim Licht (- verhuellt ist noch der Welt sein Strahlen(,

Bei Deiner Wohltat, jenseits aller Zahlen,

Beim wahren Wort des Moenchs in seiner Zelle,

Bei dem Erfolg aus alles Guten Quelle,

Bei Eremiten, die Verdienst erworben,

Bei jungen Kinder, die noch nicht verdorben,

Bei jeder Staerke, die Dir lieb und wert ist,

Bei jedem Beten, das bei Dir erhoert ist,

Bei jedem Seufzer, nahe Deinem Thron,

Bei jedem Namen, hخher als Dein Thron:

Erbarm Dich ueber mein zerriss`nes Herz,

Hilf mir aus diesem Wirbelsturm von Schmerz!

سحرگاهى شدم سوى خرابات‏

كه رندان را كنم دعوت به‏طامات‏

عصا اندر كف و سجاده بر دوش‏

كه هستم زاهدى صاحب كرامات‏

خراباتى مرا گفتا كه اى شیخ‏

بگو تا خود چه كارست از مهمات‏

بدو گفتم كه كارم توبه تُست‏

اگر توبه كنى یابى مراعات‏

مرا گفتا برو اى زاهد خشك‏

كه تر گردى ز دُردىِ خرابات‏

اگر یك قطره دُردى بر تو ریزم‏

ز مسجد باز مانى وز مناجات‏

برو مفروش زهد و خودنمایى‏

كه نه زهدت خرند اینجا نه طامات‏

«دیوان عطار»

An einem Morgen ging ich in die Schenke,

die Zecher mit Getue einzuladen,

Stock in der Hand, Gebetstuch auf der Schulter:

"Ich bin Asket und kann auch Wunder wirken!"

Doch einer sagte zu mir dort: "Na, Scheich,

nun bring mal vor, was hast du Wichtiges?"

Ich sprach: Mir liegt die Reue dein am Herzen -

bereust du recht, wirst du Belohnung finden!"

Er sagte: "Trockener Asket verzieh dich -

der Schenke Trester haben dich entehrt!

Giesst du nur einen Tropfen Trester auf dich aus,

gehst du nicht an, verkauf Askese nicht!

Hier kauft man dir die Heuchelei nicht ab!"

بعد از این وادىّ حیرت آیدت‏

كار دایم درد و حسرت آیدت‏

هر نفس اینجا چو تیغى باشدت‏

هر دمى اینجا دریغى باشدت‏

آه باشد، درد باشد، سوز هم‏

روز و شب باشد، نه شب نه روز هم‏

از بن هر موى این كس نه به‏تیغ‏

مى‏چكد خون مى‏نگارد اى دریغ‏

آتشى باشد فسرده مرد این‏

یا یخى بس سوخته از درد این‏

مرد حیران چون رسد این جایگاه‏

در تحیر مانده و گم كرده راه‏

هرچ زد توحید بر جانش رقم‏

جمله گم گردد ازو گم نیز هم‏

گر بدو گویند مستى یا نه‏اى‏

نیستى گویى كه هستى یا نه‏اى‏

در میانى یا برونى از میان‏

بركنارى یا نهانى یا عیان‏

فانیى یا باقیى یا هر دوى‏

یا نه‏اى هر دو توى یا نه توى‏

گوید اصلا مى‏ندانم چیز من‏

وان ندانم هم ندانم نیز من‏

عاشقم اما ندانم بر كیم‏

نه مسلمانم نه كافر، پس چیم‏

لیكن از عشقم ندارم آگهى‏

هم دلى پر عشق دارم هم تهى‏

«منطق‏الطیر عطار»

Dann kommst du noch in der Verwirrung Tal,

wo staendig Schmerz und Sehnen du erlebst:

Ein jeder Atemzug ist wie ein Schwert;

ein jeder Hauch wird gleich zum Stoehnen dir;

viel Seufzen gibt`s dort, Schmerz und Brennen auch,

und Tag und Nacht sind weder Tag noch Nacht.

Wer dahin kommt, ist gleich gefrornem Feuer;

vom Schmerz ist in Verwirrung er verbrannt.

Kommt der verwirrt dann an diesen Ort,

wird er verwirrt noch, verliert den Weg,

verliert sich selbst und stirbt auf diesem Pfade,

weiss nichts von sich und von der Welt Bestehen!

Wem Gotteseinheit auf der Seele liegt,

verliert ja alles und verliert sich selbst.

Sagt man zu ihm: "Nun, bist du oder nicht?

Bist du erhob`nen Hauptes oder niedrig?

Bist du inmitten, oder ausserhalb?

Bist du am Rand? Versteckt du, oder sichtbar?

Bist du vergaenglich, bleibend, oder beides?

Bist beides du? Bist nicht du? Bist du einst?"

Dann sagt er: "Wirklich, nein, ich weiss ja nichts,

ich weiss das nicht und weiق auch nichts von mir;

ich liebe, doch ich weiss nicht, wen ich liebe;

nicht Muslim, Heide nicht - was bin ich denn?

Doch weiss ich auch von meiner Liebe nichts -

mein Herz ist voll von Liebe und auch leer!"

پیمبر گفت بس مفسد زنى بود

كه در دین همچو گل تردامنى بود

مگر مى‏رفت در صحرا به‏راهى‏

پدید آمد میان راه چاهى‏

سگى را دید آنجا ایستاده‏

زبان از تشنگى بیرون فتاده‏

به‏شفقت ترك كار خویشتن كرد

ز موزه دلو، وز چادر رسن كرد

كشید آبى به‏سگ داد و خدایش‏

گرامى كرد در هر دو سرایش‏

شب معراج دیدم همچو ماهش‏

بهشت عدن گشته جایگاهش‏

«الهى نامه عطار»

So sagte der Prophet: "Es war ein Weib,

verdorben, uebel gleichwie Dreck am Leib;

doch eines Tages ging sie ueber Land,

als sie am Wege einen Brunnen fand.

An diesem Brunnen stand ein durst`ger Hund;

die Zunge, ach, hing lang ihm aus dem Mund.

Voll Mitleid blieb sie stehn, macht` ihren Schuh

zum Eimer, dreht` zum Strick den Schleier zu,

zog Wasser hoch, dass diesen Hund sie traenkte,

worauf der Herrgott ihr Vergebung schenkte.

Im Himmel sah ich gleich einen Mond,

wo sie den Garten Eden nun bewohnt!"

آن سگى مرده به‏راه افتاده بود

مرگ دندانش ز هم بگشاده بود

بوى ناخوش زآن سگْ الحق مى‏دمید

عیسى مریم چو پیش او رسید

همرهى را گفت این سگ آنِ اوست‏

وآن سپیدى بین كه در دندان اوست‏

نه بدى نه زشتْ‏بویى دید او

وآن همه زشتى نكویى دید او

«مصیبت‏نامه عطار»

Ein toter Hund lag da am Wegesrand;

der Tod liess seine Zaehne offen sehen.

Von diesem Hund - welch scheusslicher Gestank!

Als Jesus, Sohn Maria, nahe kam,

sprach er zum Freunde: "Sein ist auch der Hund:

Sieh, wie so weiss die Zaehne ihm im Mund!"

Nichts Schlechtes sah, nicht den Gestank bemerkt` er;

in all dem Schlechten sah er nur das Gute.

در رهى مى‏رفت مجنونى عجب‏

بود پاى و سر برهنه خشك لب‏

شد ز سرما و گِل ره بیقرار

سر به‏بالا كرد و گفت اى كردگار

یا دلم ده باز تا چند از بلا

یا نه، بارى ژنده‏كفشى ده مرا

«مصیبت‏نامه عطار»

Ein Irrer ging, o Wunder, seines Weges,

mit blossem Kopf und Fuss, mit trockner Lippe.

Es quaelte Kaelte ihn und Wegesschlamm:

so hob den Kopf er, rief: "O Schoepfer hoch,

gib mir mein Herz zurueck - noch wie viel Plagen?

Sonst schick mir ein Paar alte Schuh` zum Tragen!"

اى نوبهار خندان، از لامكان رسیدى‏

چیزى به‏یار مانى، از یار ما چه دیدى؟

خندان و تازه رویى، سر سبز و مشك بویى‏

همرنگ یار مایى، یا رنگ از او خریدى؟

«دیوان كبیر مولانا»

Lachender Fruehling - gekommen

bist du vom Nicht-Ort hierher!

aehnelst ein wenig dem Freunde-

sahst du vom Freunde noch mehr?

Laechelnd und frischen Gesichts,

moschusduftend und gruen-

Kauftest die Farbe vom Freund du,

oder bist du wie er?

اى قوم به‏حج رفته، كجایید؟ كجایید؟

معشوق همینجاست، بیایید، بیایید

معشوق تو همسایه و دیوار به‏دیوار

در بادیه سرگشته شما در چه هوایید؟

گر صورت بى صورت معشوق ببینید

هم خواجه و هم خانه و هم كعبه شمایید

«دیوان كبیر مولانا»

Auf Pilgerfahrt Gegang`ne

- Wo seid ihr? Wo seid ihr?

Hier, hier ist der Geliebte!

O kommet! O kommet!

Der Freund lebt Wand an Wand dir

als Nachbar, als Nachbar -

Verwirrt ihr, in Wuesten

was sucht ihr, was sucht ihr?

Seht ihr die formenlose

Gestalt des Geliebten,

Der Herr, das Haus, die Kaaba -

Ihr seid es! Ihr seid es!

از جَمادى مُردم و، نامى شدم‏

وز نَما مُردم به‏حیوان بر زدم‏

مُردم از حیوانى و، آدم شدم‏

پس چه ترسم؟ كى ز مُردن كم شدم؟

حمله دیگر بمیرم از بشر

تا برآرم از ملایك پَرّ و سر

بار دیگر از مَلَك قربان شوم‏

آنچه اندر وهم ناید، آن شوم‏

«مثنوى معنوى»

Siehe, ich starb als Stein und ging als Pflanze auf,

Starb als Pflanze und nahm drauf als Tier den Lauf.

Starb als Tier und ward ein Mensch. Was fuercht` ich dann,

Da durch Sterben ich nie minder werden kann!

Wieder, wenn ich werd` als Mensch gestorben sein,

Wird ein Engelsfittich mir erworben sein,

Und als Engel muss ich sein geopfert auch,

Werden, was ich nicht begreif`: ein Gotteshauch!

آن یكى آمد دَرِ یارى بزد

گفت یارش: كیستى اى مُعْتَمَد؟

گفت من؛ گفتش: برو، هنگام نیست‏

بر چنین خوانى مَقامِ خام نیست‏

خام را جر آتشِ هَجْر و فِراق‏

كى پَزَد؟ كى وا رهاند از نفاق؟

رفت آن مسكین و، سالى در سفر

در فراقِ دوست سوزید از شرر

پخته شد آن سوخته، پس بازگشت‏

باز گِردِ خانه اَنباز گشت‏

حلقه زد بر در به‏صد ترس و ادب‏

تا بنجْهد بى‏ادب لفظى ز لب‏

بانگ زد یارش كه: بر در كیست آن؟

گفت: بر در هم توى اى دلستان‏

گفت: اكنون چون منى، اى من درآ

نیست گنجایى دو من را در سرا

«مثنوى معنوى»

Es klopfte einer an des Freundes Tor.

"Wer bist du, sprach der Freund, der steht davor?"

Er sagte: "Ich! "Sprach der: "So heb dich fort -

An diesem Tisch ist nicht der Rohen Ort!"

Den Rohen kocht das Feuer "Trennungsleid" -

Das ist`s was ihn von Heuchelei befreit!

Der Arme ging auf Reisen fuer ein Jahr,

In Trennungsfunken brennt` er ganz und gar.

Reif kam dann der Verbrannte von der Reise,

Dass wieder er des Freundes Haus umkreise.

Er klopft` ans Tor mit hunderterlei Acht,

Dass ihm entschluepf` kein Woertlein unbedacht.

Es rief der Freund: "Wer steht dort vor dem Tor?"

Er sagte: "Du, Geliebter, stehst davor!"

"Nun, da du ich bist, komm, o Ich, herein -

Zwei Ich schliesst dieses enge Haus nicht ein!"

ساحل افتاده گفت گر چه بسى زیستم‏

هیچ نه معلوم شد آه كه من چیستم‏

موج ز خود رفته‏ئى، تیز خرامید و گفت‏

هستم اگر مى‏روم، گر نروم نیستم‏

«پیام مشرق اقبال»

Die hingestreckte Kueste sprach: Lange lebt` ich schon,

Doch konnt` ich nicht erfahren: was bin ich und was nicht".

Die ganz verzueckte Woge kam schnell herbei und sprach:

"Ich bin, so lang` ich wandre, nicht wandernd, bin ich nicht!"

ما از خداى گم شده‏ایم او بجستجوست‏

چون ما نیازمند و گرفتار آرزوست‏

گاهى به‏برگ لاله نویسد پیام خویش‏

گاهى درون سینه مرغان به‏هاى و هوست‏

در نرگس آرمید كه ببیند جمال ما

چندان كرشمه دان كه نگاهش به‏گفتگوست‏

آهى سحرگهى كه زند در فراق ما

بیرون و اندرون، زبر و زیر و چارسوست‏

هنگامه بست از پى دیدار خاكئى‏

نظاره را بهانه تماشاى رنگ و بوست‏

پنهان به‏ذره ذره و ناآشنا هنوز

پیدا چو ماهتاب و به‏آغوش كاخ و كوست‏

در خاكدان ما گهر زندگى گم است‏

این گوهرى كه گم شده مائیم یا كه اوست؟

«زبور عجم اقبال»

Wir verliefen uns - Gott sucht uns,

die wir irr von Ihm gegangen,

Gleich wie wir ist Er voll Sehnsucht

und in Seinem Wunsch gefangen.

Manchmal schreibt Er Seine Botschaft

uns auf Tulpenblaettern auf,

Manchmal hoerten wir Sein Rufen,

wenn die Gartenvogel sangen.

Er ruht im Narzissen-Auge,

unsre Schoenheit zu betrachten.

So entzueckend, daق dem Sprechen

gleich schon dieses Blicks Umfangen.

Jenes Morgendliche Seufzen,

das Er haucht, von uns getrennt,

Innen, aussen, oben, unten -

alle Welt kann es umfangen!

Unrast schuf Er und Erregung,

um den Erdenmensch zu sehen -

Schuf den Blick, denn Duft und Farben

zu erschaun, war Sein Verlangen.

Im Atom ist Er verborgen,

uns ist Er noch nicht vertraut,

In Palast und Gasse weilt Er,

klar wie Mondlicht ist Sein Prangen.

Ach, im Staube ging verloren

das Juwel des Lebens uns:

Ist es Er, sind wir es selbst,

dies Juwel, um das wir bangen?

مرد آزادى كه داند خوب و زشت‏

مى‏نگنجد روح او اندر بهشت‏

جنّت ملا، مى‏و حور و غلام‏

جنّت آزادگان سیر دوام‏

جنّت ملا خور و خواب و سرود

جنت عاشق تماشاى وجود

حشر ملا شق قبر و بانگ صور

عشق شورانگیز خود صبح نشور

«جاویدنامه اقبال»

Der freie Geist, der Gut und Boese kennt,

Passt nicht zu dem, was "Paradies" man nennt!

Des Froemmlers Paradies hat Wein und Huris,

Des Freien Paradies ist ew`ges Wandern!

Des Froemmlers Paradies ist Schlafen, Essen;

Des Liebenden: die wahre Schau des Wesens.

Des Froemmlers Auferstehen: Posaunendroehnen -

Uns ist die starke Liebe Juengster Tag!...

درد من از مسیح سنگین‏تر است‏

بار من از مسیح‏

سنگین‏تر است‏

او با صلیب چوبى، تنها یك‏بار

-با میخ‏هاى آهنینش در دست‏

تن را كشید سوى بلنداى افترا

او با صلیب چوبى و دشنام دشمنان‏

با كوه سرنوشت گلاویز بود و من‏

من خود صلیب خویشتنم،

من خود صلیب گوشتیم را، یك عمر

-سنگین‏تر و مهیب‏تر از خشم هاویه‏

در كوچه‏هاى تهمت با خویش مى‏كشم‏

او را

دشنام دشمنان مى‏آزرد

اما مرا تنفر یاران‏

و لعنت مدام روح خویش‏

او

فرزند روح قدسى بود ومن‏

فرزند بازیارِ غریبى‏

-از بیخه‏هاى تشنه دشتستان‏

او

تنها

یك‏بار مُرد، یعنى‏

پرواز كرد و من‏

روزى هزار مرتبه مى‏میرم‏

درد من از مسیح سنگین‏تر است.

«منوچهر آتشى»

Meine Last ist schwerer

als die des Messias

Er, mit dem hoelzeren Kreuz-einmal nur

zog er- eiserne Naegel in seiner Hand,-

den Leib zur Hoehe des Verrats.

Er, mit dem hoelzernen Kreuz und der Beschimpfung

der Feinde

war mit dem Berg des Schicksals im wuergenden

Griff- und ich,

ich bin mein eigenes Kreuz,

Ich schleppe mein fleischernes Kreuz ein Leben lang

-schwerer und graesslicher als das Toben der Hoelle

-schleppe es in den Gassen der Verleumdung mit mir herum

Ihn

kraenkte das Fluchen der Feinde,

aber mich der Abscheu des Freundes

und der staendige Tadel der eigenen Seele

Er war der Sohn des Heiligen Geistes, und ich

das Kind eines armen Bauern

aus den durstigen Wurzeln Wuestenlands;

er starb allein,

nur einmal, dass heisst,

er entflog- und ich

sterbe taeglich Tausende Tode

Mein Leiden ist schwerer als das des Messias.