بخشی از شهری در آسمان

شهید سید مرتضی آوینی

مستند شهری درآسمان به کارگردانی و نویسندگی و گویندگی متن :سید مرتضی آوینی که در سال 1371 تهیه شده است به مدت 134 دقیقه ذره ذره وجود انسان درگیر داستان خرمشهر میکند اما نه ان خرمشهری که میشناسیم شهری که هست و نیست. هست" که در حقیقت امر از گذشته ی شهر هیچ چیز ماندگار تر از ساکنان ان روزهایش نیست و نیست" چراکه به ادراک ظاهری در نمی اید: شهری است در اسمان.

شهید اوینی چنین میگوید:

با خود می گفتم : از دوازدهم مهرماه هزاروسیصدوپنجاه ونه چه به یاد داری؟ هیچ ! آنجا که تو به آن پای می نهادی ، خرمشهر نبود ، خونین شهر نیز بود ... این شهر ، دروازه ای در زمین داشت و دروازه ای دیگر در آسمان . و تو در جست و جوی دروازه ی آسمانی شهر بودی که به کربلا باز می شد و جز مردان مرد را به آن راه نمی دادند.

زمان ، بادی است که می وزد ؛ هم هست و هم نیست . آنان را که ریشه در خاک استوار دارند ، از توفان هراسی نیست . جنگ می آمد تا مردان مرد را بیازماید . جنگ آمده بود تا از خرمشهر ، دروازه ای به کزبلا باز شود.

با خود می گفتم : جنگ برپا شده بود تا از خرمشهر دروازه ای به کربلا باز شود و محمد جهان آرا به آن قافله ای ملحق شود که به سوی عاشورا می رفت.

یک روز شهر در دست دشمن افتاد و روزی دیگر آزاد شد . پندار ما این است که ما مانده ایم و شهدا رفته اند ، اما خقیقت آن است که زمان ، ما را با خود برده است و شهدا مانده اند

مسجد جامع خرمشهر رازدار حقیقت است و لب از لب نمی گشاید. از خود می پرسم : کدام ماندگارتر است؟ این کوچه های ویران که هنوز داغ جنگ بر پیشانی دارند و یا آنچه در تنگنای این کوچه ها و در دل این خانه ها گذشته است؟

در این ویرانه ها چه می جویی؟ دفترچه های مشق شب کودکانی که اکنون سال هاست دوران کودکی را ترک گفته اند و یا کهنه تصویرهایی از مشت های فروبسته و دهان هایی که به فریاد باز شده اند؟ برفراز پله های ویران ، از روزن پنجره ها ، در لابه لای نخل های آتش گرفته ... چه می جویی؟ لوحی محفوظ که همه ی آنچه را که گذشته است ، بر تو عرضه دارد؟ این لوح هست ، اما تو که چشم دیدن و گوش شنیدن نداری.

سیزده سال از آن روزها می گذرد و محمد نورانی دیگر جوان نیست. جوانی او نیز در شهر آسمانی خرمشهر مانده است ، همراه دیگران : محمد جهان آرا ، تقی محسنی فر ، پرویز عرب ، احمد شوش ، بهروز مرادی ، علی هاشمیان ، امیر رفیعی و دیگران ...

زمان ، ما را با خود برده است ، اما این صدا جایی بیرون از دسترس زمان باقی است. باد زمان در این شهر زمینی می وزد نه در آن شهر آسمانی که در کرانه ی ابدیت ، بیرون از رهگذر باد وجود دارد.

سید صالح موسوی عکسی از هفده سالگی خود را در زمان سقوط خرمشهر نشان می دهد. آیا از آن روزها تنها همین یک عکس مانده است؟ سید صالح موسوی آن روزها هفده سال بیشتر نداشته است و اکنون سی سال نیز بیشتر دارد. آن روزها مانده اند و باد زمان ، ما را با خود برده است ؛ حقیقت همین است.

با خود می گفتم : از دوازدهم مهرماه هزاروسیصدو پنجاه ونه چه به یا داری ، جز آنچه در حافظه ی فیلم ها مانده است؟ خرمشهر دروازه ای در زمین دارد و دروازه ای دیگر در آسمان و تو در جست و جوی دروازه ی آسمانی شهر هستی که به کربلا باز شده است و جز مردترین مردان را به آن راه نداده اند. جنگ برپا شده بود تا از خرمشهر دروازه ای به کربلا باز شود