و ... عروسک فرنگی ساخته فرهاد صبا
فرهاد صبا كه در مقام فیلمبردار با كارگردانهای همچون عباس كیارستمی، ناصر تقوایی، كیومرث پوراحمد، محمدعلی طالبی همكاری داشته است و فیلمهای موفقی همچون "خانه دوست كجاست؟"، "یك بار برای همیشه"، "تیك‌تاك"،"چكمه"، "كیسه برنج"، "كاغذ بی خط"، "تیغ و ابریشم" جلوی دوربین او ساخته شده است، بعد از بیست وچهار سال فعالیت درعرصه‌ی سینما اولین تجربه‌ی كارگردانی‌اش، "عروسك فرنگی" را براكران سینما‌ها دارد.
فرهاد صبا درباره‌ی دغدغه‌ی كارگردانی بعد از سالها فیلمبرداری در سینمای ایران به خبرنگار ایسنا گفت: سال 64 فیلم كوتاه "تار و پود" را با فیلمنامه‌ی از خودم و با همكاری كیومرث پوراحمد كارگردانی كردم و فیلم موفقی بود كه در فرانسه ، آلمان و حتی ایران به عنوان بهترین فیلم كوتاه جایزه گرفت.
وی می‌گوید: این فاصله‌ی 20 ساله برای ساخت اولین فیلم بلندم، شاید بتواند گویای این موضوع باشد كه واقعاً به اراده دنبال كارگردانی یك فیلم نرفتم.
ورود به عالم سینما
صبا به ورودش به عالم سینما اشاره می‌كند: برای بانك مركزی امتحان داده بودم و در همان روزها بود كه تلویزیون یك مركز آموزشی باز كرد و زمانیكه كه به آنجا رفتم، دیدم من باید فیلمبرداری می‌خواندم و هم‌اكنون نیز كه به سراغ كارگردانی رفتم خیلی پیش بینی‌نشده و اتفاقی بود. روزی دكتر اصغر آریان‌خواه (نویسنده این فیلم‌نامه و سرمایه‌گذار عروسك فرنگی) از من خواست این فیلم‌نامه را بخوانم و پیش از من نیز با كارگردانان مختلفی در سینمای ایران مذاكراتی در این زمینه داشت اما سرانجام من از فیلم‌نامه خوشم آمد و قبول كردم كار كنم.
وی گفت: فیلم‌نامه "عروسك فرنگی" را چند ماه قبل از اینكه به اجرا برسانم دكوپاژ كردم و حدود 521 پلان شد، یعنی این فیلم را با پلانهایش روی كاغذ ساختم به هرحال چون فیلمبردار بودم، هنگام ساخت فیلم خودم این دغدغه را داشتم كه اینگونه كار كنم.
صبا ضمن اشاره به داستان "عروسك فرنگی" گفت:هر چه ترس غلظت بیشتری داشته باشد، دوست داشتن كمرنگ‌تر می‌شود. ولی وقتی ترس كنار برود دوست داشتن وعشق بوجود می‌آید و اتفاقاً در فیلم "عروسك فرنگی" بحث بر این است كه وقتی این شرایط بوجود می‌آید، ما می‌بینیم آدم‌ها دو چهره هستند، یك چهره مربوط به خودشان است و چهره‌ی دیگر چهره‌ی كاذبی است كه آن را می‌سازند.
برخی تعریف سینما را كوچك می‌كنند
وی درادامه به شرایط ساخت برخی فیلمها در سینمای ایران اشاره می‌كند و به ایسنا می‌گوید: یك بیلبورد تبلیغاتی برای یكی از فیلمها چندی قبل در شهر نصب شده بود، با این مضموم كه فلان خواننده در این فیلم خوانده است، انگار كه تماشاگر می‌خواهد سی‌دی بخرد! نمی دانم چرا برخی تعریف سینما را كوچك می كنند. كسی كه می‌خواهد پول در بیاورد می‌تواند از راههای دیگر این كار را بكند چرا از طریق سینما؟ كه هم تعریف آن را ضعیف و هم به آن لطمه می‌زند! بنابراین دراین شرایط اینقدر ناآگاه نبودیم كه این فیلم‌نامه را دست بگیریم. ما فكر كردیم هنوز در این جامعه هستند آدم‌هایی كه به طور جدی به سینما نگاه می‌كنند.
صبا معتقد است : تعریف سینما یك موضوع تك‌خطی و تك‌بعدی نیست بلكه یك طیف وسیعی را شامل می‌شود. سینما همراه خودش فرهنگ و هنر را یدك می‌كشد و درعین حال كه معتقدم سینما مخارج دارد و باید جذابیت‌هایی هم داشته باشد اما باید این جذابیت‌ها را در عمق دادن به آن ایجاد كنیم درحالیكه این جذابیت‌ها در سطح جستجو می‌شوند.
عروسک فرنگی برداشتی آزاد از رمانی ایتالیایی
وی گفت: فیلم "عروسك فرنگی" با برداشت آزاد از رمانی به همین نام از یك نویسنده‌ی ایتالیایی است كه در قرن نوزده میلادی فوت شده است و آریان خواه درواقع آن رمان را با شرایط جامعه خودمان هماهنگ كرده است.اسم یا بعضی از دیالوگ‌ها و اساسا داستان به سمت ایرانی شدن در این فیلم پیش رفته است.
وی به روند انتخاب بازیگران "عروسك فرنگی" اشاره كرد و گفت: اطمینان داشتم كه انتخاب بازیگر یكی از كار‌های اساسی هر كارگردانی است و در این انتخاب ما مشكل انتخاب دختر رو داشتیم كه هم یك فرد ناشناخته باشد تا بتواند این دو چهره را در بیاورد چون اگر شناخته شده باشد ممكن بود داستان لو می‌رفت به‌هر حال یك چهره ناآشنا هیچ پیش‌آگاهی به بیننده نمی‌دهد و انتخاب پونه حاج ندایی برای این نقش انتخاب درستی بود كه ما در یك فراخوان به او رسیدیم.
خسرو شکیبایی به درد این نقش میخورد
وی درباره‌ی ویژگی نقش شهاب كه توسط خسرو شكیبایی ایفا می شود، می‌گوید: در میان بازیگران دیگر سینمای ایران چهره و فیزیك‌اش بگونه‌ای است كه هم بدجنسی و هم مهربونی و عاطفه در او وجود دارد و می‌تواند عاشق بشود.
ناراضی از زمان اکران
در ادامه‌ی این گفتگو صبا از زمان اكران "عروسك فرنگی" ناراضی است و درعین حال تاكید می‌كند: معقوله پخش و اكران معقوله‌ای اساسی در سینمای ایران است. من دائماً این 30 سال در كار تولید بودم و متوجه این شرایط نبودم. همچنین باید به سینمادار‌ها هم حق داد كه بالاخره به مساله‌ای همچون داستان و چهره كه آیا گیشه‌اش خوب است یا نه؟ توجه كنند.
صبا در ادامه گفت: باید این دوستان مسوول ما، شرایط را بگونه‌ای فراهم كنند همانند سیاست‌های حمایتی نظارتی كه در دوران بهشتی بود - ما هنوز از اعتبار آن دوران می‌بریم- یعنی بخشی وجود داشت كه تشخیص می‌داد این فیلم نیاز به حمایت دارد یا نه؟ زمانیكه این حمایتها به سمت فیلمهای سفارشی سوق داده می‌شود نتیجه‌اش آن‌چیزی است كه هم‌اكنون در بخشی از فیلمهای سینمای ایران شاهد آن هستیم.
احتمال ساخت عروسک فرنگی 2 و علاقه به همکاری با کیارستمی
وی در ادامه گفتگو با ایسنا با توجه به اینكه در پایان این فیلم دختر و پسر به زندان می‌افتند احتمال داد: عروسك فرنگی2 را در ادامه‌ی این روایت داستانی بسازد.
فرهاد صبا دربخشی از این گفتگو از همكاریش با فیلم‌سازان بزرگ سینمای ایران در مقام فیلمبردار یاد كرد و گفت: با پوراحمد، طالبی (كه هنوز هم همكاری داریم ) ولی از نظر روحیه خودم، با تقوایی و كیارستمی هنگام ساخت فیلم ارتباط نزدیك‌تری داشتم. در واقع لذتی كه در كنار این دوستان می‌برم برای من تكرار نشدنی است.
وی گفت: با كیارستمی ارتباط خوبی داشتم اما به ناحق به دلیل حسادت، تنگ‌نظری كه در سینما هست - درحالیكه من هر چه خودم سعی كردم كنار بكشم- عده‌ای بین ما اختلاف انداختند. با تمام این شرایط دوست دارم همكاری دوباره‌ی با ایشان داشته باشم.
به گزارش ایسنا، "عروسك فرنگی" كه در گروه آفریقا به نمایش عمومی درآمده است درباره‌ی شهاب سالک، مردی جاافتاده و مشاور موفق حقوقی - موجه و متین در موقعیت شغلی و اجتماعی، بی قید و هوس ران در زندگی شخصی - خواسته یا ناخواسته، از روی عشق یا هوس، شبانه روز به مریم می اندیشد. دختری نه زشت و نه زیبا، نه دوست داشتنی و نه نفرت انگیز، دختری که ساده است و نیست، معصوم است و نیست، دختری که به رغم روزمرگی درنیافتنی است.
در این فیلم خسرو شكیبایى، پونه حاج محمدى، محمد كاسبى، آزیتا لاچینى و حسن پورشیرازى به ایفاى نقش می‌پردازند.تهیه‌كننده آن رسول صدرعاملی و سرمایه‌گذار اصغر آریان‌خواه است.
