تبیان، دستیار زندگی
کاظم اخوان هنرمند عکاس دوران جنگ تحمیلی است که به دنبال آرمانهای والایش به قلب جبهه ها رفت تا آن لحظات را جاودانه کند. وی در سفر به لبنان به دست نیروهای صهیونیستی در سال 61 اسیر شد و تا کنون از وی خبر موثقی در دست نیست.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

كاظم اخوان و عكس‌هایش


کاظم اخوان هنرمند عکاس دوران جنگ تحمیلی است که به دنبال آرمانهای والایش به قلب جبهه ها رفت تا آن لحظات را جاودانه کند. وی در سفر به لبنان به دست نیروهای صهیونیستی در سال 61 اسیر شد و تا کنون از وی خبر موثقی در دست نیست.

كاظم اخوان و عكس‌هایش

در تاریخ هنر انقلاب اسلامی، دوران هشت سالة دفاع ‌مقدس از نقاط عطف و تأثیرگذار در هنرهای تجسمی ایران به شمار می‌رود.

تاریخ‌نگاری، وقایع‌نگاری و مستندسازی آن دوران غرورانگیز مرهون هنر عكاسی و عكاسانی است كه پابه‌پای رزمندگان جبهه‌ها را درنوردیدند. بسیاری از شاهكارهای عكاسی خبری، واقع‌نگاری و تصویری در دوران دفاع ‌مقدس خلق شده است. مجموعة آلبوم شش جلدی جنگ تحمیلی سرشار از چنین تصاویری است. عكس روی جلد اولین آلبوم جنگ، تصویری است از شهیدی كه بر خاك جبهه‌های جنوب آرمیده و خون از زیر او بر خاك روان شده است. هنرمند خالق این تصویر در كنار شهید زانو زده و با احترام نقش عشق را در عكس خود جاودانه ساخته است. این عكس اثر كاظم اخوان است. هنرمندی كه با عكس‌های ماندگارش سهم به‌سزایی در ثبت تصویر حماسة دفاع ‌مقدس دارد. وقتی از حماسه و حضور و مقاومت و ایثار سخن به میان می‌آید در میان عكاسان و تصویرگران آن دوران، نام كاظم اخوان خودنمایی می‌كند.

او در سال 1338 در شهر مقدس مشهد متولد شد و تحصیلات خود را در خراسان به پایان رساند. پدر بزرگوارش حاج‌رضا اخوان توفیق خادمی بارگاه ملكوتی حضرت امام‌رضا (ع) را داشت و كاظم نیز با عشق به اهل بیت پرورش یافت.

كاظم كه در دوران انقلاب همگام با مردم در پیروزی انقلاب اسلامی نقش خود را ایفا كرده بود با شروع جنگ تحمیلی به مناطق جنگی رفت و با هنر خود به دفاع از حریم انقلاب پرداخت. در جبهه‌های جنوب كشور هم‌رزم مبارز فداكار شهید دكتر مصطفی چمران شد و از همان زمان بود كه همكاری خود را با خبرگزاری ایرنا شروع كرد. خاطرات تصویری فراوانی از ایثار و مقاومت و رشادت آن دوران از كاظم و دریچة دوربین او به جا مانده است.

كاظم اخوان در چهاردهم تیرماه 1361، به همراه سردار احمد متوسلیان، سیدمحسن موسوی و تقی رستگار‌مقدم، در پست بازرسی «حاجزبرباره» متعلق به نیروهای مسیحی «حزب‌الكتائب» معروف به «فالانژسیت‌ها» به فرماندهی «ایلی جیقه» و توسط «سمیر جعجع» به اسارت گرفته شد. از آن تاریخ تاكنون هیچ خبر موثقی از این رزمندگان به دست نیامده است.

پس از شهادت دكتر چمران، اخوان با روحیة انقلابی و پرتلاش خود و تأثیرپذیری از رفتارهای سردار شهیدش، عازم لبنان شد تا تصاویری از تجاوز و جنایات غاصبان مسجدالاقصی را به ثبت رساند. این آغاز ماجرایی بود كه كاظم را مانند عكس‌هایش جاودانه ساخت. كاظم اخوان در چهاردهم تیرماه 1361، به همراه سردار احمد متوسلیان، سیدمحسن موسوی و تقی رستگار‌مقدم، در پست بازرسی «حاجزبرباره» متعلق به نیروهای مسیحی «حزب‌الكتائب» معروف به «فالانژسیت‌ها» به فرماندهی «ایلی جیقه» و توسط «سمیر جعجع» به اسارت گرفته شد. از آن تاریخ تاكنون هیچ خبر موثقی از این رزمندگان به دست نیامده است.

چهرة جوان، آرام و مصمم كاظم اخوان، روحیة پرشور و كنجكاو، نگاه جست‌وجوگر و هنرمندانه، شجاعت، سلحشوری و خستگی‌ناپذیری او در تك‌تك عكس‌هایش دیده می‌شود. در هر تصویر بخشی از واقعه دفاع و حماسه ثبت و ماندگار شده است. گرچه در عكاسی خبری و مستند اهمیت سوژه به مراتب بیشتر از نگاه هنرمندانه و توجه به تركیب‌بندی و زیبایی‌شناسی است اما در عكس‌های اخوان زاویة نگاه به سوژه در جهت تأثیرگذاری بیشتر و كادربندی‌های راحت نشان می‌دهد كه او به جنبه‌های هنری نیز كاملاً توجه داشته است.

او سلاح بر دوش و دوربین در دست سنگر به سنگر پیش می‌رفت و زمان را در قاب عكس‌هایش متوقف می‌ساخت. عكس‌های او به‌گونه‌ای است كه حضورش را جلوتر از رزمندگان در خاكریزها و جبهه‌ها نشان می‌دهد. در آن زمان او فیلم‌هایش را از مناطق جنگی به تهران می‌فرستاد تا در خبرگزاری «ایرنا» ظاهر و چاپ شده و در اختیار رسانه‌ها قرار گیرد و هر بار پس از چاپ عكس‌ها تعجب و تحسین همگان برانگیخته می‌شد.

كاظم اخوان همیشه جاودان است. این سخن همة كسانی است كه عكس‌های او را به نظاره می‌نشینند. یادش جاودانه

بخش هنری تبیان


منبع:

سوره مهر/ ش24