تأثیر روزه برسلامتی جسم

انسانها از این نیروی عظیمی که در درون خود دارند غافلند .روزه باارزش ترین روش برای جوان شدن و ترمیم بدن است ،روزه یک عمل جراحی بدون چاقوست؛این روش مطمئن ترین ،بی ضررترین و بی خطرترین روش درمانی است که خداوند متعال برای سلامتی انسانها قرار داده است.فریضه ای که خداوند متعال با در نظرگرفتن سیستم بدن آن را جزء اعمال مسلمانان قرار داده است تا این فریضه نیز گواهی باشد بر یکتایی خداوند ونظم نظام آفرینش.

تعریف سلامت واقعی

از دیرباز تاکنون بسیاری از دانشمندان تعاریف گوناگونی از سلامتی ارائه داده اند که هرکدام با دیدگاه زمان خودشان سازگار است؛به طور مثال بقراط در تعریف سلامتی چنین می گوید:برقرار بودن تعادل بین اخلاط چهارگانه(صفرا،سودا،بلغم وخون).سازمان جهانی بهداشت نیز می گوید:"سلامت عبارتست از حالت آسایش کامل  جسمی ،روانی،اجتماعی و نه فقط نبودن بیماری وناتوانی"در این تعریف یک نقص بزرگ به چشم می خورد وآن این است که نمی توان نیازهای انسان به سلامت را در این تعریف خلاصه کرد زیرا زندگی انسان با مرگ به پایان نمی رسد بنابراین در این تعریف بایست "هماهنگی با نظام اعتقادی" را نیز در نظرگرفت.

روزه و سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن انسان که وظیفه پاسداری از سلامت را برعهده دارد از حالت روحی وروانی فرد تأثیر می پذیرد؛برخی مطالعات جدید در خارج کشور وداخل کشور نشان می دهد که هنگامی که به انسان روحیه معنوی داده می شود میزان ایمونوگلبولینA در ترشحات بدن افزایش می یابد که نقش آن در تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار روشن است.

تحقیقاتی نیز در مورد دعا ورفتارهای مذهبی(از جمله روزه)در پیشگیری  ودرمان بیماریها صورت گرفته که نقش اعمال مذهبی را در تقویت سیستم ایمنی بدن نشان می دهد.بخصوص که روزه ماه مبارک رمضان با ایجاد احساس تقرب به ذات پروردگار عامل مۆثری در کنترل استرس است.روزه در درمان بسیاری از بیماریهای دیگر نیز مۆثر است مانند:سرماخوردگی،آسم،خشکی مفاصل،زخم معده و.....

خواب در ماه رمضان

نیاز به خواب مثل نیاز به غذا یک نیاز اساسی است؛در ماه رمضان اجباراً تغییراتی در خواب و بیداری اکثر افراد پیدا می شود.بنابراین باید خواب طوری تنظیم شود که فرد دچار کم خوابی یا پرخوابی زیان بخش نشود. خواب با شکم پر بعد از صرف سحری غالباً منجر به پیدایش طعم نامطبوع در دهان و حالت کسالت وبی نشاطی می گردد؛البته خواب بلافاصله پس از صرف افطار نیز توصیه نمی گردد ،پس بهترین زمان خواب ساعات اولیه شب است.

اگر برای کسی مقدور باشد خواب قیلوله(حدود یک ساعت مانده به ظهر به مدت نیم ساعت)این خواب نیز اثر نشاط بخشی دارد.چنانچه از ابی الحسن الاول (علیه السلام) روایت شده است: "‏ قِیلُوا فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُطْعِمُ‏ الصَّائِمَ‏ وَ یَسْقِیهِ فِی مَنَامِهِ‏."(1) حضرت امام موسی کاظم(علیه السلام) فرمودند: قیلوله کنید،زیرا براستی خداوندبنده صائم وروزه دارش را از (رزق بهشتی)در خواب به او می خوراند ومی نوشاند.و براستی که روزهای طولانی تابستان  وآن همه گرما  که آب بدن خشک می شود چگونه است که روزه دار احساس تشنگی وگرسنگی نمی کند،این نیست مگر همان روزی خدا که به بنده اش می خوراند.

تغذیه در روزه داری

1- در هنگام افطار از آغازکردن تغذیه باآب سرد،نوشابه و مانند اینها باید خودداری شود؛ و مصرف نوشابه های گازدار موجب تحریک معده می شود.

2- آغاز افطار بهتر است با خوردن خرما،کشمش،عسل،یا یک قند باشد تا اشتها کنترل شود.

3- خوردن آب ولرم، شیر گرم، چای کم رنگ، فرنی، حلیم بدون روغن در آغاز افطار مناسب است. چنانچه امام صادق(علیه السلام) در انتخاب غذای افطاری از قول پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمودند: وَ قَالَ أَبُو عَبْدِاللَّهِ ع‏ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ یُفْطِرُ عَلَى الْحُلْوِ فَإِذَا لَمْ یَجِدْهُ أَفْطَرَ عَلَى الْمَاءِ الْفَاتِرِ وَ كَانَ یَقُولُ هُوَ یُنَقِّی الْكَبِدَ وَ الْمَعِدَةَ و...(2)پیامبرخدا با شیرینی افطار می نمود،و اگر شیرینی نمی یافت با آب ولرم افطار می نمود ومی فرمود:که کبد ومعده را شستشو می دهد... .

4- نان، پنیر، سبزی و یا گردو در هنگام افطار سفارش می شود؛ سبزی هنگام سحر گاهی موجب تشنگی می گردد.

5- از آشامیدن آب فراوان در وسط غذا باید خودداری کرد زیرا موجب اختلال در هضم می شود؛ البته در فاصله بین افطار تا سحر نوشیدن آب توصیه می گردد.

6- مصرف غذا در زمان روزه داری  باید به 2 وعده منحصرشود،وغذای افطار نباید پرحجم باشد ،غذا را باید به آرامی میل کردبه نحوی که معده فرصت هضم غذا  را قبل از غذای سحری داشته باشد.

7 - حتماً در غذای افطار خصوصاً سحر میوه ، خیسانده برگه، آلو ، انجیر فراموش نشود؛ گوجه فرنگی هم می تواند نقش میوه را داشته باشد.

8- کسانی که دچار یبوست می شوند از خورشت های ملین مثل خورشت آلو و خورشت های سبزی دار استفاده کنند.

9- در طول زمان امساک از رفتن به حمام داغ و خون دادن اجتناب شود.

10- اگر در هنگام افطار از تخم مرغ اسفاده می گردد توصیه می شود که به صورت آب پز مصرف شود نه نیمرو، زیرا تخم مرغ نیمرو دیرهضم است.

11- بادنجان، فلفل، و سایر ادویه گاهی موجب تشنگی در طول روز می شود.

12- اگر فرد روزه دار به جهت فعالیتهای بدنی در طول روز عرق کرد بایستی نمک از دست رفته به جهت تعریق را به صورت های مختلف در افطار و سحر جبران کند.

13- کله پاچه و سیرابی موجب تشنگی می شود پس بهتر است میل نشود.

نتیجه

روزه گرفتن بهترین روش در جهت تندرستی و حفظ آن است، به وسیله روزه وزن بدن متعادل می شود و مشکلات افرادی که بیماریهای روحی دارند برطرف می گردد، تک تک سلولهای بدن با استعداد خدادادی که در آنها وجود دارد قادرند خود را درمان کنند؛ در هنگام روزه این استعدادهای فیزیولوژی بسیج شده و موجب پاکسازی سیستم بدن می شوند. پس این تمرین یک ماهه علاوه بر اینکه موجب قرب به خداوند می شود می تواند انسان را برای بهتر زیستن در 11 ماه دیگر سال آماده کند.

پی نوشت ها :

1-من لا یحضره الفقیه ، ج‏2 ،ص 76 ،باب فضل الصیام .... /الكافی (ط - دارالحدیث) ،ج‏7 ، 377 ،1 - باب ما جاء فی فضل الصوم و الصائم .....

2-روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (ط - القدیمة) ، ج‏2 ،ص 341 / مجلس فی ذكر فضل شهر رمضان ..... ص : 338/المقنعة ص 317 ،باب فضل السحور و ما یستحب أن یكون علیه الإفطار .... ص : 316

                                                                                                                                   فرآوری: زهرا انصاری نسب

منبع: کتاب بهداشت تغذیه در روزه،دکتر محمد مهدی اصفهانی

کتاب روزه می تواند زندگی ات را نجات دهد،دکتر هربرت شلتون

کتاب روزه درمان بیماریهای روح وجسم،حسین موسوی راد لاهیجی