«صبر» و «تقوا»

«شرط مدد رساندن خدا»

مقدمه:

می دانیم که شروع روز دانش آموزان با یک برنامه صبحگاهی مناسب علاوه بر پرورش روح معنوی دانش آموزان، در بالا بردن سطح آموزشی آن ها از لحاظ یادگیری تاثیرگذار است.

به عنوان مثال اگر معلم پرورشی مدرسه بتواند هر هفته یک کلاس را برای برگزاری برنامه های صبحگاه مدرسه انتخاب و هدایت نماید:

یکی از کارهایی که در اکثر مدارس کشور عزیزمان انجام می شود، خواندن آیاتی از قرآن مجید می باشد، در این زمینه چنان چه دانش آموزان بتوانند علاوه بر شنیدن آیات، با مفاهیم متعالی این معجزه الهی آشنا شوند، بی شک به هدف والای نزول وحی رهنمون گشته ایم.

در این راستا، مرکز یادگیری جهت غنی سازی برنامه های صبحگاه مدارس، به بررسی و تفسیر برخی از آیات قرآن پرداخته است. در این قسمت سعی شده، تفسیر به زبان ساده و قابل درک برای دانش آموزان ارائه گردد.

در این مقاله آیات 124 و 125 سوره ی مبارکه ی آل عمران ( صفحة 66 )، مورد بررسی قرار می گیرد...

آیات مربوطه توسط یکی از دانش آموزان قرائت شود. شما می توانید برای شنیدن فایل صوتی آیات این صفحه کلیک نمایید.

جهت دریافت  فایل صوتی آیات فوق، کلیک کنید.

نکات تفسیری مربوط به یات در ادامه توسط یکی از دانش آموزان قرائت شود...

از آیة 122 تا 132 سورة آل عِمران ( صفحة 66 )، هشت‌آیة نخست، به‌دنبال ‌آخرین ‌آیة صفحة قبل، دربارة غَزوة اُحد ( جنگ هایی که پیامبر در آن شرکت کرده اند را غزوه می نامند ) و حوادث مربوط به ‌آن‌ است. كه از میان این ‌آیات، ما به سه ‌آیة 123 124 و 125 می پردازیم.

پس از پایان جنگ احد، لشگر پیروز مشركان، به‌سرعت، به‌سوی مكّه بازگشت. ولی درمیان راه، این‌فكر برای ‌آن ها پیدا شدكه به مدینه باز گردند و مسلمانان را در هم بكوبند.

این‌خبر، به‌زودی، به مسلمانان رسید و این‌آیات، برای تقویت روحیّة شكست‌ خوردة مسلمانان نازل‌ گردید و نخست، اشاره به پیروزی چشمگیر مسلمانان در میدان بدر نمود و فرمود:

«لَقَد نَصَرَكُمُ الله بِبَدر وَ أنتُم أذِلَّه»؛

خداوند، شما را در بدر یاری ‌كرد در حالی‌ كه نسبت به دشمن، ضعیف بودید».

  «فَاتَّقُوا الله، لَعَلَّكُم تَشكُرون»؛

«حال‌كه چنین است، از خدا بپرهیزید تا شكر او را به‌جاآورده‌باشید».

سپس، خاطره یاری مسلمانان را در میدان بدر به‌وسیلة فرشتگان یادآوری ‌كرده و می‌فرماید:

«إذ تَقولُ لِلمُؤمِنین: أ لَن یَكفِیَكُم أن یُمِدَّكُم رَبُّكُم بِثَلاثَهِ‌آلافٍ مِنَ المَلائِكَهِ مُنزِلین»؛

«درآن‌هنگام‌كه تو، به مؤمنان می‌گفتی: آیا كافی نیست‌كه پروردگارتان شما را  با سه‌هزار نفر از فرشتگان یاری‌كند؟»                                                                                                  

 «بَلی، إن تَصبِروا وَ تَتَّقوا وَ یَأتوكُم مِن فَورِهِم هذا، یُمدِدكُم رَبُّكُم بِخَمسَهِ‌آلافٍ مِنَ المَلائِكَهِ مُسَوِّمین»؛

«آری، امروز هم اگر صبر و تقوا پیشه‌كنید، خداوند، شما را با پنج‌هزار نفر از فرشتگان‌كه نشانه‌های مخصوصی دارند، مدد خواد داد».

هر چند، آن‌چه ‌که از شأن نزول ‌آیه بر می‌آید، این ‌آیه درباره جنگ احد نازل شده، امّا می توان گفت که مفهوم ‌کلّی ‌آن، همة ما مسلمانان را در همة شرایط شامل می شود.

یعنی، این‌مطلب باید باورمان بشودکه «شرط مدد رساندن خدا به ما»، «صبر» و «تقوا»ست.

مردی از حضرت امام جواد (ع) تقاضای موعظه‌ كرد.

امام (ع) فرمود: أوَ تَقبَل؟ آیا آمادة پذیرش هستی؟ یا فقط من بگویم و تو بشنوی! اگر می‌پذیری و در مقام عمل، به‌آن تحقّق می‌بخشی، بگویم. وگرنه، اتلاف وقت است و آن‌ هم ‌كار صحیحی نیست!

مرد گفت: بله؛ آماده‌ام بپذیرم و عمل‌كنم.

امام (ع) فرمود: تَوَسَّدِ الصَّبر، وَ اعتَنِقِ الفَقر، وَ ارفِضِ الشَّهَوات، وَ خالِفِ الهَوی، وَ اعلَم أنَّكَ لَن تَخلُوَ مِن عَینِ الله، فَانظُركَیفَ تَكون؛ صبر را وَسادة خود قرار بده. وساده، به‌معنای بالش است.

یعنی، همان‌ گونه ‌كه انسانِ سر به ‌بالش ‌نهاده، خواب ‌آرامی دارد، آدم صبور و پرتحمّل نیز در مصیبت‌ها و دشواری‌های زندگی، از كوره در نمی‌رود. و نیز، هنگام پیش آمدن صحنة گناه، خویشتن ‌داری از خود نشان می‌دهد.

و همچنین، در انجام واجبات، خودداری نمی کند.

و لذا طبیعی است ‌كه چنین‌ شخصی، آرامش خاصّی در زندگی ایمانی خود خواهد داشت.

دیگر این‌ كه با زهد و بی‌رَغبتی به دنیا، هم نشین باش.

و پا روی شهوات بی‌قید و بند خود بگذار.

و با هوای نفس خود، به مخالفت برخیز.

و بدان ‌كه از چشم و دید خدا پنهان نمی‌باشی.

آن‌گاه، بنگركه چگونه هستی؟ و در پیشگاه خدا، چگونه عمل می‌كنی؟!

باز، ازآ ن‌ حضرت (ع) است‌ كه فرمود:

لاتَكُن وَلِیّاً لله فِی العَلانِیَه، عَدُوّاً لَهُ فِی السِّرّ؛ طوری نباش‌كه میان مردم، از اولیای خدا به حساب آیی و در نهان، از دشمنان خدا باشی.

در خلوت اصلاً اعتنا به خدا نكنی و گناهانی مرتكب شوی و واجبات را ترك‌ كنی، امّا میان مردم‌ كه می‌آیی، قِدّیس و ولیّ‌ای از اولیای خدا شمرده شوی!

مواظب باش این ‌گونه نباشی و از خدا خجالت بكش! در خلوت، دشمن خدا بودن و در جَلوَت (پیش چشم دیگران)، ولیّ خدا به حساب ‌آمدن، خیانت بزرگ و حماقت و سفاهت است. دید مردم را به حساب‌آوردن و دید خدا را زیر پا نهادن، آیا ظلم فاحش نیست؟! آری؛

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: علی هندی

ویراستار: سید علی مرتضوی - تنظیم: یگانه داودی