گزارش اجمالي پژوهش «بررسي زمينهها و پيآمدهاي مراسم چهارشنبهسوري» ابراهيم فتحي و هادي صادقي ناظر طرح: دکتر حسين شرفالدين مرکز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما / 1419
پيشگفتار
در سالهاي اخير «چهارشنبهسوري» ـ با همه رويدادهاي حاشيهاي آن ـ به موضوعي جنجالبرانگيز و با تبعات مختلف فرهنگي، اجتماعي، سياسي و امنيتي تبديل شده و توجه بسياري از پژوهشگران و کارشناسان را به خود جلب کرده است. دراين ميان وجود ديدگاههاي متفاوت وگاه متعارض در مورد اصل چهارشنبهسوري و چگونگي پرداختن نهادها و سازمانهاي مختلف دولتي و غيردولتي به اين موضوع و همچنين نبود تحليلهاي دقيق و علمي درباره زمينهها وعوامل احياي دوباره مراسم چهارشنبهسوري در کشور، مانع اتخاذ سياستي جامع و همهجانبه در زمينه اين پديده اجتماعي شده است.با توجه به نکات يادشده، مرکز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما به سفارش شوراي فرهنگ عمومي و با حمايت استانداري قم از اواخر سال 1386 انجام پژوهشي گسترده را درباره زمينههاي شکلگيري و پيآمدهاي چهارشنبهسوري با دو گرايش پژوهش نظري و ميداني در دستور کار خود قرار داد.در بخش مطالعات نظري اين پژوهش، با بهرهگيري از منابع مختلف تاريخي و مردمشناسي، تاريخچه چهارشنبهسوري، آئينهاي رايج چهارشنبهسوري در مناطق مختلف ايران، و ديدگاههاي جامعهشناختي در زمينه اين مراسم ارائه شده است.در بخش مطالعات ميداني اين پژوهش نيز که در چهارشنبهسوري سال گذشته در شهر قم انجام شده، در اين مطالعات با بهرهگيري از ابزارهاي مختلفي چون پرسشنامه، مصاحبهو مشاهدهو اعمال، ديدگاههاي جوانان مناطق مختلف اين شهر در مورد اين مراسم و چگونگي برگزاري آن جمعآوري و تحليل شده است.در پايان لازم ميدانيم از همه عزيزاني که در به ثمر رسيدن اين طرح پژوهشي همکاري کردهاند به شرح زير تشکر کنيم:1.مجري پژوهش ميداني جناب آقاي فتحي و همکارانشان،2. نويسنده فصل پنجم حجتالاسلام و المسلمين هادي صادقي.3. ناظر محترم پژوهش ميداني جناب آقاي دکتر حسين شرفالدين؛ 4. معاون محترم پشتيباني و توسعه منابع انساني استانداري قم، جناب آقاي سيد حشمتالله احمدزاده؛ 5. مديرکل محترم وقت دفتر آموزش و پژوهش استانداري قم جناب آقاي دکتر حسين اخوان علوي؛ 6. شوراي فرهنگ عمومي استان قم.