احكام روزه

روزه آنست كه انسان براي انجام فرمان خدا و به قصد قربت از اذان صبح تا مغرب شرعي از چيزهايي كه روزه را باطل مي كند خودداري نمايد.

روزه با شرايط زير بر افراد واجب مي گردد:

1- بالغ باشد

2- عاقل باشد

3- برايش ضرر نداشته باشد

4- بيهوش نباشد

5- مسافر نباشد... و موارد ديگر (به رساله مراجعه شود)

مبطلات روزه

نه چيز روزه را باطل مي كند كه برخي از آنها عبارتند از:

1- خوردن و آشاميدن

اگر روزه دار عمداً چيزي را بخورد يا بياشامد روزه اش باطل مي گردد چه خوردن و آشاميدن آن چيز معمول باشد (مانند نان و آب ) و چه معمول نباشد (مانند خاك و برگ ) اگر چه كم يا زياد باشد روزه را باطل مي كند و در صورتي كه سهواً چيزي بخورد يا بياشامد روزه اش باطل نمي گردد ولي اگر متوجه شد بايد فوراً خودداري نموده و در صورتي كه چيزي در دهان دارد خارج نمايد.

2- دروغ بستن به خدا و پيامبر (ص )

اگر روزه دار به گفتن يا به نوشتن يا به اشاره و مانند اينها به خدا و پيامبر (ص ) و به ائمه اطهار و حضرت زهرا (س ) عمداً نسبت دروغ بدهد اگر چه فوراً بگويد دروغ گفته يا توبه كند، روزه او باطل است و در صورتي كه در مورد خبري شك دارد كه از پيامبر (ص ) يا ائمه (ع ) صادر شده يا نه ، اگر از قول گوينده يا كتابي كه در آن ديده نقل كند اشكال ندارد.

3- رسانيدن گرد و غبار به حلق

رسانيدن عمدي گرد و غبار به حلق روزه را باطل مي نمايد، چه غبار چيزي باشد كه خوردن آن حلال است (مانند آرد) و يا غبار چيزي باشد كه خوردن آن حرام است (مانند خاك ) بلكه احتياطاً روزه دار بايد از گرد و غبار غير غليظ و نيز دود سيگار و تنباكو و مانند آنها اجتناب نمايد.

4- فرو بردن تمام سر در آب

فرو بردن تمام سر عمداً در آب روزه را باطل مي كند اگر چه باقي بدن او از آب بيرون باشد ولي اگر نصف سر را داخل آب كند و خارج نمايد و سپس نصف ديگر سر را در آب فرو برد روزه اش باطل نمي شود.

5- قي كردن

هرگاه روزه دار عمداً قي كند اگر چه به واسطه بيماري و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل مي شود ولي اگر سهواً يا بي اختيار قي كند اشكال ندارد و بايد در اين صورت مراقبت كند كه چيزي از آن به حلق برنگردد. 6- اماله كردن

اماله كردن با چيزهاي روان اگر چه از روي ناچاري و براي معالجه باشد روزه را باطل مي كند ولي اگر سهواً باشد باطل نمي گردد، همچنين استفاده از شيافهايي كه براي معالجه است اشكالي ندارد.

موارد ديگري نيز وجود دارد كه اگر روزه دار انجام دهد روزه اش باطل مي شود. (به رساله مراجعه شود)

تذكر:

الف - تزريق سرم مغذي و هر نوع آمپولي كه بجاي غذا بكار مي رود روزه را باطل مي كند بجز آمپولهاي دارويي و بي حس كننده .

ب - فرو بردن اخلاط سر و سينه تا به فضاي دهان نرسيده اشكال ندارد ولي اگر داخل فضاي دهان شود نبايد آن را فرو ببرد.

ج - چشيدن غذا در صورت ضرورت و مانند آن اگر چيزي از آن به حلق نرسد روزه را باطل نمي كند.

روزه مسافر

الف : هرجا مسافر نمازش شكسته است روزه اش را نيز نبايد بگيرد مگر در بعضي موارد مانند آن كه بعد از ظهر در ماه رمضان مسافرت كند.

ب : مسافري كه بايد نمازش را شكسته بخواند اگر روزه باشد و قبل از ظهر سفر كند بايد روزه اش را افطار كند.

ج : مسافر قبل از رسيدن به حد ترخيص ، جايز نيست روزه اش را باطل نمايد(حد ترخّص يعني به حدي كه عرفاً بگويند از شهر دور شده است )

د: مسافر روزه دار كه پيش از ظهر مسافرت مي كند وقتي مي تواند افطار كند كه از حد ترخّص بگذرد و لازم است كه چهار فرسخ شرعي (22 كيلومتر) مسافت طي كند و آنگاه افطار كند، اما پيش از رسيدن به حدّ ترخص اگر افطار نمايد و يا كاري كند كه روزه اش باطل شود بايد هم روزه را قضا كند هم كفّاره بپردازد.

هـ: مسافر اگر 10 روز قصد ماندن در جايي داشته باشد بايد نماز و روزه اش را كامل به جا آورد.

و: اگر مسافر قبل از ظهر به وطن خود يا بجايي كه قصد دارد ده روز در آنجا بماند وارد شود و چيزي از مبطلات روزه را بجا نياورده باشد بايد قصد روزه نمايد و آن را تمام كند. اما اگر كاري كه روزه را باطل مي كند انجام داده باشد روزه آن روز بر او واجب نيست .

ز: مسافري كه سفر معصيت بكند و يا شغلش ايجاب نمايد كه دائماً در حال مسافرت باشد و نيز كسي كه نذر كند روز معيني را روزه بگيرد اگر چه در مسافرت باشد روزه گرفتنش صحيح است .

روزه قضا

اگر شخص در ماه مبارك رمضان بعلت بيماري يا مسافرت و مانند آن روزه نگيرد بايد قضاي آن را قبل از ماه رمضان آينده بگيرد مگر در يك صورت كه مريض باشد و مرض او تا ماه رمضان سال بعد باقي باشد كه در اين صورت بايد براي هر روز يك مد(كه حدود 10 سير است ) طعام ، يعني گندم يا جو و مانند اينها به فقير بدهد و بايد قضاي روزه را پس از بهبودي بعداً بجا آورد.

فقير شرعي كسي است كه مخارج سالانه خود و خانواده اش را نداشته و درآمد و وسيله بدست آوردن نيز نداشته باشد.

افرادي كه روزه بر آنها واجب نيست

1- آنكه بواسطه پيري نمي تواند روزه بگيرد و يا براي او سخت بوده و مشفت دارد.

2- اگر انسان مرضي دارد كه زياد تشنه مي شود و نمي تواند تشنگي را تحمل كند.

3- مريضي كه روزه گرفتن براي او ضرر دارد.

4- زني كه زائيدن او نزديك است و روزه براي او يا نوزادش ضرر دارد.

5- زني كه بچه اش را شير مي دهد و روزه براي او يا بچه اش ضرر دارد و چاره اي جز نگرفتن روزه ندارد.

در مورد فوق احتياطاً فرد بايد براي هر روز يك مد (10 سير) گندم يا جو به فقير بدهد و اگر بعداً بتواند كفاره را بدهد.

6- مسافري كه نمازش شكسته است (احكام آن در روزه مسافر و قضا آمده است )

اگر انسان با چيز حرامي مانند شراب روزه خود را باطل كند كفاره جمع بر او واجب مي شود يعني بايد سه نوع كفاره را عمل كند و چنانچه هر سه برايش ممكن نباشد هر كدام از آنها را كه ممكن است بايد انجام دهد.

اگر به گفته كسي كه مي گويد مغرب شده افطار كند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، قضا و كفاره بر او واجب مي شود ولي اگر خبر دهنده عادل بوده فقط قضاي آن روز واجب است .

راه ثابت شدن اول ماه

اول ماه به پنج چيز ثابت مي گردد:

اول : آن كه خود انسان ماه را ببيند.

دوم : عده اي كه از گفته آنان يقين پيدا مي شود، بگويند ماه را ديده ايم و همچنين است هر چيزي كه به واسطه آن يقين پيدا شود.

سوم : دو مرد عادل شهادت دهند كه ماه را ديده ايم .

چهارم : سي روز از اول ماه شعبان بگذرد كه بواسطه آن ، اول ماه رمضان ثابت مي شود و سي روز از اول رمضان بگذرد كه بواسطه آن ، اول ماه شوال ثابت مي شود.

پنجم : حاكم شرع حكم كند كه اول ماه يا عيد است .

كفاره روزه

اگر شخصي در ماه مبارك رمضان بدون عذر شرعي عمداً روزه نگيرد و يا آن را باطل نمايد، براي هر روز يك كفاره واجب مي شود و بايد يكي از كارهاي زير را انجام دهد:

1- يك بنده را آزاد كند (كه فعلاً مرسوم نمي باشد)

2- شصت روز روزه بگيرد كه سي و يك روز از آن پي در پي باشد و در بين 31 روز روزي نباشد كه روزه آن روز، حرام باشد مانند روز عيد قربان .

3- شصت فقير را سير كند يا به هر كدام يك مد (كه تقريباً ده سير است ) طعام يعني گندم يا جو و مانند آن بدهد و اگر مقدور نباشد هر چند مد كه مي تواند به فقير اطعام دهد.