حضرت خديجه عليها‏السلام مادر امّت - حضرت خدیجه (سلام الله علیها) مادر امت نسخه متنی

حضرت خديجه عليها‏السلام مادر امّت

محمد محسن طبسي

سخن از خديجه، سخن از يك دنيا عظمت و پايداري و استقامت در راه هدف است. به حق قلمفرسايي در باره كسي كه خداوند بر او سلام و درود فرستاد، بسي مشكل است. اما به مصداق «مالا يدرك كلّه لا يترك كلّه،» به بررسي گوشه‏هايي از شخصيت و زندگي اين بزرگ بانو مي‏پردازيم:

ولادت و خانواده

خديجه عليها‏السلام 68 سال قبل از هجرت بدنيا آمد.(1) خانواده‏اي كه خديجه را پرورش داد، از نظر شرافت خانوادگي و نسبت‏هاي خويشاوندي، در شمار بزرگترين قبيله‏هاي عرب جاي داشت. اين خاندان در همه حجاز نفوذ داشت. آثار بزرگي و نجابت و شرافت از كردار و گفتار خديجه پديدار بود.(2)

خديجه از قبيله هاشم بود و پدر و اقوامش از ثروتمندان قريش بودند. پدرش خويلدبن اسد قريشي نام داشت. مادرش فاطمه دختر زائد بن اصم بود.(3)

اخلاق خديجه عليها‏السلام

خديجه در بين اقوام خود يگانه و ممتاز و ميان اقران كم نظير بود. او به فضيلت اخلاقي و پذيرايي‏هاي شايان بسيار معروف بود و بدين جهت زنان مكه به وي حسد مي‏ورزيدند.

دخترت خويلد در سجايا و كمالات اخلاقي زبانزد و نمونه بود و به حق ايشان كُفو خوبي براي پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله بود. بي‏ترديد مي‏توان گفت كه اين سجايا و فضايل اخلاقي سبب شد تا خديجه براي همسري پيامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله شايسته شمرده شود. طبق روايات، او براي پيامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله ياوري صادق بود.(4)

آيا خديجه عليها‏السلام قبل از پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله ازدواج كرده بود؟

معروف است(5) اولين كسي كه به خواستگاري خديجه آمد يكي از بزرگان عرب به نام «عتيق بن عائذ مخزومي» بود. او پس از ازدواج با خديجه، در جواني در گذشت و اموال بسياري براي خديجه ارث گذاشت. پس از او «ابي‏هالة بن المنذر الاسدي» كه يكي از بزرگان قبيله خود او بود، با وي ازدواج كرد. ثمره اين پيوند فرزندي به نام «هند» بود كه در كودكي در گذشت. ابي‏هاله نيز پس از چندي، وفات يافت و ثروت بسيار از خويش بر جاي نهاد.

هرچند اين مطلب كه پيامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله سومين همسر خديجه بود و جز عايشه با دوشيزه‏اي ازدواج نكرد، نزد عامه و خاصه معروف است؛ ولي مورد تأييد همگان نيست. جمعي از مورخان و بزرگان، نظر مخالف دارند؛ براي مثال «ابوالقاسم كوفي»، «احمد بلاذري»، «علم الهدي»، (سيدمرتضي) در كتاب «شافي» و «شيخ طوسي» در «تلخيص شافي» آشكارا مي‏گويند كه خديجه، هنگام ازدواج با پيامبر، «عذرا» بود. اين معنا را علامه مجلسي نيز تأييد كرده است. او مي‏نويسد: «صاحب كتاب انوار و البدء» گفته است كه زينب و رقيه دختران هاله، خواهر خديجه بودند.(6)

برخي از معاصران نيز چنين ادعا كرده‏اند و براي اثبات ادعاي خود كتابهايي نوشته‏اند.(7)