در آغاز آخرين جزء قرآن و در آستانه سوره نبأ هستيم. بجاست براى آشنايى با حال و هواى آن به شناسنامه اش بنگريم:
1 - نام اين سوره
نام بيدارگر و هشداردهنده اين سوره، «نبأ»، به معنى خبر مهم و رويداد بزرگ رستاخيز آمده است، كه مردم درباره آن از يكديگر مى پرسند.اين نام از آغازين آيات اين سوره بر گرفته شده است، و در پاره اى از روايات «نبأ» به على (ع) تأويل گرديده است.(1)اين سوره با نام هاى «عَمَّ»، «تساؤل» و «مُعصرات» نيز خوانده شده است.
2 - فرودگاه آن
اين سوره در سال دوم از بعثت، و پس از سوره «معارج»، در مكّه و در كنار كهن ترين معبد توحيدگرايى و يكتاپرستى بر جان نورانى محمد(ص) فرود آمده است. اين واقعيت را افزون بر مفسران و محدثان، مفاهيم و معارف و حال و هواى آيات آن نيز گواهى مى كند.
3 - شمار آيه ها و واژه هاى آن
از ديدگاه مشهور، اين سوره داراى 40 آيه است. امّا پاره اى نيز همين واژه ها و حروف را، 41 آيه شمرده اند، چراكه اينان بخشى از آيه 40 را، آيه اى جداگانه دانسته اند.اين سوره از 173 واژه و 720 حرف پديد آمده است.
4 - پاداش تلاوت اين سوره
از پيامبر گرامى آورده اند كه در اين مورد فرمود:من قرأ سورة عَمَّ يتسائلون سقاه اللَّه برد الشراب يوم القيامة(2)كسى كه سوره «عَمَّ» را بخواند، خدا او را از نوشيدنى سرد و گواراى بهشتى در روز رستاخيز سيراب مى سازد.و از امام صادق آورده اند كه فرمود:من قرأ سورة عَمَّ يتسائلون لم يخرج سنته اذا كان يدمنها فى كل يوم حتى يزور البيت الحرام.(3)هركس اين سوره را هر روز تلاوت كند، سال تلاوت او به پايان نمى رسد، مگر اين كه به زيارت خانه خدا نائل مى گردد.
دورنمايى از مفاهيم اين سوره
اين سوره از سوره هاى «مكّى» است و در همه آيات آن حال و هواى آغازين سال هاى بعثت پيامبر و واكنش كفرگرايان و اصلاح ستيزان هويداست.در اين سوره پيش از هر چيز و بيش از هر چيز سخن از موضوع معاد و جهان پس از مرگ و فرارسيدن رستاخيز، يا آن خبر بزرگ و سهمگين است، و اين موضوع را با پرسشى بيدارگر و تكاندهنده آغاز مى كند.محور مركزى و اساسى اين سوره نشانگر ضرورت فرارسيدن رستاخيز، تخلف ناپذير بودن آن، استدلال بر رخ گشودن آن روزو وصف آن است. پرتوى از قدرت بى كران خدا در آفرينش و تدبير جهان را به عنوان دليلى بر امكان تحقق رستاخيز به تابلو مى برد و ضمن ترسيم بخشى از مواهب و نعمت هاى خدا براى نيكان و پاكان و سعادت خواهان راستين، گوشه اى از عذاب مرگبارى را كه در انتظار كفرگرايان و پايمال كنندگان حقوق انسان ها و مقررات عادلانه خداست، ارائه مى كند.اگر بخواهيم مفاهيم و موضوعات طرح شده در اين سوره را در تابلويى كوچك در چشم انداز خود قرار دهيم، با اين بحث ها رو به رو مى گرديم:از آن خبر بزرگ مى پرسند؟استدلال بر امكان معاد از راه قدرت و حكمت خدا،پرتوى از شاهكار خدا در آفرينش،زنجيره اى از نعمت ها و مواهب خدا به انسان،روز جدايى،نفخه حيات و انگيزش مردگان،سرنوشت تكاندهنده سركشان و ظالمان،راز سقوط به دوزخ،گوشه اى از عذاب و كيفر طغيانگران و اصلاح ستيزان،تعادل و توازن ميان جنايت و كيفر آن،ثبت و ضبط بهت آور عملكرد انسان،رستگارى و كاميابى پرواپيشگان،پاداش پرشكوه خدا به مردم پرواپيشه.
لطفا منتظر باشید ...
