تشبيه ضمنى
و آن تشبيهى است كه در آن مشبه و مشبه به در قالبى از اشكال معروف تشبيه قرار نمى گيرد بلكه تلويحا به آن تشبيه اشاره مى گردد و آن دو از معنى استنباط مى گردند. در اين نوع تشبيه، مشبه به هميشه برهانى است براى امكان آنچه به مشبه نسبت داده شده است.و اينك نمونه اى از تشبيه ضمنى در كلام مولاى متقيان على "ع":فما خلقت ليشغلنى اكل الطيبات كالبهيمه المربوطه همها علفها او المرسله شغلها تقممها تكترش من اعلافها و تلهو عما يرادبها. او اترك سدى او اهمل عابثا اواجر حبل الضلاله او اعتسف طريق المتاهه و كانى بقائلكم يقول: اذا كان هذا قوت ابن ابيطالب فقد قعد به الضعف
عن قتال الاقران و منازله الشجعان؟! الا و ان الشجره البريه اصلب عودا و الروائع الخضره ارق جلودا و النباتات البدويه اقوى وقودا و ابطا خمودا. [ نهج البلاغه، نامه 45. ]
مرا نيافريده اند تا خوردنيهاى گوارا سرگرمم سازد، چون چارپايى بسته كه به علف بپردازند يا آنكه واگذارده است و خاكروبه ها را بهم بزند و شكم را از علفهاى آن بينبارد و از آنچه از آن خواهند غفلت دارند يا مرا وانهند و به بازى سر دهند يا ريسمان گمراهى را كشان باشم و يا بيخودانه در سرگردانيها، گردان. و چنان بينم كه گوينده ى شما بگويد: اگر "پسر ابوطالب" را خوراك اين است ناتوانى او را از كشتن هماوردان، بنشاند و از جنگ با دلاور مردان بازماند. بدانيد درختى را كه در بيابان خشك مى رويد شاخه، سخت تر بود و سبزه هاى خوشنما را پوست نازك تر و رستنيهاى صحرايى را آتش افروخته تر و خاموشى آن ديرتر.
بيان شيوا و عميق امام "ع" در تحمل مرارتها كه در راستاى انجام وظيفه به خود تحميل مى كند، در جملات نخستين عبارت فوق تبيين شده است و آنگاه كه دوست يا دشمن زندگى يى اينچنين سخت و مشقت بار از طرف امام "ع" را آغازگر ضعف و فتور جسمانى يا روحانى او در مبارزه با دشمنان مى پندارد، حضرت امكان مبارزه اى سهمگين و مملو از شكيبايى و تحمل شدايد را در قالب تلميح تشبيهى زيبا بين خود و گياهان صحرايى كه در مقايسه با گلهاى زينتى، از كمترين امكانات برخوردارند و بيشترين مقاومت را از خويش نشان مى دهند، بيان مى دارد و اين جلوه اى بديع از تشبيه ضمنى است.