تشبيه ضمنى - جلوه های بلاغت در نهج البلاغه نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

جلوه های بلاغت در نهج البلاغه - نسخه متنی

محمد خاقانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

تشبيه ضمنى

و آن تشبيهى است كه در آن مشبه و مشبه به در قالبى از اشكال معروف تشبيه قرار نمى گيرد بلكه تلويحا به آن تشبيه اشاره مى گردد و آن دو از معنى استنباط مى گردند. در اين نوع تشبيه، مشبه به هميشه برهانى است براى امكان آنچه به مشبه نسبت داده شده است.

و اينك نمونه اى از تشبيه ضمنى در كلام مولاى متقيان على "ع":فما خلقت ليشغلنى اكل الطيبات كالبهيمه المربوطه همها علفها او المرسله شغلها تقممها تكترش من اعلافها و تلهو عما يرادبها. او اترك سدى او اهمل عابثا اواجر حبل الضلاله او اعتسف طريق المتاهه و كانى بقائلكم يقول: اذا كان هذا قوت ابن ابيطالب فقد قعد به الضعف
عن قتال الاقران و منازله الشجعان؟! الا و ان الشجره البريه اصلب عودا و الروائع الخضره ارق جلودا و النباتات البدويه اقوى وقودا و ابطا خمودا. [ نهج البلاغه، نامه 45. ]

مرا نيافريده اند تا خوردنيهاى گوارا سرگرمم سازد، چون چارپايى بسته كه به علف بپردازند يا آنكه واگذارده است و خاكروبه ها را بهم بزند و شكم را از علفهاى آن بينبارد و از آنچه از آن خواهند غفلت دارند يا مرا وانهند و به بازى سر دهند يا ريسمان گمراهى را كشان باشم و يا بيخودانه در سرگردانيها، گردان. و چنان بينم كه گوينده ى شما بگويد: اگر "پسر ابوطالب" را خوراك اين است ناتوانى او را از كشتن هماوردان، بنشاند و از جنگ با دلاور مردان بازماند. بدانيد درختى را كه در بيابان خشك مى رويد شاخه، سخت تر بود و سبزه هاى خوشنما را پوست نازك تر و رستنيهاى صحرايى را آتش افروخته تر و خاموشى آن ديرتر.

بيان شيوا و عميق امام "ع" در تحمل مرارتها كه در راستاى انجام وظيفه به خود تحميل مى كند، در جملات نخستين عبارت فوق تبيين شده است و آنگاه كه دوست يا دشمن زندگى يى اينچنين سخت و مشقت بار از طرف امام "ع" را آغازگر ضعف و فتور جسمانى يا روحانى او در مبارزه با دشمنان مى پندارد، حضرت امكان مبارزه اى سهمگين و مملو از شكيبايى و تحمل شدايد را در قالب تلميح تشبيهى زيبا بين خود و گياهان صحرايى كه در مقايسه با گلهاى زينتى، از كمترين امكانات برخوردارند و بيشترين مقاومت را از خويش نشان مى دهند، بيان مى دارد و اين جلوه اى بديع از تشبيه ضمنى است.

/ 225