لطفا منتظر باشید ...
آشنايى با سيد رضى "مولف نهج البلاغه"
هر چند كتاب شريف "نهج البلاغه" كه تالى تلو قرآن مجيد و مشعل فروزان راه كمال و هدايت است، قسمتى از گفتار و نوشتار فرمانرواى سخن، "على بن ابيطالب" "ع" است، اما براى مانوس شدن با اين در گرانمايه، آشنايى با زندگى، حيات سياسى- اجتماعى، موقعيت علمى- ادبى و سبك هنرى "سيد رضى"، گرد آورنده ى نهج البلاغه از جهاتى چند قابل توجه است:اولا: قرار دادن عنوان مبارك نهج البلاغه بر اين مجموعه ى شريف توسط "سيد رضى" و اشتهار اين نام، خود بزرگترين انگيزه براى تدقيق در زيباييهاى بلاغى اين كتاب و نقش آن در پيشبرد علم بلاغت است.ثانيا: تقسيم اين مجموعه در سه محور خطبه ها، نامه ها و حكمتها ابتكار شخصى ايشان است و با توجه به ويژگيهاى بلاغى و ادبى هر يك از محورهاى مزبور ارزش ابتكار ايشان روشن و بى نياز از توضيح است.
در اين مورد به گفتار خود "سيد رضى" در مقدمه نهج البلاغه توجه مى كنيم:"و ديدم كه سخنان امام بر محور سه مضمون است و از سه دسته نفايس گفتار مشحون، خطبه و فرمان، نامه به اين و آن، حكمت و اندرز براى پند پذيران".
به توفيق خدا بكار پرداختم و نخست خطبه هاى اعجاب انگيز، پس نامه هاى دلاويز و سپس سخنان كوتاه حكمت آميز را فراهم ساختم. براى هر يك بابى گشودم و در هر باب برگهايى افزودم، تا آنچه اكنون در نظرم نيايد و در آينده بدست آيد در آن جاى دهم. اگر سخنى از او بدست رسيد كه گفتگو و مقالى يا پاسخ سئوالى يا خواهش يا حسب حالى است كه از آن سه باب نيست و از قاعده ى نهاده برون
است، در بابى جاى دادم كه با آن مناسب و موزون است يا شبيه و همگون.
ثالثا: فهم سبك ادبى و هنرى "سيد رضى" مى تواند نحوه ى گزينش سخنان آن- حضرت را با تنظيم و ترتيبى كه در نهج البلاغه مى بينيم، توضيح دهد، چرا كه او خود، بر اعمال سليقه در ايجاب اين ترتيب اقرار كرده و مى گويد:"بسا كه در اين گزينش، فصلها باشد كه هماهنگ نيست، يا گلهايى از سخنان كه يكرنگ نيست. چه خواست من گردآورى معنيهاى بلند و نكته هاى ارجمند بوده است، نه رعايت نظم و پيوند." [ "و ربما جاء فيما اختاره من ذلك فصول غير متسقه و محاسن كلم غير منتظمه لانى اورد النكت و اللمع و لا اقصد التتا لى و النسق. از مقدمه "شريف رضى" بر "نهج البلاغه". ]
اگرچه او معيار گزينش خود را "گردآورى معنيهاى بلند و نكته هاى ارجمند" معرفى كرده است، اما دادن اولويت اول به جنبه هاى بلاغى سخن در موارد فراوان ، باعث عدم انسجام و انتظام، بويژه در خطبه هاى آن حضرت شده است و بدين خاطر برخى از منتقدان ضمن اعتراف به ارزش كار "شريف رضى" از اين جهت بر او خرده مى گيرند. اين مساله، شارحين نهج البلاغه بويژه "ابن ابى الحديد" را بر آن داشته است كه براى توضيح اهداف و مقاصد امام "ع" در شرح خود به توضيح دنباله هاى كلام امام بپردازند كه در نهج البلاغه محذوف و ظاهرا گاهى مقدم و موخر شده است.
