ما آن شب در آلمان اركستر دیگری بودیم
آقای مشایخی، شور و مستی تشویق و كف زدن های شب افتتاحیه از سرتان پریده، یا همچنان ادامه دارد
من خودم باورم نمی شد كه مردم در این كنسرت چقدر ما را تشویق می كردند. برای من غیرقابل باور بود، چون فكر نمی كردم كه موسیقی مدرن و موسیقی اصیل ایرانی تا این اندازه برای شنوندگان جالب باشد كه حتی بلند شوند و این طور برای ما كف بزنند.
از كنسرت راضی بودید
خیلی. اركستر سمفونیك در خارج كشور ظاهرا اركستر دیگری می شود. خیلی عالی بود. این صدای اركستر را شما در ایران نمی شنوید خود بچه ها هم راضی و خوشحال بودند، به خاطر اینكه هیچ اتفاق غیرمترقبه ای پیش نیامد. همه چیز خوب و درست پیش رفت و اشتباهات پایه ای پیش نیامد. بچه های اركستر سمفونیك در كنسرت های خارج كشور طور دیگری می شوند. اصلا فرم و حالت دیگری می گیرند، چون می گویند ما باید خودمان را در خارج نشان دهیم.
انتخاب قطعات و تنظیم برنامه به چه ترتیب بود چرا این قطعات را برای كنسرت افتتاحیه فستیوال موسیقی شرقی در اوسنابروك انتخاب كردید
چون می خواستم كه از اهدافی كه دارم و در تلاشم در فصل آینده به آن برسم، چكیده ای ارائه كنم. در برنامه ما سمفونی بود، به هر حال ما یك اركستر سمفونیك هستیم و در رپرتوآر ما باید آثار سمفونیك هم باشد كه در برنامه آلمان بتهوون و چایكوفسكی را در برنامه قرار داده بودیم. یكی دیگر از اهداف من این است كه در هر كنسرت حداقل یك اثر از یك آهنگساز معاصر ایرانی اجرا كنیم كه در كنسرت افتتاحیه اوسنابروك قطعاتی از آقای حسن ریاحی بود. موسیقی تلفیقی سومین هدف ما است. یعنی تلفیقی از موسیقی سمفونیك با صدای سمفونیك و موسیقی اصیل ایرانی كه در این زمینه هم قسمتی از ساخته خودم «فیه مافیه» را اجرا كردیم.
اتفاقا «فیه ما فیه» یكی از قطعات جالب و تا اندازه ای غافلگیركننده كنسرت بود، چون اكثر كارهای اركستری كه از موسیقی ایرانی ارائه می شود، در آواز بیات اصفهان است، یا در دستگاه های ماهور و همایون. اما در ساخته شما، از جمله آواز بیات ترك كنار موسیقی اركستری قرار گرفته است
ببینید، من خودم تا به حال هیچ گونه الگویی ندیده ام كه عمل كند در مورد اینكه ما موسیقی اصیل ایرانی را با موسیقی اركستری تلفیق كنیم. به نظر من تنها امكانی كه وجود دارد، همین چیزی است كه در كنسرت اوسنابروك در «فیه ما فیه» عرضه كردم. به نظر من این دو موسیقی باید در كنار هم وجود داشته باشند. اگر این دو موسیقی در مقابل هم واكنش سیستماتیك نشان دهند، یكی از این دو ناگزیر است كه از برخی عناصر و قابلیت های خود صرف نظر كند و معمولا هم این موسیقی اصیل ایرانی است كه این كار را می كند. به همین دلیل نمونه های خوبی وجود ندارد. مجبور می شوند زیباترین و ظریف ترین نكات موسیقی ایرانی را حذف كنند تا این دو موسیقی همخوانی داشته باشند. و این دقیقا كاری است كه من نكرده ام و این دو را همان گونه كه هستند كنار هم گذاشته ام.
لازمه این تلفیقی كه به آن اشاره كردید، استفاده از سازهای ایرانی است یا می توان با سازهای غربی فضای ایرانی به وجود آورد
بدون شك می توان با سازهای غربی هم این فضا را تولید كرد. تمامی سازهای زهی این توانایی را دارند. دقیقا به این خاطر است كه می گویم اركستر سمفونیك تهران تك است، چون تنها نوازندگان این اركستر هستند كه می توانند بیات ترك و فواصل آن را با ویولن بنوازند. البته مسئله فقط اجرای این فواصل نیست. وقتی ما بیات ترك را اجرا می كنیم، در واقع داریم یك فرهنگ را اجرا می كنیم و اگر یك نفر بیات ترك بخواند و در جایی دچار اشتباه شود، شنونده شاید به رغم آشنایی سطحی با موسیقی اصیل فوری متوجه می شود.
من تمام بیات ترك را با آن فرهنگ تداعی می كنم. برای من اذان تداعی می شود. این تجربه اول ما با اركستر سمفونیك در این زمینه بود. ما این كار را حتما ادامه خواهیم داد، چون واقعا موفق بود. مسئله تلفیق یكی از مهمترین اهدافی است كه برای فصل آینده دارم. تاكنون صحبت هایی انجام شده است با هنرمندان موسیقی اصیل از جمله حمید متبسم، حسین علیزاده و محمدرضا شجریان.
