نشست خبری "طبل بزرگ زیر پای چپ" برگزار شد

كاظم معصومی: این فیلم می تواند همزمان در بغداد و تهران به نمایش درآید.

كارگردان "طبل بزرگ زیر پای چپ" گفت: ساخت این نوع فیلمها متناسب با سیاستهای متولیان ژانر سینمای دفاع مقدس نبوده و نیست، بنابراین به زمان نیاز داریم كه به واقعیتهای جنگ، آنچه محتوا و بار معنوی جنگ داشت، بپردازیم.

كاظم معصومی كه در نشست خبری فیلم "طبل بزرگ زیر پای چپ" حضور پیدا كرده بود، در ادامه‌ گفت: از سال 67 (18 سال قبل) سوژه این فیلم را در نظر داشتم و می‌خواستم بسازم، اما در آن زمان كشمكش برای ساخت این نوع فیلم وجود داشت تا اینكه شرایط ساخت این فیلم در سال 82 بوجود آمد. زمستان 82 موفق شدیم پروانه ساخت بگیریم و سال 83 امكانات جنگی را از طریق ارتش تامین كردیم.

معصومی گفت: به یاد دارم زمان ساخت این فیلم، فكر می‌كردیم از امكانات شهرك سینمایی دفاع مقدس می‌توانیم استفاده كنیم، اما مسولین انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس موافقت نكردند، آنها می‌خواستند اصلاحات عمیقی در فیلم‌نامه صورت بگیرد كه من موافق نبودم چون در آن صورت فیلم، فیلم آنها می‌شد.

وی تاكید كرد: آنها می‌خواستند من فیلم سفارشی بسازم درحالیكه ما به اندازه كافی فیلم سفارشی در زمینه سینمای دفاع مقدس داشتیم و نتیجه آن را هم دیده‌ بودیم . خود مسئولین نیز بارها این سیاستها را اجرا كرده و نتیجه آن را دیده بودند، ولی جای تعجب دارد كه هنوز بر این سیاستها اصرار داشته و دارند.

معصومی با بیان اینكه ساخت یك فیلم جنگی نیاز به امكانات دارد، در ادامه تصریح كرد: در حالی كه متولیان این نوع سینمایی كه امكانات دارند و باید شرایط را برای ساخت فیلمهای اینچنینی فراهم كنند امكانات را به شرطی در اختیار فیلم‌ساز قرار می‌دهند كه فیلم‌ساز بیاید فیلم آنها را بسازد. بنابراین فیلم‌های كاملا سفارشی ساخته می‌شود كه نتیجه آن را هم در برخی فیلمهای دفاع مقدس در چند سال اخیر شاهد بودیم.

این كارگردان گفت: یك دوره‌ای در حال جنگ بودیم و در آن زمان نمی‌توانستیم درباره بعضی مسائل فیلم بسازیم و به اعتقاد من، درست ومصلحت هم بود برای اینكه باید نیروها به جبهه‌ها جذب می‌شدند و دفاع می‌كردند و به همین دلیل نمی‌توانستیم به واقعیات جنگ بپردازیم و نیاز بود فیلمهای حماسی ساخته شود درحالیكه سینمای حماسی هم در آن زمان دنبال نشد و آنچه دنبال می‌شد، سینمای اكشنی بود كه تقلیدی از فیلمهای جنگی دنیا بود.

این فیلم‌ساز گفت: بنده در آن سالها در جبهه حضور داشتم و خودم نیز صلاح نمی‌دیدم از نوع فیلمهای "ضد جنگ" ساخته بشود كه به اعتقاد من نیز سیاست منطقی و پذیرفتنی بود كه بعد از جنگ این نوع فیلمها ساخته شود.

اما با پایان جنگ و پذیرش قطع‌نامه، احساس كردیم زمینه برای ساخت این نوع فیلمها فراهم شده است اما وقتی می‌خواستم همین موضوع را بسازم، معتقد بودند، الان مردم از جنگ خسته شدند و بهتر است كه فیلم دفاع مقدس كمتر ساخته شود.

معصومی گفت: همه بر این موضوع تاكید دارند كه جنگ با تئوری انسانی ضدیت دارد و با هر مكتب و ایده‌ای منافات دارد، طبیعی است وقتی می‌گویم دفاع مقدس من این‌طور برداشت می‌كنم یعنی سینمای "ضد جنگ" ولی در عمل چیز دیگری اتفاق می‌افتد.

ممكن است از طریق تریبون‌ها متولیان سینمای جنگ بیایند، مطرح كنند كه با سینمای "ضد جنگ" موافق هستند ولی در عمل و سیاستهای كه دارند جلوی این‌جور كارها را می‌گیرند. به هرحال همین شرایط و اتفاقات باعث شد ما برای ساخت "طبل بزرگ زیر پای چپ" در یك بیابان دكور بزنیم و با امكانات شخصی لوكیشن درست كنیم و این موضوع 30 تا 40 میلیون تومان به ما تحمیل كرد، در حالیكه می‌توانستیم در شهرك دفاع مقدس این امكانات را داشته باشیم. در شرایطی كه در سینمای دفاع مقدس، یك میلیون ارزش سه میلیون را دارد باید پرسید چرا شهرك سینمایی را دراختیار این فیلم نگذاشتند و این خسارت را به ما تحمیل كردند؟! چون ما نمی‌خواستیم سیاستهای تجربه شده آنها را انجام دهیم!

وی افزود: آنها می‌خواستند فیلم نامه مطابق سلیقه‌ی خودشان باشند، در صورتیكه من می‌خواستم فیلم خودم را بسازم. چهار سال در جنگ بودم و از نزدیك جنگ را تجربه كرده بودم، طبیعتا من نمی‌آمدم تجارب خودم را كنار بگذارم.

معصومی كه در كارنامه هنری‌اش فیلمهای همچون "دزد و نویسنده"،"سوظن"،"بادام‌های تلخ" را داشته است درپاسخ به اینكه فیلم اخیرش درباره جنگ است و هیچ فیلم دیگری درباره جنگ نداشته است،گفت: درست است چون شرایط آن فراهم نشد همان‌طور كه اشاره كردم. من 18 سال قبل می‌خواستم فیلمی همچون "طبل بزرگ زیر پای چپ" را بسازم اما شرایط ساخت آن فراهم نشد.

وی در ادامه تصریح كرد: من فیلم‌سازی را با ساخت فیلم "دزد و نویسنده" شروع كردم و قبل از آن نیز تئاتری را به نام "نظاره در شب" در تالار چهارسو كارگردانی كردم و این دو كار، موضوع كاملا اجتماعی داشت.

زمانی كه جنگ شروع شد به جبهه رفتم و آنجا تجاربی را به دست آوردم و بعدها علاوه بر موضوعات اجتماعی، علاقه‌مند بودم فیلمی درمورد جنگ بسازم منتهی در خصوص سینمای دفاع مقدس سوژه‌ها و فیلم‌نامه‌های كه ارائه می‌كردم مورد قبول واقع نشد.

وی معتقد است: درواقع یك بینشی وجود دارد كه می‌گوید مردم عراق، دشمن هستند و من باید فیلمی بسازم كه نشان بدهد عراقی‌ها دشمن هستند. درحالی كه در این میان ‌یك مساله روانشناسی پیش می‌آید، ما هشت سال با عراقی‌ها جنگیدیم، اما نه ما از آنها كینه داریم و نه آنها به ما كینه‌ای دارند، در واقع این جنگی بود كه هم به مردم عراق و هم به مردم ایران تحمیل شده بود و جنگی بود كه آمریكا شروع كرده بود.

ما چرا در سینمای دفاع مقدس این مسائل را مطرح نمی‌كنیم و چسبیدیم به مردم عراق در حالی كه آلان با آنها ارتباط داریم.

چه لزومی دارد كه من الان بیایم یك خاكریزی را نشان بدهم و برای تصرف آن خاكریز،‌عراقی‌ها را بكشم و نابود كنم. یكی از انگیزه‌هایی كه باعث شد من این فیلم را بسازم این بود كه همزمان می‌توانید این فیلم را در بغداد و تهران نشان بدهید به دلیل اینكه این فیلم، ضد جنگ است.

كاظم معصومی معتقد است: سینمای امروز، یك نگاه خشك و تك بعدی را در خصوص سینمای جنگ نمی‌پذیرد چون سینمای جنگ را نمی‌توانیم سانسور كنیم. برای اینكه مردم در آن حضور داشتند و نمی‌توانیم مدعی باشیم كه تمام كسانی كه در جنگ بودند انسانهای خوبی و بی اشتباهی بودند، اگر این‌گونه است پس چرا ما در جبهه‌ها ستاد قضایی داشتیم، پس ما می‌توانیم در فیلمنامه‌هایمان آدمهای بد، معمولی و خاكستری هم داشته باشیم.

معصومی گفت: نگاه متعصبانه كه در انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس وجود دارد باعث این مساله شده است و اگر من بخواهم فیلمی درمورد دفاع مقدس بسازم، قطعا جلوی من را خواهند گرفت. همین‌طور كه طی چند سال اخیر قرار بود كار جنگی با تلویزیون داشته باشم و به تهیه‌كننده آن كار غیرمستقیم گفته بودند چرا معصومی.

این كارگردان در ادامه تاكید كرد: به عنوان یك فیلم‌ساز مستقل، فیلم ساختن خیلی مشكل است و یكی از دلایلی كه من تهیه فیلمهایم را خودم برعهده می‌گیریم همین است كه می‌خواهم فیلم ساز مستقلی باشم.

كاظم معصومی كه آخرین ساخته ی سینمایی‌اش "طبل بزرگ زیر پای چپ" در تعدادی سینما نمایش خود را آغاز كرده است، در ادامه ی نشست تاخیر دوساله در نمایش و اكران این فیلم را كمبود سالن نمایش دانست و گفت: سالن نمایش خیلی كم داریم ، نمی‌توانیم این نوع فیلم ها را به موقع اكران بكنیم و درعین حال ما نمی‌خواستیم در هر شرایطی، برای این فیلم اكران بگیریم.

وی تاكید كرد: مشكل اصلی، سالن سینما است، اگر سالن به اندازه كافی داشته باشیم هر نوع سینما جایگاه خاص خودش را پیدا می‌كند.

وی درباره ی نسخه‌ای كه از این فیلم هم‌اكنون در سینماها به نمایش درآمده است، گفت: نسخه‌ای كه الان به نمایش درآمده همان نسخه‌ای است كه در جشنواره به نمایش درآمده است.

معصومی درباره صحنه پایانی نیز گفت: اگر شخصیت فرمانده را نگاه كنید، عوالم ذهنی دارد و در برخی مواقع به تفكر و تامل می‌پردازد، بنابراین این آدم با توجه به نگاهی كه دارد، طبیعتا به طرف خودكشی نمی‌رود و به یك معرفتی فراتر از جنگ می‌رسد. همان‌طور كه در پلان نهایی، دوربین به طرف آسمان می‌رود و ما می‌خواهیم عروج این آدم را نشان بدهیم.

وی همچنین درباره نمایشی كه برای مسئولین ارتش داشته‌اند گفت: مسولین سینمایی ارتش، طی چند وقت اخیر عوض شدند و این دوستان علاقه‌مند بودند فیلم را ببینند و بعد از نمایش با توضیحات و تبادل نظرهایی كه شد، سوتفاهم‌ها برطرف شد.

وی درباره روند انتخاب بازیگران نیز گفت: حسین محجوب از ابتدا انتخاب شد، اما در خصوص آقای فرخ‌نژاد، از ابتدا افراد دیگری بودند و بعد به این نتیجه رسیدیم و با توجه به خصوصیات كه شخصیت "حافظ" داشت، انتخاب خوبی بود.

معصومی همچنین معتقد است: بازیگر اگر تجربه تئاتری داشته باشد خیلی امكانات و شرایط بهتری برای كارگردانان بوجود می‌آورد و این اتفاق درباره بازیگران این فیلم افتاد.

وی درباره قصه و سه شخصیت فیلم‌نامه "طبل بزرگ زیر پای چپ" گفت: شخصیتهای زیادی همانند مهران و حافظ و فرمانده را در جنگ دیده‌ بودیم و فكر می‌كنم اگر شرایط مساعدی به وجود بیاید، خیلی از بچه‌هایی كه در جبهه بودند و داستانهای كه در مورد جنگ نوشته‌اند اگر بتواند به تصویر درآید،یك شناخت جدید و تازه‌ای از جبهه‌های جنگ به مخاطبین داده می‌شود كه تا به حال به دلیل سانسور داده نشده است.

معصومی همچنین در بخش دیگری از این گفتگو با بیان اینكه نمی‌توان به تقسیم‌بندی عام و خاص معتقد بود، در ادامه تصریح كرد: در سینمای بدنه فیلمهای داریم كه با شكست تجاری روبرو می‌شوند و در عین‌حال در سینمای روشنفكرانه ما فیلمهایی وجود دارند كه همان‌مقدار می‌فروشند كه فیلمی در 16 سالن سینما می‌فروشد.

"طبل بزرگ زیر پای چپ" كه هم‌اكنون در سینماها به نمایش در آمده است حضور موفق بین‌الملی داشته است از جمله، حمید فرخ نژاد برای بازی در این فیلم جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره بین المللی مسكو را دریافت كرد.

در خلاصه داستان آن آمده است: "پس از یك عملیات، نیروهای خسته دو جبهه نبرد از فرط تشنگی در هوای گرم و آفتاب سوزان با مرگ دست بگریبانند. این در حالیست كه حوضچه آبی در بین آنها قرار گرفته است."

بابك حمیدیان و حسین محجوب از دیگر بازیگران این فیلم هستند.