اقتصاد و سرمایه انسانی توانمند

توانمند سازی سرمایه انسانی  تنها راه باقی مانده برای نجات اقتصاد ایران است.شرایطی که امروز اقتصاد ایران در آن قرار گرفته است را،می توان از دو زاویه بررسی کرد. ایجاد کسری بودجه 23 میلیارد دلاری دولت، افزایش وابستگی به نفت و درآمد های نفتی ، کاهش انگیزه های سرمایه گذاری مولد و رونق گرفتن فعالیت های سوداگری و  غیره همه علاوه بر آنکه هر خواننده ای را نگران می سازد، می تواند ما را امیدوار نیز بنماید. نگران از این که در آینده ادامه رود موجود چه فاجعه هایی را پدید خواهد آورد و امیدوار به اینکه با تجربه های ایجاد شده؛ دولت مسیر استراتژی خود را تغییر داده و تا دیر نشده است مسیر توسعه پایدار را طی کند.

به پشتوانه ی تجربه ای که دولت در امر تولید و سیاست های اقتصادی خود گرفته است؛ می تواند از این به بعد با خطای بسیار اندک سیاست هایی را اعمال کند که اشتباهات گذشته را جبران و گامی برای توسعه اقتصادی ایران محسوب شود.

هم اکنون بنا بر اظهارات معاون وزیر تعاون کارو رفاه اجتماعی، قرار است به میزان 176 میلیارد دلار در امر اشتغال سرمایه گذاری شود و حال سوای اینکه معلوم نیست این حجم عظیم منبع مالی از کجا آمده است ( با توجه به کسری بودجه ی دولت و موجودی اندک صندوق توسعه ملی ) در نحوه ی تخصیص آن باید خیلی دقت به خرج داد. اقتصاد ایران تجربه بنگاه های زود بازده  را داشته است، طرحی که سبب شد بیکاران به بیکاران بدهکار تبدیل شوند چرا که بسترهای اشتغال ایجاد نشده بود و دولت می خواست تنها از طریق پول اشتغال سازی کند و این درحالی است که یکی از ابزار های لازم برای ایجاد اشتغال پول است ولی همه اش نیست و اگر بسترهای لازم برای اشتغال شکل نگیرد ، یا شغل های کاذب ( مانند مسافر کشی)  ایجاد خواهد شد یا بیکاران را به بیکاران بدهکار تبدیل خواهد کرد .

این تجربه می تواند به اقتصاد ایران این را گوشزد کند که ،  تا زمانیکه بستر سازی برای اشتغال مولد صورت نگرفته  است ، نباید پولی به عنوان اشتغال وارد جامعه شود چرا که بسترهای جذب آن پول وجود ندارد و علاوه بر از بین رفتن  منابع مالی وضعیت اشتغال  را بدتر نیز می کند. دولت تجربه ی حمایت از صنایع بزرگ را نیز داشته است . این حمایت ها به کجا رسیده است ؟ آیا توانسته است بهره وری ایجاد کند ؟ این تجربه نیز به اقتصاد ایران می تواند در حکم یک تذکر جدی باشد که لازم است در نحوه ی حمایت دولت تجدید نظر صورت گیرد.  تجربیات اقتصاد ایران در کنار تجربیات کشورهایی از جمله تایوان و کشورهای دیگر پیشرفته می تواند در انتخاب بهترین عملکرد سیاست اقتصادی دولت به ما   کمک کند . به عنوان مثال، تایوان کشوری بود که از فقدان منابع طبیعی و مالی و غیره  رنج می برد. شرکت های بزرگ تایوان عمدتا حاصل مونتاژهایی بود که صورت گرفته بود.

دولت تایوان از طریق تربیت کارآفرینان و توانمند سازی آنها در کنار توسعه شرکت های کوچک مقیاس فرصتی را پدید آورد تا ترکیب های 200 نفری از کارآفرینان ماهر و جسور ( کسانی  که هر چه  را اراده کنند آن را انجام خواهند داد )  مشغول به تحقیق و توسعه شده و حتی خود به تولید کالاهای صنعتی نیز دست یافته اند. گفته می شود در تایوان، توسعه شرکت های متوسط و کوچک سبب شد به سرعت سطح دانش تایوان به سطح دانش کارخانجات  وارداتی برسد  و حتی از آن نیز جلو افتاده و حال خود به نوآوران برتر دنیا تبدیل بشوند. به عنوان نمونه، تایوان جزء پنج کشور صادر کننده کامپیوتر های شخصی می باشد که 90 درصد از کل کامپیوتر های تایوان در واحدهای صنعتی کوچک و متوسط ساخته میشود، 3/11 درصد از کل قطعات هواپیمایی بوئینگ، 70 درصد از کل تجهیزات مخابراتی، 65 درصد از کل موتورهای قایق، 95 درصد از کل موتور سیکلت های تایوان و پنج مدل خودرو سبک سواری، از جمله دستاوردهای صنایع کوچک و متوسط تایوان می باشد .

این صنایع کوچک چگونه شکل گرفتند ؟  تربیت نیروی انسانی جهت تبدیل به سرمایه انسانی  در کنار حمایت های مادی و در اختیار قرار دادن شرایطی برای افزایش قدرت ریسک پذیری و جسارت در عمل (توسعه صنایع و بنگاه های کوچک)، از جمله اقداماتی بود که دولت تایوان انجام داد و سبب شد سرمایه انسانی به کارآفرینان جسور و متخصص تبدیل شده و  در  نتیجه آن شد که این صنایع کوچک و متوسط بینه علمی و فنی تولید را ارتقاء داده و به فعالیت های مولد جذابیت و رونق بخشیدند. توسعه صنایع کوچک و متوسط هر چند که به سادگی ریشه می دواند ولی  به سختی خشک می شود چرا که نیروی مغزی قوی جلو دار این صنایع کوچک و متوسط می باشد .

دولت ایران روشهای  مختلفی را تجربه کرده است . نفت را محور تولید قرار داده است؛ اعمال شوک به بخش های تولیدی کرده است؛ از طریق پول در صدد تولید برآمده  است و ...؛با این حال نتیجه ای که از این سیاست ها دیده است چیزی  جز کسری بودجه، تمایل به سوداگری و کاهش انگیزه های مولد نبوده است .

به عقیده ی نگارنده تنها راه باقی مانده و  اصلی ترین راه که همواره از آن غفلت به میان  آمده است، این است  که دولت علاوه بر حمایت های مادی، در امر تحقیق و توسعه سرمایه گذاری کرده و با توسعه شرکت های کوچک مقیاس 100 تا  200 نفری سطح  دانش و اطلاعات را بالا ببرد. این پشتوانه ی عظیم انسانی در کنار حمایت های دولت می توانند به کارآفرینان حرفه ای و جسور تبدیل شده و شکاف تکنولوژی ایران را از بین ببرند. حمایت در توانمند سازی کارآفرینان نه تنها کمک به اشتغال مولد می نماید؛ لکه بهره وری و کارآمدی اقتصاد ایران را افزایش می دهد و بهتر است راه دیگری جز این انتخاب نشود چرا که ادامه روند کنونی  کسری بودجه ی دولت را افزایش و نیاز به صادارت نفت را مرتبا افزایش خواهد داد .

لینک های مرتبط:

عوامل و موانع کار آفرینی در کشور

به بهانه روز کارآفرینی

کار آفرینان و ویژگی‌های آنان.

تحقق رضایت شغلی و بهره وری