تبیان، دستیار زندگی

اگر پيش از آنكه به اندازه ركوع خم شود يادش بيايد كه اذان آیت الله گلپایگانی: و اقامه را فراموش كرده ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد مستحب است براي گفتن آنها نماز را بشكند، و اما اگر فقط اذان را فراموش كرده جايز نيست نماز را بشكند. يااقامه را فراموش كرده ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد مستحب است براي گفتن آنها نماز را بشكند.

شكهايي كه نماز را باطل مي كند از اين قرار است :اول : شك در شماره ركعتهاي نماز دو ركعتي مثل نماز صبح و نماز مسافر، ولي شك درشماره ركعتهاي نماز مستحب آیت الله گلپایگانی: دو ركعتي و نماز احتياط نماز را باطل نمي كند... دو ركعتي و بعضي از نمازهاي احتياط نماز را باطل نمي كند.دوم : شك در شماره ركعتهاي نماز سه ركعتي .سوم : آنكه در نماز چهار ركعتي شك كند كه يك ركعت خوانده يا بيشتر.چهارم : آنكه در نماز چهار ركعتي پيش از تمام شدن آیت الله گلپایگانی: پيش از تمام شدن ذكر واجب سجده دوم شك كند كه دو ركعت خوانده يابيشتر. پنجم :... سجده دوم شك كند كه دوركعت خوانده يا بيشتر . (تفصيل اين مسأله در صورت چهارم مسأله 1199 بيان شده است ، مراجعه شود.)پنجم : شك بين دو و پنج يا دو و بيشتر از پنج .ششم : شك بين سه و شش يا سه و بيشتر از شش .هفتم : شك در ركعتهاي نماز كه نداند چند ركعت خوانده است .هشتم : شك بين چهار و شش يا چهار و بيشتر از شش آیت الله گلپایگانی: پايان مسأله در رساله آيةالله گلپايگاني . چه پيش از تمام شدن سجده دوم باشد يا بعد از آن . ولي اگر بعد از سجده دوم شك بين چهار و شش يا چهارو بيشتر از شش براي او پيش آيد احتياط مستحب آن است كه بنابر چهار بگذارد ونماز را تمام كند و بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.

اگر يكي از شكهاي باطل كننده براي انسان پيش آيد آیت الله گلپایگانی: و به قدري فكر كند كه از پيدا شدن يقين يا گمان نااميد شود، مي تواندنماز را به هم بزند و از سر بگيرد. نمي تواند نماز رابه هم بزند، ولي اگر به قدري فكر كند كه شك پا برجا شود، به هم زدن نمازمانعي ندارد.

شكهايي كه نبايد به آنها اعتنا كرد از اين قرار است :اول : شك در چيزي كه محل بجا آوردن آن گذشته است ، مثل آنكه در ركوع شك كند كه حمد را خوانده يا نه .دوم : شك بعد از سلام نماز.سوم : شك بعد از گذشتن وقت نماز.چهارم : شك كثيرالشك ، يعني كسي كه زياد شك مي كند.پنجم : شك امام در شماره ركعتهاي نماز در صورتي كه مأموم شماره آنها را بداند وهمچنين شك مأموم در صورتي كه امام شماره ركعتهاي نماز را بداند.ششم : شك در نماز مستحبي .

اگر در بين نماز شك كند كه يكي از كارهاي واجب آن را انجام داده يا نه مثلا شك كند كه حمد خوانده يا نه چنانچه مشغول كاري كه بايد بعد از آن انجام دهدنشده بايد آنچه را كه در انجام آن شك كرده بجا آورده و اگر مشغول كاري كه بايدبعد از آن انجام دهد شده به شك خود اعتنا نكند.

اگر در بين خواندن آيه اي شك كند كه آيه پيش را خوانده يا نه ، يا وقتي آخر آيه را مي خواند شك كند كه اول آن را خوانده يا نه بايد به شك خود اعتنانكند.

اگر بعد از ركوع يا سجود شك كند كه كارهاي واجب آن مانند ذكر و آرام بودن بدن را انجام داده يا نه بايد به شك خود اعتنا نكند.

اگر در حالي كه به سجده مي رود شك كند كه ركوع كرده يا نه يا شك كند كه بعد از ركوع ايستاده يا نه ، به شك خود اعتنا نكند.

اگر در حال برخاستن شك كند كه تشهد را بجا آورده يا نه آیت الله گلپایگانی: احتياطا به قصد رجاء بجا آورد. بايداعتنا نكند، ولي اگر شك كند كه سجده را بجا آورده يا نه بايد برگردد و بجا آورد.

كسي كه نشسته يا خوابيده نماز مي خواند اگر موقعي كه حمد يا تسبيحات مي خواند شك كند كه سجده يا تشهد را بجا آورده يا نه ، بايد به شك خود اعتنانكند و اگر پيش از آن كه مشغول حمد يا تسبيحات شود شك كند كه سجده يا تشهدرا بجا آورده يا نه ، بايد بجا آورد.

اگر شك كند كه يكي از ركنهاي نماز را بجا آورد يا نه ، چنانچه مشغول كاري كه بعد از آن است نشده بايد آن را بجا آورد، مثلا اگر پيش از خواندن تشهدشك كند كه دو سجده را بجا آورده يا نه ، بايد بجا آورد و چنانچه بعد يادش بيايدكه آن ركن را بجا آورده بوده چون ركن زياد شده نمازش باطل است .