عمده ترین مسؤولیت های نظام سیاسی کارآمد

 الف:اهتمام به بالندگی علمی و روحانی جامعه

تعلیم و تربیت از ارکان مهم نظام سیاسی حکومت کارآمد به شمار می رود؛ چراکه هر قدر به این مقوله اهمیت داده شود، بالندگی و رشد در زمینه های گوناگون در سطح جامعه بالا خواهد رفت. تعالی و سعادت جامعه به میزان بهره مندی شهروندان، از مؤلفه تعلیم و تربیت آن جامعه بستگی دارد.

حاج آقا نورالله معتقد است که تعلیم و تربیت باید به طور گسترده در همه سطوح جامعه جریان یابد تا مسیر رشد و تعالی پیموده شود. از لوازم این آگاهی بخشی عمومی جامعه می توان به مواردی اشاره کرد:

1.  شهروندان به حقوق خود عالم و عارف می شوند.

2.  در این برنامه ریزی عمومی، برای دانش آموزان باید به گونه ای عمل شود که در مدت آموزش، راه معاش را آموخته، بتوانند در راستای علم آموزی به ثروت مشروع نیز دست یابند.

ب: توسعه صنعتی، گامی در استعمارستیزی اقتصادی

هر نوع وابستگی که دنیای اسلام را به دنیای بیگانه محتاج کند، نزد وی مذموم است. وضع شرایط زمانی که از خارج بر دنیای اسلام تحمیل می شد، فضایی را پدید آورده بود که وی اسلام را در بدترین موقعیت اجتماعی - سیاسی می دید؛ از این رو معتقد بود:  امروز دنیای اسلام در خطر است و با این معاهده که بین دولتین روس و انگلیس شده، تسلط کفر بر اسلام اگر معلوم نباشد، مظنون است. امروز روزی است که اسلام غریب است و کفار اطراف مسلمین را احاطه نموده و در صدد تسلط و حمله بر مسلمانان هستند.

در اندیشه وی، توسعه اقتصادی و صنعتی باعث عزت و شرف افراد جامعه می شود؛ چراکه وقتی جامعه ای فقیر باشد، حتی در حفظ اسلام نیز نمی توانند موفق باشند.

وقتی عامه ملت دارای ثروت و مکنت شدند، دارای عزت و شرف می شوند. وقتی دارای عزت و شرف شدند، در صدد تحصیل اسباب و آلات دفاعیه بر می آیند و وقتی دارای اسباب دفاعیه شدند، مملکت و مسلمین و اسلام از تعدیات خارجه مامون می شوند... اگر مسلمین دارای ثروت و مکنت شوند و تجارت و زراعت و فلاحت آن ها ترقی کند و فقر و پریشانی آن ها رفع شود، البته در کمال خوبی می توانند حفظ علم اسلام را بنمایند.

ج:  تامین امنیت داخلی و خارجی

حکومت شرعی حاج آقا نورالله در بیش تر زمینه های حکومتی برنامه و طرح عملی داشت. امنیت داخلی و حفظ مرزهای کشور از نکاتی است که در انجمن مقدس ملی اصفهان که وی از تاثیرگذاران آن بود، بارها و بارها مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود؛ به طور نمونه، وی آموزش نظامی را، حتی برای طلاب نیز مورد تاکید قرار می داد. معتقد بود باید برای تحت تعلیم قرار گرفتن همه افراد جامعه برنامه ریزی کرد تا در مواقع لزوم از آن استفاده شود.

در قسمتی از مذاکرات انجمن مقدس ملی اصفهان که حاج آقا نورالله رهبری آن را به عهده داشت، به تاریخ شنبه 8 ذیقعده سنه 1325 آمده است:

عریضه ای از انجمن اتحادیه طلاب به انجمن کرده بودند که می خواهیم از برای مشق کردن جهت دفاع حاضر باشیم و تعیین محل آن را از انجمن خواهشمندیم.

آقای ثقة الاسلام: مطلب آقایان طلاب به دو قسم است: یکی رسمی و یکی غیر رسمی به این معنا که اگر بخواهند مشق رسمی بکنند، باید به تهران نوشت و از وزیر جنگ اجازه گرفت. اگر چنین نیست فقط به جهت علم آموختن می خواهند مشق نمایند، بسیار خوب. ان شاءالله مکان را همین روزها معین می کنیم و اطلاع می دهیم.تمام انجمن تصدیق کردند جواب آن ها به همین نحو نوشته شد.

همچنین، در اخبار انجمن مقدس ملی، درباره بسیج عمومی برای دفع تجاوز بیگانه، آمده است:

ثقة الاسلام در باب تجاوزات سرحدی، نطقی مفصل فرمودند که به مقتضای آیه شریفه «و ان طائفتان...» خلاصه این که هرگاه میانه دو دسته از مسلمین مقاتله میان آید، باید اصلاح شود و شعله نفاق و شقاق را با آب اخوت و اتفاق منتفی داشت و هرگاه یک طرف لجاج کند و عناد ورزد، باید دفاع کرد و رفع فساد آن را به کار بست. دولت که به طفره و مسامحه دفع الوقت می نماید و ساکت است. تکلیف ملت است که در مقام برآیند....

ثقة الاسلام فرمودند: دولت می گوید پول نیست؛ پس این پول ها که گرفته می شود، کجا است و برای چیست؟ ....

ثقة الاسلام فرمودند: مالیات را باید پرداخت که اسباب بدنامی انجمن نشود و هرگاه رفع فساد شود و اختلاف سرحدات پیوسته ماند، از مالیات برداشته، صرف تجهیز قشون خواهیم کرد...

د:  وجوب مشق نظامی در فتاوای عالمان نجف

آمادگی و آموزش نظامی جهت دفاع از کیان کشور، از جمله مباحثی است که افزون بر مرحوم اصفهانی، عالمان دیگری نیز به آن پرداخته، و حتی حکم و فتوا درباره آن صادر کرده اند. از آن جا که وی می خواهد، افزون بر اثبات مشروعیت این عمل، همراهی دیگر عالمان را در این باب متذکر شود، نمونه هایی از این فتاوا را آورده است که به یک مورد اشاره می شود.به طور نمونه، مرحوم آیت الله خراسانی در پاسخ پرسشی در وجوب مشق نظامی می نویسد:

البته معلوم است که حفظ بیضه اسلام و پاسبانی ممالک اسلامیه تکلیف عامه مردم است و بر هر فردی از افراد مسلمین واجب است که به حسب قوه و استعداد خود در مقام تحصیل مقدمات آن برآید و در اقدام به لوازم کوتاهی نکند و چون که اعظم مقدمات آن، تعلیم و تعلم آداب حربیه است که به مقتضای هر زمانی معمول می باشد، پس بر عموم جوانان مسلمین و ابنای ملت اسلامیه واجب است که در مشق نظامی و تعلم قواعد حربیه جدیده که معمول این زمان است، هیچ گونه مسامحه ننمایند... تاکیدا به مجلس محترم شورای ملی عرض می شود هیچ عذری برای تاخیر تعیین قانون مشق نظامی در نظر نمی آید؛ البته تعجیل در این امر اهم خواهند نمود.

منابع:

1. کتاب مکالمات مقیم و مسافر

2.مجله آموزه

فرآوری: فریادرس گروه حوزه علمیه