چه می‌خواستیم، چه شد! (قسمت اول)
اوایل همه شواهد حکایت از یک «تب» داشت و اصلی‌ترین پیام بروز تب، به‌زعم برخی مواجهه با یک «بیماری» بود. علاقه مفرط سینمادوستان در آغاز و کم‌کم فراگیری تهیه و تماشای سریال‌های روز جهان در جامعه به‌زعم بسیاری یک «تب» بود و نشان از یک بیماری فرهنگی. آن روزها که نام بازیگران و حوادث مجموعه تلویزیونی «لاست» زبان به زبان در میان کوچه و خیابان می‌چرخید و از هر سنی بودند علاقمندانی که به دنبال تازه‌ترین قسمت‌های این مجموعه باشند، به حکم یک قانون نانوشته چند صباحی پس از دلالان، صاحبنظران و مسئولان فرهنگی هم متوجه این به اصطلاح «تب» شدند و بازهم براساس بند دیگری از همان قانون نانوشته تجویز «تب‌بر» را پیش از هر واکنش دیگر در دستور کار قرار دادند. نتیجه هم که معلوم بود؛ هرچه «صاحبنظران نگران» بیشتر درباره عواقب و مضرات این بیماری هشدار دادند، عطش پیوستن به موج مخاطبان «لاست» و «فرار از زندان» و «24» و «قهرمانان» و... هم بیشتر شد.
احتمال پخش از رسانه ملی!
کار به مرحله‌ای رسید که مدیران فرهنگی خود به تکاپوی بهره‌مندی از گرمای پدیده‌ای که در ابتدا «تب» می‌پنداشتند پیوستند و هم‌زمان خبر رسید «لاست و فرار از زندان روی آنتن رسانه ملی خواهد رفت!». خبری که در ابتدا صرفاً متکی بر شنیده‌ها بود اما با بازتابی که در رسانه‌ها داشت بلافاصله مستنداتی یافت. با آغاز دوبله یکی از این مجموعه‌ها در شبکه سوم و نیز رایزنی برای پخش نسخه اصلاح شده مجموعه دیگر، پخش حداقل یکی از این سریال‌های محبوب همچنان محتمل می‌نمود. اما ناگهان خبری منتشر شد مبنی‌بر اینکه «دوبله فرار از زندان توسط صداوسیما متوقف شد.» شنیده‌ها حتی تا آنجا پیش رفت که اعلام شد زحمات هفت‌ماهه گروه دوبله این سریال به طور کامل از بین خواهد رفت! اندکی بعد اما مشاور عزت‌الله ضرغامی اعلام کرد: «این سریال مانند دیگر سریال‌ها در سازمان سیر طبیعی خود را می‌گذراند و در چارچوب ضوابط سازمان درباره آن تصمیم‌گیری خواهد شد و انهدام نسخه‌های دوبله شده این سریال نیز كذب است.» ابهام درباره سرانجام پخش این مجموعه‌ها از تلویزیون وجود داشت تا اینکه یکی از سایت‌های خبری تیتر زد: «پخش فرار از زندان و لاست از تلویزیون منتفی شد.» علی رمضانی، مدیرکل طرح و تامین برنامه خارجی صداوسیما مرجع این خبر بود که درباره پخش سریال‌های خارجی و نحوه خرید آنها گفت: «کشور ما از لحاظ موازین اعتقادی، آداب رسوم و فرهنگ خاص خود ضوابطی دارد که درست براساس همین ضوابء صداوسیما برنامه‌ها و سریال‌های خارجی خود را انتخاب می‌کند.
ابهام درباره سرانجام پخش این مجموعه‌ها از تلویزیون وجود داشت تا اینکه یکی از سایت‌های خبری تیتر زد: «پخش فرار از زندان و لاست از تلویزیون منتفی شد.»
سریال‌های خارجی چند دسته هستند. بعضی از آنها سریال‌هایی هستند که می‌توان آنها را با اصلاحات جزئی از تلویزیون پخش کرد و مشکل آنچنانی ندارند مانند مجموعه تلویزیونی فرار از زندان. اما مشکل اینجاست که مقررات قانونی کشور تولیدکننده اجازه فروش حق رایت تلویزیونی آن را به ایران نمی‌دهد و بنابر این خرید و پخش آن امکان‌پذیر نیست چراکه تلویزیون ایران همواره حقوق قانون خرید و پخش برنامه‌های خارجی را رعایت می‌کند.»
فعلاً امکان پخش وجود ندارد
رمضانی تصریح کرده بود: «بعضی از مجموعه‌ها و سریال‌ها هم هستند که باوجود جذاب بودن و داشتن مخاطب در رسانه‌های دیگر، به‌دلیل آنکه با معیارها و ارزش‌های فرهنگی و دینی ما همخوان نیستند؛ امکان پخش آنها وجود ندارد. نمونه این مجموعه‌ها نیز سریال لاست (گمشدگان) است.» طبیعتاً با انتشار این موضع صریح، دیگر کمتر کسی می‌بایست امید به سرانجام پروسه اصلاح و دوبله سریال‌های روز دنیا می‌داشت اما این‌بار نوبت فعالان شبکه نمایش خانگی بود که در دوران اوج خود وارد میدانی تازه شوند. جایگاه مطلوب موسسات ویدئو رسانه در میان مخاطبان خسته از سینما، در روزهای میانی سال 88 بهترین فرصت بود تا هریک به فکر ثبت جایگاهی ویژه‌تر برای خود باشند و برهمین اساس بازار رقابت میان موسسه‌های نام‌آشنا حول محور دوبله و پخش دو سریال «لاست» و «فرار از زندان» شکل گرفت. «فرار از زندان» با کمترین حاشیه توسط موسسه «جوانه پویا» و با مدیریت دوبلاژ محمود قنبری روانه شبکه نمایش خانگی شد. «لاست» اما داستانی پیچیده‌تر داشت.
ادامه دارد...
محمد صابری
بخش سینما و تلویزیون تبیان
