باز شدن عرصه به روی سودجویان
نقد و بررسی مستند ظهور بسیار نزدیک است(22)
در قسمت پیشین در مورد «اثرات مخرّب تطبیق و مصداق سازی» سخن به میان آمد و سه مورد از این تاثیرات مخرب بیان گردید.
این سه مورد عبارت هستند از:
1ـ تضعیف اعتماد مردم
2ـ زمینه ای برای انکار مهدویت
3ـ دلسردی و ناامیدی منتظران
حال به مابقی این تاثیرات خواهیم پرداخت:
4ـ ضربه زدن به اعتقادات مردم
مصداق یابی نشانه های ظهور هر چند با زبان احتمال بیان گردد، اگر در اختیار عموم مردم قرار گیرد، در پس اندیشه برخی از آنها قرار خواهد گرفت و قسمتی از ذهن آنها را درگیر خود خواهد کرد.
این تطبیق ها، هر چند با زبان احتمال بیان شده باشد و دقت نظرهای عقلی و علمی را هم دربرداشته باشد، اگر در اختیار عموم قرار گیرد، تاثیرات نامطلوبی بر روی عقاید آنها خواهد داشت. چراکه به طور عادی گوشه ای از ذهن شنونده را به خود اختصاص خواهد داد و پس از روشن شدن غیر واقعی بودن تطبیق، او را به فکر فرو خواهد برد و اعتماد او را به مساله مهدویت نشانه خواهد رفت و در نهایت عقاید او را به این مساله ویران خواهد نمود.
کسی که در طول عمر خود بارها تطبیق نشانه های ظهور را شنیده است و حتی یک مورد از آنها را هماهنگ با واقعیت ندیده است، ممکن است اعتقادش نسبت به اصل مهدویت هم سست شود و باورش نسبت به امام زمان به یکباره فرو ریزد.
البته در این میان مسلم است که دایره تخریب مصداق یابی قطعی بسیار گسترده تر خواهد بود. اما باید توجه داشت که تطبیق احتمالی هم به اندازه خود تخریب عقاید را در پی خواهد داشت که این تخریب به میزان فراگیر شدن تطبیق در میان مردم و میزان ارائه احتمال آن بستگی خواهد داشت.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی در تاریخ 30/1/1390 در پاسخ به نامه جمعی از فضلای حوزه علمیه قم درباره مجموعه مذکور، به این مساله اشاره کرده اند. ایشان در بند 1 این نگاشته چنین می نویسند:
«از نظر روایات متعدد اسلامى و اجماع علماى امامیه مسلم است که تعیین وقت براى ظهور آن بزرگوار جایز نیست و هر کس چنین ادعایى کند باید او را تکذیب کرد، چراکه این گونه تعیین وقت ها، مخصوصا اگر همراه با تعیین فرمانده لشکر امام زمان(ع) و فرمانده لشکر مخالفان و تطبیق آن بر اشخاص موجود باشد، بعد از آن که خلاف آن ظاهر شد، ضربه سختى بر عقائد مردم نسبت به آن وجود مقدس که قطب عالم امکان است، وارد می سازد و آن را سست مى کند و شاید یکى از اهداف گردانندگان اصلى نیز همین بوده است.»
5ـ رکود منتظران
لحظه ظهور آغاز جهانی نوپدید و فعالیتی گسترده برای منتظران خواهد بود. تصور اینکه جهانی با نرخ رو به رشدی تصاعدی و فزاینده به زودی شکل خواهد گرفت، منتظران را به دام رکود خواهد انداخت.
اگر قرار است موعود عالم بیاید و مسیر پیشرفت را سرعتی اعجاب انگیز بخشد، دیگر چه نیازی به برنامه های کلان فردی و اجتماعی خواهد بود؟ آیا برنامه ریزی و اجرای طرح هایی که دقیقا روشن نیست نتیجه ای پسندیده دهد، عاقلانه خواهد بود؟
در یکی از جلسات دانشجویی که حول محور مهدویت بود، سوال یکی از دانشجویان به همین مساله بازمی گشت. او پرسید که اگر ما در آستانه ظهور باشیم، آیا نباید درس را رها کنیم و ورزیدگی نظامی بپردازیم؟
البته پاسخ این است که هر کس با قابلیت خود در حکومت جهانی مهدوی شرکت خواهد کرد. بنابراین همه ما موظفیم تا متناسب با استعداد و توان خود به پیشرفت کنونی جامعه اسلامی بیاندیشیم.
6ـ گمراهی و انحراف تطبیق سازی
نشانه های ظهور سبب می شود تا برخی از شخصیت ها با حق گره بخورند و در میان برخی از مردم میزانی برای حقانیت شوند. در چنین شرایطی از یک سو فضای انحراف و سوء استفاده برای برخی از شخصیت های تطبیق شده، مهیا خواهد شد و از سوی دیگر گمراهی عده ای از مردم به سبب خطا یا انحراف این شخصیت ها امکان پذیر خواهد شد.
بنابراین باید از کارهایی که زمینه انحراف و گمراهی را فراهم می آورد و ثمره مفیدی هم ندارد به شدت پرهیز نمود.
7ـ باز شدن عرصه به روی سودجویان
تاریخ، سودجویان فراوانی را در خود دیده است که با انگیزه های مختلف فردی و گروهی، مادی و یا سیاسی به عملیات تطبیق سازی روی آورده اند. نمونه بارز این شخصیت های سودجو، «منصور عباسی» است که سعی کرد، بسیاری از نشانه های ظهور را با فرزندش «مهدی» تطبیق دهد و او را مهدی موعود معرفی نماید. جالب است که او برای اینکار تا می توانست به مردم ظلم می کرد تا عالم را مملو از ظلم نشان دهد. اموال مردم را هم مصادره می کرد و دستور می داد تا نام صاحب هر مالی را بر روی آن بنویسند.
«مهدی عباسی» هم وقتی به حکومت رسید بر طبق دستور پدر تمامی آن اموال را به صاحبانشان برگرداند و تمام زندانیان سیاسی را آزاد کرد و مقدار زیادی از موجودی خزانه را در میان مردم تقسیم کرد. (سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، ص 417، موسسه امام صادق علیه السلام)
این نمونه تاریخی نشان می دهد که موضوع مهدویت و به خصوص نشانه های ظهور آن حضرت، تا چه اندازه در تیر رس سودجویان است و چه قابلیت فراوانی برای سوء استفاده دارد.
بنابراین همه شیفتگان فرهنگ مهدوی باید از کارهایی که عرصه را بر سودجویان می گشاید، بپرهیزند. اما در این میان روشن است که وقتی باب تطبیق، باز شد و دروازه های مصداق یابی نشانه های ظهور به بهانه احتمالی بودن گشوده شد، عرصه برای سودجویان نیز مهیا خواهد شد و تطبیق های گروهی، فرقه ای و فردی نیز شکل خواهد گرفت.
آیت الله العظمی مکارم شیرازی در پاسخ به نامه جمعی از فضلای حوزه علمیه قم درباره مجموعه مذکور، به این مساله اشاره کرده اند. در بند 3 این نوشته آمده است:
«تطبیق دادن پاره اى از علامات ظهور حضرت ولیعصر(ع) با توجیهات بی اساس و گاه مضحک و بدون هیچ حجت شرعى، آن هم از سوى کسانى که تخصصى در این مسائل ندارند، خطر دیگرى است. زیرا راه را براى سودجویان و دشمنان می گشاید که از این طریق استفاده کرده و آن علامات را با دستکارى و توجیهات خود ساخته بر هر کس که مایل باشند، تطبیق دهند و ضربه دیگرى بر عقائد مردم وارد سازند.»
بنابراین باید دانست که تطبیق نشانه های ظهور هرچند با بیان احتمالی ارائه گردد، بازار مدعیان دروغین مهدویت را که اکنون نیز رواج دارد، پر رونق تر خواهد کرد و سدّ پیش روی آنان را از میان برخواهد داشت.
سیدمصطفی بهشتی بخش مهدویت تبیان
