• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن ادبيـــات > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
ادبيـــات (بازدید: 8579)
دوشنبه 25/3/1388 - 22:38 -0 تشکر 122897
واژگان ایرانی در فناوری

سلام

نمیدونستم این بحث رو اینجا بذارم یا توی انجمن دانش وفناوری..

این سری ازواژگان رو از ضمیمه ی كلیك متعلق به روزنامه جام جم میذارم..

امیدوارم بعدا خودمون بتونیم برتعداد این واژگان اضافه كنیم..

توی كلیك به ترتیب از1 گذاشته تا10 ولی من هرچی گشتم توی جام جم آنلاین 1 رو پیدا نكردم..

حالا میذارم،ایشالا اون یكی رو هم پیدا میكنم

درپناه حق ماناباشید

دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

دوشنبه 25/3/1388 - 22:44 - 0 تشکر 122898

حالا كه 1 پیدا نشد،ازاول به آخرمیذارم..

یعنی هرروزیه شماره رو...الان 10...باشه؟

واژگان ایرانی در فناوری – 10
واژه دیتا ((Data‌ ‌ در زبان انگلیسی از داتك ‌(datak‌) پهلوی ریشه گرفته و به دیگر زبان‌های جهان راه یافته است. اما واژه Information‌ در فارسی امروزی اطلاعات خوانده می‌شود كه واژه‌ای عربی است. اما جالب آن‌كه این واژه در تركی استانبولی با ریشه ایرانی‌اش «دانش» شناخته می‌شود و ترك‌ها آن را دانیش‌ما ‌(danishma)‌ می‌خوانند.

از ریشه‌‌‌«دان» كهن ایرانی كه مصدر «دانستن» و واژگانی مانند «دانا» از آن گرفته شده است، در تركی انبوهی از واژگان مانند ‌danish‌ به‌معنای انجمن علمی،‌ danishmak ‌(پرسش)، ‌danishman‌ (مشاور) وارد گردیده است.

البته واژه ‌ Information‌ در تركی معانی دیگری هم دارد كه اغلب از عربی گرفته شده‌اند، مانند:‌ ( haberخبر)،‌istihbarat‌(استخبارات)و‌iddia‌(ادعا)، malumat ‌(معلومات)،shaikayat‌ (شكایت) و البته ‌bilgi‌ كه ریشه واژه كامپیوتر و ماشین ‌(bilgisayar)‌ در تركی قرار گرفته است. واژه‌های ‌Knowledge‌ و ‌Science‌ در تركی نیز اغلب با معنای دخیل از عربی به‌كار می‌روند: ‌irfan‌(عرفان)، tecrube‌ (تجربه)، ilim‌ (علم)،‌ fen‌(فن) و ...

ریشه «دان» در زبان اویغوری چین كه همریشه با تركی است، نیز رسوخ پیدا كرده و به‌صورت ‌dana‌، ‌ danalik‌(دانایی)،‌Danish‌،‌daneshmen ‌(دانشمند) و ... به‌كار می‌رود. واژگان بسیار دیگری هم از فارسی به تركی راه یافته‌اند، مانند: پاشا (پادشاه)،‌ renk ‌(رنگ)،‌kilit‌(كلید)،gosterish‌(گسترش)، chek‌ (چك)، hastane ‌(خسته‌خانه™بیمارستان)، ‌mehtap‌(مهتاب)،‌serdar‌(سردار)،shirin ‌(شیرین) و ... .

برای اطلاعات بیشتر رجوع كنید به:

محمدرضا شعار، فرهنگ واژه‌های كهن در زبان امروز آذربایجان، نشر بلخ، 1378.

نادره بدیعی، فرهنگ واژه‌های فارسی در زبان اویغوری چین، نشر بلخ، 1377.

www.translate.google.com - www.zargan.com

online.ectaco.co.uk - www.turkishdictionary.net

درپناه حق

دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

دوشنبه 25/3/1388 - 23:40 - 0 تشکر 122918

به نام خدا

سلام

پنجره جان بحث خیییییییلی عالی و خوبی ه، و به عقیده ی من هم جاش همین جا توی ادبیاته، چون زبانشناسی ه و زبانشناسی هم مناسب تره که توی انجمن ادبیات درباره ش صحبت بشه.

به هر حال من که خیلی مشتاقم ادامه ی بحث رو دنبال کنم.

کاش دیگر دوستان زبانشناس و زبان دوستمون هم بیان.

و حالا در خصوص کلمه ای که بررسی شد، من یه چیزی می خواستم بگم.

البته می دونم شما منبع صحبتت رو ذکر کردی، اما منم با منابع دیگه (دو تا دیکشنری متفاوت که هر دو آکسفورد هستن)، ریشه ی کلمه ی data رو نگاه کردم، و هر دو نوشته بودن که ریشه ی این کلمه «لاتین» هست.

حالا باید یه کم دیگه هم تحقیق کنیم ببینیم بالاخره کدوم صحیح تره، و اصلش کدومه، لاتین یا پهلوی.

باز هم از تو دوست خوبم ممنونم.

ان شاء الله پیگیر بحث خواهم بود.

موفق باشید...

 

بخشيدن يعني آزاد کردن يک زنداني...

و کشف اين که آن زنداني خودت هستي!

 

سه شنبه 26/3/1388 - 18:35 - 0 تشکر 123185

سلام

خوشحالم كه خوشت اومده گویای خاموش عزیزم...

واژگان ایرانی در فناوری – 9
یكی از موارد موجود در بسیاری از سیستم‌های عامل، زبان برنامه نویسی و بسیاری از نرم‌افزارها، تنظیمات مربوط به تاریخ و زمان است كه معمولا با فرمان ‌Date‌ مشخص می‌شود. بر پایه پژوهش‌های برخی از دانشمندان این زمینه، این واژه ریشه ایرانی دارد[1-3.] واژه داته ‌(data)‌ و در زبان اوستایی [4] و دات ‌(dat)‌ در زبان پهلوی [5] به‌معنای «زمان»، «سال» و «سن» آمده است (در مورد ریشه ایرانی واژه «تاریخ» در زبان عربی ر.ك. به كلیك 228.)

واژه ‌Year‌ به‌معنای «سال» نیز همین سرگذشت را دارد. این واژه در اوستایی یائیریه ‌(yairya)‌ و در پهلوی یار «‌yar‌» خوانده می‌شده و از طریق ‌Yahr‌ آلمانی به انگلیسی راه یافته است[5-1.]

منابع:

[1] مانوگ مانوگیان، جستاری در پیشینه دانش كیهان و زمین در ایران‌ویج، نشر بلخ، 1376.

[2] محمدعلی سجادیه، واژه‌های ایرانی در زبان انگلیسی، انتشارات بنیاد نیشابور، 1364.

[3] احمد میرفضائلیان، واژگان فارسی در انگلیسی: تبادل فرهنگ‌ها و زبان‌ها، فرهنگ معاصر، 1384.

[4] احسان بهرامی، فرهنگ واژه‌های اوستا، نشر بلخ، 1369.

[5] دیوید نیل مكنزی، فرهنگ كوچك زبان پهلوی، مهشید میرفخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1383.

 ........................................

دوستای گلم فكركنم منابع كمك میكنه كه خودمون اطلاعات بیشتری به دست بیاریم...نه؟؟

درپناه حق ماناباشید

دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

پنج شنبه 28/3/1388 - 15:18 - 0 تشکر 123671

به نام خدا

سلام

پنجره ی خیال عزیییزم، ادامه نمی دی خانوم؟

موفق باشید...

 

بخشيدن يعني آزاد کردن يک زنداني...

و کشف اين که آن زنداني خودت هستي!

 

جمعه 29/3/1388 - 17:26 - 0 تشکر 123930

سلام دوستان

راستش من بعدازكلی گشتن فهمیدم كه سایت جام جم،شماره ی 8 واژگان را داخل خود سایت

نذاشته..وفقط داخل آرشیو داره

منم هركاری كردم نشد از پی دی اف كپی كنم وبراتون بذارم

پس آدرسش اینه خودتون میتونید ببینید:8-واژگان ایرانی در فناوری

اگه سرعت فوق بالای اینترنت اجازه بده،برمیگردم

شادباشید

یا حق

دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

سه شنبه 2/4/1388 - 17:46 - 0 تشکر 125379

سلام


واژگان ایرانی در فناوری – 7
برخی از پژوهشگران دانش واژه‌شناسی بر این باورند كه ریشه واژه ‌Digit‌ كه امروزه به‌معنای رقم و انگشتان دست به‌كار می‌رود، ایرانی است [1.]

شكی نیست كه مبنای اعداد و محاسبات ریاضی با دست‌های انسان ارتباط دارد. مهم‌ترین دلیل همین است كه سیستم عددنویسی ما بر پایه 10 انجام می‌گیرد یعنی تركیب 10 نوع رقم (از 0 تا 9) اعداد گوناگون را می‌سازد؛ كه البته این سیستم فقط می‌تواند به‌دلیل تعداد 10 انگشت در دستان ما باشد.

البته اختراع عدد صفر در ریاضیات خود یك تحول و پیشرفت بزرگ را در تمدن بشری اختراع كرد و بسیاری از ملل می‌كوشند كه این اختراع را به‌خود نسبت دهند.

بر پایه نظر برخی از محققان، واژه ‌Digit‌ از «دیشتی» ‌(dishti)‌ اوستایی و به همان معنا گرفته شده و واژه «دست» در فارسی امروزی نیز برگرفته از آن است [1.]

شكل بالا نگارش ارقام 1، 2، 3 و 10 را در خط‌های فارسی امروزی، میخی پارسی باستان (حدود 650 پیش از میلاد تا پایان امپراتوری هخامنشی)، اوستایی (و پهلوی)، یونانی، لاتینی و عربی نمایش می‌دهد. همان‌گونه كه می‌بینید، در خط‌های قدیمی، به‌جای آن‌كه عدد 10 از تركیب صفر و یك تشكیل شده باشد، خود یك رقم جداگانه است [2.]

منابع

[1] احمد میرفضائلیان، واژگان فارسی در انگلیسی: تبادل فرهنگ‌ها و زبان‌ها، فرهنگ معاصر، 1384.

[2] محسن ابوالقاسمی، راهنمای زبان‌های باستانی ایران، جلد اول، سمت، 1375.

یا حق


دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

جمعه 12/4/1388 - 21:22 - 0 تشکر 128887

سلام

چه استقبالی...

واژگان ایرانی در فناوری–6
همواره گزینه‌ای به‌نام ‌Cookies‌ در مرورگرهای اینترنتی وجود دارد. كوكی به‌معنای كلوچه و شیرینی فایل كوچكی است كه برخی از وب سایت‌ها برای نگهداری اطلاعاتی خاص (مانند تنظیمات دلخواه) در كامپیوتر كاربر ذخیره می‌كنند. به‌نظر می‌رسد كه این واژه نیز مانند واژه ‌Cake‌ از مصدر «پختن» ‌(Cook)‌ در زبان‌های اروپایی باشند؛ اما این مساله اندكی عجیب است، چون كوك به‌معنای عام آشپزی (هر آنچه كه باشد) است، اما كیك و كوكی به‌معنای خاص شیرینی اشاره دارد.

در زبان پهلوی واژه كیك ‌(kayk)‌ و كاك به‌معنای «كیك و شیرینی» است. این واژه به‌صورت ‌Kuchen‌ در آلمانی وارد شده (و از آنجا به انگلیسی راه یافته) و در اسپانیایی ‌Queque‌، در تركی ‌Kek‌، در سوئدی نیز ‌ Kak‌ و ‌Kaka‌، در دانماركی ‌Cage‌، در هلندی ‌Koek‌ و ‌Cake‌ و در یونانی ‌Keik‌ خوانده می‌شود و در عربی نیز به‌صورت «كعك» درآمده است و گمان می‌رود كه ریشه واژه «كاكائو» نیز از همین واژه باشد.در ایران امروز «كاك» گونه‌ای شیرینی سنتی است كه پخت كرمانشاهی، شیرازی و قزوینی آن معروف است. ‌ ‌

منابع
دیوید نیل مكنزی، فرهنگ كوچك زبان پهلوی، دكتر مهشید میرفخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1379.

دكتر حسین آذران، واژه‌های ایرانی در زبان سوئدی، نشر بلخ، 1382.

‌ Kletts Modern German and English‌

‌ Dictionary, National TextBook‌

‌.1990 Company, Illinois,‌

‌http://translate.google.com

یا حق

دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

جمعه 19/4/1388 - 19:8 - 0 تشکر 131117

سلام

خدایا....بازدیدكنندگان این تاپیك رو بیفزای..

آآآآآآآآمممممممممممییییییییییییییننننننننننننننننن

واژگان ایرانی در فناوری اطلاعات - 5
در شماره گذشته در مورد ریشه ایرانی واژه ‌History‌ به‌معنای تاریخ و تاریخچه نوشتیم. جالب است بدانیم كه واژه «تاریخ» نیز كه بسیاری آن را عربی می‌پندارند، ریشه ایرانی دارد. پژوهشگران بزرگ زبان عربی با اطمینان آن را دخیل از زبان‌های دیگر در عربی می‌دانند و از آنجا كه از سویی این واژه در قرآن مجید نیامده است و در مفهوم آن مصادر «تقویم» به‌كار رفته و از سوی دیگر در متون معتبر صدر اسلام مانند نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه به‌ندرت به‌كار رفته و هر چه زمان گذشته، بیشتر در عربی رسوخ یافته است، حدود ورود آن در عربی را سال‌های آغازین پس از اسلام می‌دانند.

سالشمار باستانی ایرانیان به‌صورت هفتگی نبوده و هر روز ماه نامی داشته است و بدان «ماه‌روز» یا به گویش آن زمان «موروچ» ‌(mawroc)‌ می‌گفته‌اند. می‌گویند روزی دو نفر كه بر سر سندی اختلاف داشته‌اند، دعوی به درگاه خلیفه عمر می‌برند و از آنجا كه روز و ماه سند مشخص بوده اما سال آن روشن نبوده است، به نتیجه‌ای نمی‌رسند. (عربها تا پیش از اسلام مبدا درستی برای سالشماری نداشته‌اند) عمر از پیروزان دانشمند ایرانی یاری می‌جوید. پیروزان می‌گوید كه نمی‌تواند سال آن را تعیین كند، اما اگر آنان می‌خواهند كه از این پس دیگر دچار این مشكل نشوند، می‌باید روش ایرانیان را «موروچ» به‌كار برند و بدین ترتیب واژه «مورخ» (پس از اعمال قواعد تعریب) وارد زبان عربی می‌شود.

منابع:

آرتور جفری، واژه‌های دخیل در قرآن مجید، فریدون بدره‌ای، 1374 /‌ فریدون جنیدی، زمینه شناخت موسیقی ایرانی، انتشارات پارت، 1364/آ‌ ذرتاش آذرنوش، راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عربی، انتشارات دانشگاه تهران، 1374.

درپناه حق باشید

دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

چهارشنبه 15/7/1388 - 11:2 - 0 تشکر 156849

سلام

معذرت میخوام بابت تاخیـــــــردرازمدتم

واسه جبرانش دوتامطلبش رو با هم ثبت میكنم..


واژگان ایرانی در فناوری اطلاعات – 4
كسانی كه از اینترنت استفاده می‌كنند، به‌خوبی با گزینه و كلید ‌History‌ آشنایی دارند. این ابزار كمك می‌كند تا كاربر بتواند تاریخچه و فهرست وب‌سایت‌هایی را كه پیشتر به آنها رجوع كرده، ببیند.
در زبان اوستایی، زبان باستانی ایرانیان و مادر فارسی امروزی، واژه‌ای به‌نام سوتره ‌(sutra)‌ به‌معنای «داستان، افسانه، سرگذشت و استوره» به‌كار می‌رفته است.

این واژه از طریق زبان‌های یونانی و لاتینی به زبان‌های امروز اروپایی راه یافته و واژگان ‌Story‌ و ‌History‌ از آن ریشه گرفته‌اند. همچنین این واژه از زبان یونانی وارد عربی شده و «اسطوره» خوانده می‌شود و از این رو در فارسی باید «استوره» نوشته شود.

جالب آن كه در زبان‌های اروپایی واژه‌ای كه معنای استوره می‌دهد، ‌Myth‌ است كه این واژه هم از میثه ‌ (mitha) ‌اوستایی و به همین معنا ریشه گرفته است.

دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

چهارشنبه 15/7/1388 - 11:4 - 0 تشکر 156850

واژگان ایرانی در فناوری اطلاعات(3)
كسانی كه با اینترنت سر و كار دارند، به‌خوبی با یكی از ابزارهای مرورگرها آشنایی دارند: ‌Refresh‌. این واژه از تركیب پیشوند ‌re‌ كه در برخی از زبان‌های اروپایی معنای «دوباره» دارد و ‌fresh‌ به‌معنای «تازه» ساخته شده است. واژه ‌Fresh‌ از فرش ‌(frash)‌ اوستایی ریشه می‌گیرد كه آن هم به‌معنای تازه، نو و شاداب به‌كار می‌رفته است و تركیباتی مانند فرشكرت (فرشكرد) به‌معنای رستاخیز (روزی كه مردگان از نو به‌پا می‌خیزند) و فرش‌اوشیدر (برادر جاماسپ، وزیر گشتاسپ) از همین ریشه است.

یك واژه لاتینی دیگر نیز كه همواره در جای‌جای پنجره‌ها، نرم‌افزارها و صفحات گوناگون دیده می‌شود، ‌State‌ و ‌Status‌ است. در زبان اوستایی، ریشه سته ‌(sta)‌ و ستت ‌(stat)‌ و مصدر ستاتن (statan) ‌و ستاته ‌(stata)‌ معنای «ماندن، جایگاه، سرزمین و جایی كه مردمان در آن می‌مانند» می‌دهد. این واژه در فارسی امروزی «ایستادن» و «ایستاده» خوانده می‌شود و واژه‌های «ستاد، ایست، استوار، استوان و ...» از آن ریشه گرفته است. ‌ ‌

از این ریشه، در زبان انگلیسی واژگان ‌ Stadium‌ (ورزشگاه و جای گردآمدن مردمان)، Staff‌ (ستاد)،‌ Stage ‌(سكو، پهنه، جایگاه)، State‌(استان، دولت، كشور، جایگاه)، Static ‌(ایستا، مانا)، Station ‌(جایگاه، ایستگاه)، ‌Statistics‌ (آمار: دانش پردازش چیزهایی كه در جایی هستند)، ‌Statue‌ (تندیس، جسم ایستا و بی‌جنبش)، ‌Status ‌(جایگاه، وضعیت، ‌Stop‌ (ایست) و انبوهی دیگر از واژگان پدید آمده است.

این واژه در زبان آلمانی نیز به‌گونه ‌Staat و Stadt ‌(بخوانید: شتات) جای گرفته و در واژگان‌ Staatlich‌ (استان، ملی)، ‌Staatsakt‌ (رخداد كشوری، كار بزرگ)، Stabil‌ (ایستا)، Stab‌ (ستاد)، ‌Stadrat ‌(نماینده شهر، كنسولگر) و بسیاری دیگر از واژگان و نیز پیشوند و پسوند روستاها و شهرهای آلمانی و اتریشی جای گرفته است.


یا حق

دعا میكنم كه خداازتو بگیرد،هرآنچه كه خداراازتو گرفت...دكترعلی شریعتی

    

 

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.