زیارت در ییلاق های شمالی

معروف ترین و پرترددترین زیارتگاه شمیران امامزاده صالح(ع) است اما بد نیست بعد از مرور کوتاهی بر ویژگی های تاریخی این مکان مقدس نگاهی هم به امامزاده های دیگر شمیرانات داشته باشید و یکی از روزهای آخر هفته تان را به گشت و گذار در این گردشگاه های زیارتی اختصاص دهید.

امامزاده صالح (ع)

امامزاده صالح بقعه ای منسوب به برادر امام رضا (ع) و پسر امام موسی کاظم (ع) است که درست در ابتدای پل تجریش قرار گرفته است. گفته می‌شود که سر این امامزاده در این آرامگاه مدفون است و بدن او در آرامگاهی با نام مشابه واقع در میدان عالی قاپو اردبیل.

اما بنای بقعه اصلی این زیارتگاه، یک ساختمان چهارگوش بزرگ و مستحکم را شامل می شود که با دیوارهای قطور ساخته شده و معماری آن به سده هفتم و هشتم می رسد.

ایوان ورودی و رواق در سمت شمال حرم قرار دارد و بالای حرم در رواق، لوح مستطیل خشتی کاشی‌کاری شده‌است که تاریخ 1210هجری قمری و نام فتحعلی شاه بر آن حک شده‌است. بر اساس این کتیبه هلاکو میرزا فرزند فتحعلی‌شاه قاجار در سال 1210هجری قمری، بانی بازسازی و آذین‌کاری این بنا بوده‌است.

مهم ترین نماد زیارتگاه امام زاده صالح(ع) درخت تنومند و پیر حیاط آن بود که سال ها پیرمرد کفاشی در این درخت زندگی می کرد و به کسب و کارش می پرداخت اما متاسفانه بعد از تغییر شکل میدان تجریش و ایجاد فضاهای جدید، درخت چنار قطع شد تا این زیارتگاه یکی از ماندگارترین نمادهای طبیعی اش را از دست بدهد.

بد نیست بدانید که صحن و حیاط این بقعه در گذشته به عنوان گورستان عمومی مردم شمیرانات مورد استفاده قرار می گرفت اما در بیست سال اخیر سنگ بیشتر این گورها برداشته شده اند و تنها چند نمونه از آنها که جنبه تاریخی یا ارزشی داشتند، باقی مانده اند. مثل آرامگاه شهدای گمنام، سنگ قبر محمدولی خان تنکابنی (سپهسالار اعظم) و...

امامزاده قاسم(ع)

امامزاده قاسم (ع) را باید در خیابان دربند زیارت کنید. جایی که محله ای به همین نام ساخته شده و از مناطق خوش آب و هوای شمال تهران به حساب می آید. البته در مورد هویت شخصی و تاریخی امام‌زاده قاسم(ع) اطلاعات دقیقی در دست نیست‌. عده‌ای ایشان را قاسم‌بن حسن‌بن علی‌بن ابی‌طالب می‌دانند که همراه امام‌حسین‌(ع‌) در واقعه کربلا شهید شده اما به روایتی دیگر او ئاز نوادگان شهربانو، دختر یزدگرد سوم‌ است‌.

با تمام این ها، شهرت این بنا مربوط به سال963 ه.ق، است که شاه طهماسب صفوی بنای اولیه را تأسیس کرد و دستور ساخت مقبره و ضریح را داد. دومین بازسازی به دستور فتحعلی‌شاه قاجار انجام شد.

امامزاده اسماعیل (ع)

بقعه متبرکه امامزاده اسماعیل (ع) در خیابان قلهک، خیابان امامزاده، انتهای پارک زرگنده قرار دارد. گفته می شود که ایشان از نوادگان امام زین العابدین(ع) هستند و در سال 85 ق وفات یافته اند. بنای بقعه با مساحت 250 متر مربع به صورت چهار ضلعی است و ضریح فلزی آن با اشعار و کتیبه های قرآنی تزیین شده است.

این بقعه دارای دو ایوان ستوندار است که بر روی دیوارهای آن کتیبه های کاشیکاری قرار دارد. گنبد کوچک این بنا دارای کاشی های سبز و لاجوردی و کتیبه ای قرآنی است که دور تا دور پایین گنبد را پوشانیده است. تمام این تزیینات و ملحقات در سال های اخیر اضافه شده اند.

امامزاده ابوالقاسم (ع)

بقعه متبرکه امامزاده ابوالقاسم قاضی العباد(ع) را احتمالا خیلی از دانشجویان می شناسند. امامزاده ای ملقب به قاضی صابر(ع) که در ده ونک پشت دانشگاه الزهرا(ع) قرار دارد. ایشان به نقل از نهایه الاعقاب در همان روستا متولد شدند و بنا بر زیارتنامه موجود از نوادگان امام زین العابدین (ع) هستند.

بقعه ایشان در سال 1302 ه.ق به وسیله مرحوم میرزا یوسف مستوفی الممالک صدر اعظم ناصر الدین شاه قاجار ساخته شده که سنگ مرمر با خطوط و اشعار شیوا و ضریح چوبی و تزیینات کاشیکاری و حسن سلیقه فراوان در آن به کار برد.

امام زاده عزیز(ع)

برای زیارت این امامزاده باید سری به تپه های شمال شرقی اوین در مجاورت روستاهای اوین و درکه بزنید و این بقعه را در میان درختان حیاط دانشگاه شهید بهشتی ببینید. امامزاده عزیز (ع) از نوادگان امام موسی کاظم(ع) است که بنای اصلی بقعه ایشان قبری کوچک و مستطیلی با سقف گنبدی بیضی شکل است.

بنای اولیه این بقعه مربوط به قبل از دوره قاجار است که در سال های بعد در دوطرف شرق و غرب این قبر دو اتاق  ساده اضافه و ایوان پهن و وسیعی هم با جرزهای سنگی و نرده چوبی ساده در قسمت جنوب بقعه، مشرف به قریه اوین ساخته شده است. به دلیل شکل و رنگ سرخ گنبد شیروانی بقعه امامزاده عزیز(ع)، مردم بومی این بقعه را به نام امامزاده اناری می شناسند. بنابر زیارتنامه موجود، ایشان عموی گرامی امامزاده مطیب(ع) است که مرقد آن حضرت هم در روستای اوین قرار دارد.

امام زاده مطیب(ع)

امام زاده مطیب(ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که بقعه ایشان در نزدیکی میدان عطاءالدین، خیابان شهید کچویی در روستای اوین، 3 کیلومتری شمال ونک در دامنه کوه های مشرف بر روستای درکه قرار دارد. جایی که با سفر به آن می توانید هم زمان فرصت زیارت و گشت و گذار در هوای خوب درکه را پیدا کنید.

این بقعه در گذشته اتاق سنگی ساده مستطیل شکلی به مساحت 70 متر بود که ایوان ورودی آن رو به مشرق باز می شد و متناسب با این فضا، ضریح و مرقد هم به صورتی ساده و فاقد تزیینات ساخته شده بود. نسبت امامزاده در زیارتنامه، مطیب بن زیدبن محسن بن موسی الکاظم (ع) ذکر شده است.

امام زاده محمد ولی(ع)

اگر گذارتان به درکه افتاد، می توانید به زیارت امام زاده محمد ولی(ع) هم بروید که در مرکز روستای درکه و بر دامنه های غربی آن قرار دارد. آن حضرت از نوادگان امام زین العابدین (ع) هستند بنای فعلی بقعه شان چندان قدیمی نیست و حدود 70 متر مربع مساحت دارد.

این بقعه یک حرم مستطیل شکل دارد که به دلیل مورب بودن گوشه های آن به صورت هشت ضلعی درآمده است. ورودی حرم از طرف شمال است و ایوان خوش منظره ای در جلوی آن قرار گرفته است که جاذبه های طبیعی آن را چند برابر می کند.

رستم زاد

بخش گردشگری تبیان