تبیان، دستیار زندگی
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ پیام جهان هستى‏ یكى از اذكار مهمى كه انسان را به خدا نزدیك مى‏كند و در مسیر حق ثابت‏قدم نگاه مى‏دارد، صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله و آل اوست. درود و صلوات بر پیامبر ص...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

صلوات رمز محبت و وفادارى به

پیامبر اکرم و خاندانش


اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

پیام جهان هستى‏

یكى از اذكار مهمى كه انسان را به خدا نزدیك مى‏كند و در مسیر حق ثابت‏قدم نگاه مى‏دارد، صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله و آل اوست.

درود و صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله موجب علوّ درجات و ثواب براى فرستندگان آن خواهد بود و دیگر این ‏كه فرستادن صلوات سبب مى‏شود نام و یاد پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله براى همیشه زنده و جاوید بماند. به همین دلیل آفریدگار عالم هستى و تمام فرشتگانى كه تدبیر این جهان به فرمان حضرت حق بر عهده آن‏ها گذارده شده است، بر او درود مى‏فرستند. اكنون كه چنین است تمام انسان‌ها باید با این پیام جهان هستى هماهنگ شوند و بر او درود بفرستند:

«اِنَّ اللهَ وَ ملائكَتَهُ یُصَلُّونَ على النّبىَّ یا ایّها الّذین آمنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلَّمُوا تسلیماً» (1)؛ خدا و فرشتگان بر پیامبر درود مى‏فرستند؛ اى كسانى كه ایمان آورده‏اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و كاملاً تسلیم (فرمان او) باشید.»

درباره كیفیت صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله، در روایات بى‏شمارى كه از طرق اهل سنت و اهل‏بیت ‏علیهم‌السلام رسیده، صریحاً آمده است كه «آل محمد» را به هنگام صلوات بر «محمد» باید افزود در غیر این صورت صلوات ابتر و ناتمام خواهد بود. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: بر من درود ناقص نفرستید. گفتند: اى رسول خدا! درود ناقص چیست؟ حضرت فرمودند: این كه بگویید: اللّهُمَّ صَلّ على محمّدٍ.
بلكه بگویید: اللّهُمَّ صَلّ على محمّدٍ وَ آلِ محمّدٍ.

پیامبر صلى الله علیه و آله، گوهر گران‏قدر در عالم آفرینش است و اگر به لطف الهى در دسترس انسان‌ها قرار گرفته، نباید ارزانش بشمارند و ارج و مقام او را در پیشگاه پروردگار و نزد فرشتگان فراموش كنند. او انسانى است كه از میان انسان‏ها برخاسته، ولى نه یك انسان عادى، بلكه انسانى كه یك جهان در وجودش خلاصه شده است.(2)

ابوحمزه ثمالى از یكى از یاران پیامبرصلى الله علیه و آله به نام "كعب ابن عجوه" چنین نقل مى‏كند:

هنگامى كه آیه 56 سوره احزاب نازل شد، عرض كردیم "یا رسول الله! سلام بر تو را مى‏دانیم، ولى صلوات بر تو چگونه است؟" فرمود، بگویید:

«خدایا! صلوات و بركات خود را بر محمد علیه السلام و آل محمد علیهم السلام قرار بده همچنان كه بر ابراهیم و آل ابراهیم(ع) قرار دادى. همانا تو ستوده و بخشنده‏اى و بر محمد صلى الله علیه و آله و آل محمد علیهم السلام بركت ببخش چنان كه بر ابراهیم‏ علیه السلام و آل ابراهیم بخشیدى كه تو ستوده و بزرگوارى.» (3)

رسول خدا فرمودند: «اِنَّ اولىَ النّاسَ بى‏ یَوْمَ القیامةِ أَكْثَرُهُمْ عَلىَّ صَلاةً»؛ سزاوارترین مردم در روز قیامت به من آن كسى است كه بیشتر بر من درود فرستد.»

كیفیت صلوات‏

درباره كیفیت صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله، در روایات بى‏شمارى كه از طرق اهل سنت و اهل‏بیت ‏علیهم‌السلام رسیده، صریحاً آمده است كه «آل محمد» را به هنگام صلوات بر «محمد» باید افزود در غیر این صورت صلوات ابتر و ناتمام خواهد بود. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: بر من درود ناقص نفرستید. گفتند: اى رسول خدا! درود ناقص چیست؟ حضرت فرمودند: این كه بگویید: اللّهُمَّ صَلّ على محمّدٍ.

بلكه بگویید: اللّهُمَّ صَلَّ على محمّدٍ وَ آلِ محمّدٍ.(4)

امام صادق ‏علیه السلام نقل مى‏كند كه روزى رسول خدا صلى الله علیه و آله از امیرالمؤمنین ‏علیه السلام پرسیدند: آیا نمى‏خواهى مژده‏اى به تو بدهم؟ آن حضرت جواب داد: چرا، پدر و مادرم فداى تو كه همیشه مژده ‏دهنده به همه خیرها هستى. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: چند لحظه پیش جبرئیل ‏علیه السلام چیز عجیبى به من گفت: امیرالمؤمنین‏ علیه السلام پرسید: چه گفت: اى رسول خدا!، پیامبر صلى الله علیه و آله جواب دادند: جبرئیل ‏علیه‌السلام به من گفت: اگر شخصى بر من صلوات بفرستد و پس از آن بر اهل‌بیت من نیز صلوات فرستد، درهاى آسمان براى او گشوده شده و فرشتگان هفتاد صلوات براى او مى‏فرستند و این عمل باعث ریختن گناهان مى‏شود. آنگاه همانگونه كه برگ از درخت مى‏ریزد، گناهان نیز از او مى‏ریزند و خداوند متعال مى‏فرماید: خواسته تو را اجابت نمودم و كامروا و سعادتمند هستى. آنگاه خطاب به فرشتگان مى‏فرماید: فرشتگانم! شما هفتاد صلوات بر او مى‏فرستید و من هفتصد صلوات. پیامبر اضافه كرد: اما هنگامى كه بر من صلوات مى‏فرستد، پس از آن بر اهل‏بیتم صلوات نفرستد، بین آن صلوات و آسمان، هفتاد حجاب است و خداى بزرگ مى‏فرماید:

خواسته تو را نپذیرفتم و سعادتمند و كامروا نگشتى. فرشتگانم! دعاى او را بالا نبرید مگر زمانى كه عترت پیامبر صلى الله علیه و آله را به صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله ملحق سازد و همچنان این دعا بالا نمى‏رود تا زمانى كه عترت من در صلوات به من ملحق شوند.(5)

همچنین در روایات سخت تأكید شده است كه در هر روز جمعه بر محمد و اهل‏بیت او هزار مرتبه صلوات بفرستید و در روزهاى دیگر صد مرتبه و نیز امام محمد باقرعلیه السلام فرمود: هیچ عبادتى در روز جمعه نزد من محبوب‏تر از صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام نیست.

زمان و مكان صلوات‏

صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله محدودیت زمانى و مكانى ندارد اما در احادیث و روایات تأكید شده است كه مناسب‏ترین زمان براى درود و صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله روز جمعه و شب جمعه است. پیامبر صلىالله علیه و آله فرمودند:

«اذا كانَ یَوْمُ الجُمُعَةِ وَ لَیْلَةُ الجُمُعَةِ فَاَكْثِروُا الصَّلاةَ عَلىَّ»(6)؛ چون روز جمعه و شب جمعه شود، بسیار بر من صلوات و درود بفرستید.

همچنین در روایات سخت تأكید شده است كه در هر روز جمعه بر محمد و اهل‏بیت او هزار مرتبه صلوات بفرستید و در روزهاى دیگر صد مرتبه(7) و نیز امام محمد باقرعلیه السلام فرمود:

«ما مِنْ شَى‏ءٍ یُعْبَدُ اللهُ بِهِ یَوْمَ الجُمُعَةِ اَحَبُّ اِلىَّ مِنَ الصّلاةِ عَلى‏ مُحمّدٍ وَ آلِ محمّدٍ»(8)؛ هیچ عبادتى در روز جمعه نزد من محبوب‏تر از صلوات بر محمد و آل محمد علیهم السلام نیست.

همچنین در احادیث و روایات تأكید شده است كه در تمام مكان‏ها (جز موارد محدود) زبان مى‏تواند به ذكر صلوات مشغول باشد. باز پیامبر صلى الله علیه و آله در این زمینه فرموده‏اند:

«حیثُما كُنْتُمْ فَصَلُّوا عَلىَّ فَاِنَّ صلاتَكُمْ تَبْلُغُنى»(9)؛ هر كجا باشید بر من صلوات بفرستید؛ زیرا صلوات شما در هر مكانى به من مى‏رسد.

مهم‏ترین زمان‏ها و مكان‌هایى كه به فرستادن صلوات در آنها تأكیده شده به شرح زیر است:

1. در هر مكانى كه نام پیامبر صلى الله علیه و آله ذكر شود.

2. در ابتداى هر كلامى كه داراى قدر و ارزش است؛ مثل خطبه‏ها، سخنرانى‏ها و... كه بهتر است با صلوات آغاز شود.

3. در ابتدا و انتهاى وضو.

4. هنگام ورود یا عبور از كنار مسجد.

5. در تعقیب نمازها، مخصوصاً نمازهاى صبح و مغرب.

6. قبل و بعد از دعا.

7. در خطبه‏هاى نماز جمعه، عیدین و روز عید غدیر.

8. در هر شبانه‏روز.

9. در ماه مبارك رجب، مخصوصاً روز عید مبعث.

10. در ماه‏هاى شعبان و رمضان.

11. هنگام بوییدن گل و ریحان.

12. بعد از عطسه كردن خود یا دیگرى.

13. هنگام ذكر و به یادآوردن نام خداوند.

14. هنگام اراده سفر.

15. هنگام سوارشدن بر مركب.

16. هنگام طى مسیرى كه به صورت سرازیرى است.

17. بعد از گفتن «اللّهم لبیك» در احرام حج.

18. هنگام داخل ‏شدن در مسجدالحرام.

19. هنگام استلام حجر اسماعیل.

20. هنگام انجام طواف و سعى بین صفا و مروه.

21. هنگام وداع در میان ركن و باب در روز عرفه.

22. هنگام وقوف در مشعر.

23. هنگام ذكر و به یادآوردن نام خداوند متعال.

24. هنگام ذبح قربانى و بریدن سر حیوانات.

25. هنگام طى مسافت راه مدینه.

26. هنگام مشاهده مدینه منوّره و حرم رسول خدا صلى الله علیه و آله.

27. هنگام توجه به قبر مقدس رسول خدا در بین قبر و منبر.

28. در ابتداى درس حدیث.

29. در ابتداى موعظه، هدایت و راهنمایى دیگران.

30. هنگام برخاستن از مجلس.

31. هنگام مصافحه با برادر مسلمان.

پی نوشت‌ها:

1- احزاب، 56.

2- تفسیر نمونه، ج‏17، ص ‏418.

3- آثارالصادقین، آیت‏الله احسان‏بخش، ج‏11، ص‏210.

4- نقل روایت از مرحوم فیض‏الإسلام در ترجمه صحیفه سجادیه.

5- ثواب الاعمال، شیخ صدوق، ص‏377.

6- آثارالصادقین، ج‏11، ص‏211.

7- اصول كافى، كلینى، ج‏3، ص‏416.

8- همان، ص‏213.

9- كنزالعمال، ج‏1، ص ‏489.

منبع :

مكتب اسلام، شماره 6، 1382 .

"اسماعیل نساجى زواره"

ارسالی از کاربر گرامی

"محمدمهدی آزاد"

لینک مقالات مرتبط:

- دو چهره از دو دین

- پیامبر اكرم (ص) از نگاه امام صادق علیه السلام

- صد دانه مروارید از اقیانوس كلام نبی

- تسبیح عرشیان و فرشیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.