تبیان، دستیار زندگی
یكى از نزدیكان امام مى گوید: پنجاه سال است كه نماز شب امام خمینى ترك نشده . امام در بیمارى ، در صحّت ، در زندان ، در خلاصى ، در تبعید، حتّى بر روى تخت بیمارستان قلب هم ، نماز شب مى خواندند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آیت الله جوادی آملی و نماز شب

آیت الله جوادی آملی

یكى از نزدیكان امام مى گوید: پنجاه سال است كه نماز شب امام خمینى ترك نشده . امام در بیمارى ، در صحّت ، در زندان ، در خلاصى ، در تبعید، حتّى بر روى تخت بیمارستان قلب هم ، نماز شب مى خواندند.

علمای اخلاق چون مرحوم فیض و مرحوم ملكی تبریزی  و جناب نراقی و امام خمینی(1) شب‌زنده‌داری را در چند مصداق عبادی چون دعا و قرائت قرآن و به ویژه نماز شب خلاصه كرده‌اند.

عوامل رستگاری

امام صادق (ع ) : المنجیات : اطعام الطعام و افشاء السلام والصلاة باللیل و الناس نیام

عوامل رستگاری : اطعام کردن ، آشکارا سلام کردن ، نمازشب خواندن درحالی که مردم آرمیده اند. (2)

در این مقاله نکاتی از علما مخصوصا آیت الله جوادی آملی در رابطه با نماز شب خدمت کاربران گرامی ارایه خواهد شد.

پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله فرمود:

خداوند رحمت كند مردى را كه از خواب شب برخیزد و نماز شب بخواند و همسرش را نیز بیدار كند و او هم نماز بگذارد. و خداوند رحمت كند زنى را كه شب هنگام از خواب بیدار شود و نماز بخواند و همسرش را نیز بیدار كند و او هم نماز به جا آورد.

وقتی نمازگزار می گوید: "بحول الله و قوته اقوم و اقعد" یعنی معتقد است قیام و قعود و همه امورش در شب و روز به حول و قوه الهی است.

 پس متوکل به همه امور واجب و مستحب و خدمات فردی و اجتماعی خود کوشا است ولی خدا را در همه امور وکیل خود قرار می دهد.با توجه به این که همه جنود آسمان و زمین سرباز خدا هستند، انسان متوکل خود را هم سرباز و از جنود الهی می داند.

بر اساس روایت امیرالمؤمنین علیه السلام: «واعلموا عبادالله ان جوارحکم جنوده و خلواتکم عیونه؛ ای بندگان خدا بدانید که اعضا و جوارح شما سرباز خدا و خلوت های شما در مرئی و منظر اوست»، اگر کار خیری انجام دادیم باید شاکر باشیم که خدای متعال با سربازان داخلی ما را حفظ کرد و اگر بیراهه رفتیم این خطر ما را تهدید می کند که خدا گاهی با جنود داخلی (اعضا و جوارحمان) و گاهی با جنود خارجی (جنود آسمان و زمین) ما را تنبیه می کند.

در مورد محبت و هدایای ما نسبت به اهل بیت علیهم السلام مثل صلوات ها و دعاها و زیارت ها ،ما آن صلاحیت را نداریم که بین خدا و ایشان واسطه شویم و به توسط ما فیضی به ایشان برسد.

این چه امام زمان شناسی است که انسان خود را واسطه بین او و خدا بداند؟ بلکه هر چه هست تأدب و تقربی است برای ما.

البته ممکن است که مؤمنی واسطه فیض برای مؤمنین دیگر شود مثل جناب زکریا بن آدم که به او فرمودند در قم بمان که خداوند به واسطه تو برخی از عذاب ها را از مردم دفع می کند .

آیه شریفه « وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِّمَنْ أَرَادَ أَن یَذَّکَّرَ أَوْ أَرَادَ شُکُورًا » ؛ این آیه و این که خداوند روز و شب را پشت سر هم قرار داده،‌ از امام صادق علیه السلام تطبیق خوبی نقل شده به این مضمون که آنچه که در روز از دستتان می رود در شب قضا کنید و چیزی را که در شب از دست می دهید در روز قضای آن را به جای آورید. مثلا اگر نماز شب را از دست دادید در روز آن را قضا کنید .

طبق آیه شریفه « وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا » (الفرقان آیه63)؛ بندگان خدای رحمان کسانی هستند که در روی زمین به فروتنی راه می روند ،بندگان خدای رحمان فرومایه نیستند ولی فروتنانه زندگی می کنند و به سر می برند. انسان فرو مایه سست است ولی انسان فروتن محکم و متقن است اما آرام به سر می برد.

اگر جاهل با ایشان از روی جاهلیتش با جهل علمی یا جاهلیت عملی حرف بزند، آنها بهشتی گونه پاسخ می دهند، قالوا قولا سالما سلیما، قولی که از هر گزندی سالم است.

« وَالَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِیَامًا »(فرقان آیه) ؛

و آنانند که در حال سجده یا ایستاده، شب را به روز مى‏آورند .

بیتوته به معنی خوابیدن در شب نیست بلکه به معنای شب را به سر کردن و گذران شب است چه در حال خواب و چه در حال بیداری، اما بندگان خدا شب را یا در سجده‌اند یا در حال قیام.

« وَالَّذِینَ یَقُولُونَ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا کَانَ غَرَامًا » (فرقان آیه 65)؛ و کسانى‏اند که مى‏گویند: «پروردگارا، عذاب جهنم را از ما بازگردان که عذابش سخت و دایمى است .

غریم طلب کاری است که دست بردار نیست و انسان را رها نمی کند. بندگان خدای رحمان می گویند عذاب جهنم را که دست بردار نیست و ما را رها نمی کند از ما بردار. ایشان مرتب درخواست رهایی از عذاب می کنند که مبادا بلغزند و دچار آن شوند .

تهجّدِ امام

یكى از نزدیكان امام مى گوید:

پنجاه سال است كه نماز شب امام خمینى ترك نشده . امام در بیمارى ، در صحّت ، در زندان ، در خلاصى ، در تبعید، حتّى بر روى تخت بیمارستان قلب هم ، نماز شب مى خواندند.

 امام در قم بیمار شدند و به دستور اطبّاء مى بایست به تهران منتقل شوند، هوا بسیار سرد بود و برف مى بارید و یخبندان عجیبى در جادّه ها وجود داشت ، امام چندین ساعت در آمبولانس بودند، و پس از انتقال به بیمارستان قلب باز نماز شب خواندند.

شبى كه از پاریس به سوى تهران مى آمدند تمام افراد در هواپیما خوابیده بودند و امام تنها در طبقه بالاى هواپیما نماز شب مى خواندند.

و شما اگر امام را از نزدیك دیده باشید آثار اشك بر گونه هاى مبارك امام ، حكایت از شب زنده دارى و گریه هاى نیمه شب وى دارد.

بعضى از پاسداران در قم نقل مى كردند كه گاهى اوقات كه امام براى تهجّد بیدار مى شدند، آنها را مورد نوازش و تفقّد قرار مى دادند.

نماز شب آیت اللَّه العظمى بهجت (ره)

آیت اللَّه شیخ جواد کربلایى مى‏گوید:

»جناب آیت اللَّه بهجت در جدیت در نماز شب و گریه کردن در نیمه‏هاى شب مخصوصاً شبهاى جمعه کوشا بودند.

یکى از علما و مشاهیر به من فرمودند که: شب جمعه در مدرسه سید در نجف اشرف درنیمه شب بنده شنیدم با صداى حزین و ناله و گریه در حالى که سر به سجده گذاشته بود مکرراً به حق تعالى عرضه مى‏داشت: »الهى من لى غیرک، أسئله کَشفَ ضُرّى وَ النَّظَرَ فى أمْرى« (2)


پی نوشت ها :

1.     خمینى، روح الله؛ چهل حدیث، مؤسسه‏ى تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ بیستم، 1378، ص 203

2.     محاسن البرقی ، ص 387

3.     برگى از دفتر آفتاب: ص50.

تهیه و فرآوری : جواد دلاوری ، گروه حوزه علمیه تبیان