کتابشناسی عطار نیشابوری

در این مجال سعی شده تا چندی از آثار مهم و به جا مانده از شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری را معرفی کنیم.

دیوان عطار نیشابوری

(شرح احوال عطار)

نویسنده : استاد بدیع الزمان فروزانفر

شاعر : شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابورى

ناشر : نگاه - تهران

چاپ چهارم، 1381 شمسى

تعداد صفحه 640

شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری از شعرای بزرگ و مشهور ادبیات فارسی است.

اگر چه عطار به شعر و شاعری اعتنا ندارد و شعر را در چشم او مقداری نیست و راضی نیست که او را شاعر بشمارند و به وزن و ردیف و قافیه نمی اندیشد و خود را بیشتر مرد حال می ‏داند و فقط به معنی توجه دارد، ولی باید به حق و انصاف او را از فصیح‏ ترین شعرای زبان فارسی دانست.

منطق الطیر

نویسنده : شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابورى

مقدمه، تصحیح و تعلیق : دکتر محمدرضا شفیعى كدكنى

ناشر : سخن - تهران

چاپ اول، 1383 شمسى

تعداد صفحه 904

منطق‏الطیر عطار، چنانکه پوشیده نیست، یکی از مهمترین آثار عرفانی به نظم است که توسط یکی از شاعران بنام تاریخ و ادبیات ‏فارسی، شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابورى سروده شده است.

مثنوی منطق الطیر که راه‏یابی مرغان به بارگاه‏ سیمرغ را به زبان نمادین بیان می ‏کند حدود 4500 بیت متن به انضمام مقدمه‏ای مفصل در بررسی احوال و شعر عطار و نیز زبان مرغان ‏اختصاص داده شده است. در پایان هم مصحح تعلیقات خود را درباره هر یک از ابیاتی که نیاز به شرح و توضیح دارد، اضافه کرده است.این کتاب در دو نوع گالینگور و شمیز (با کاستن مقداری از تعلیقات) به بازار کتاب ارائه شده است.

مصیبت نامه

مقدمه، تصحیح و تعلیق : دکتر محمدرضا شفیعى كدكنى

ناشر : سخن - تهران

چاپ اول، 1386 شمسى

تعداد صفحه 957

محمدرضا شفیعی کدکنی: به عنوان کسی که بیش از چهل سال یکی از مشغله های ذهنی اش عطار و آثار او بوده است، با اطمینان می توانم بگویم که مصیبت نامه،پس از منطق الطیر،برجسته ترین اثر عطار است .

اگر استحکام پیرنگ سفر مرغان در منطق الطیر نبود به آسانی می توانستم بگویم که شاهکار فکری و ژرف ترین اثر عطار همین مصیبت نامه است . درین منظومه عطار به جهانهایی از تجربه ی عرفانی دست یافته است که در دیگر آثار او یا نیست یا اگر باشد به این گسترش و ژرفایی خود را نشان نمی دهد .

اسرارنامه

یکی از مثنوی‌های مسلم‌السند فریدالدین عطار نیشابوری (وفات 618)، نویسنده و شاعر بزرگ ایران و احتمالا از جمله نخستین آثار او. این اثر در چاپی که به تصحیح سید صادق گوهرین (تهران 1338 ) منتشر شده مشتمل است بر 3305 بیت در 22 مقاله. سه مقاله نخستن آن به ترتیب درباره توحید و نعت رسول اکرم صلی‌آلله علیه و اله و سلم و فضائل خلفای راشدین است. از مقاله چهارم به بعد درباره موضوعات گوناگون تصوف است. مقاله پنجم درباره‌ اهمیت عشق و برتری آن از خرد با ابیات معروف ذیل آغاز می‌شود: دلا یک دم رها کن آب و گل را/  صلای عشق در ده اهل دل را/  ز نور عشق شمع جان برافروز / زبور عشق از جانان درآموز.

الهی نامه

فریدالدین محمدبن ابراهیم نیشابوری

محمدرضا شفیعی کدکنی (مصحح)

تعداد صفحه: 906

نشر: سخن (11 خرداد، 1387)

تذکرة الاولیاء

نویسنده : فرید الدین عطار نیشابورى

تصحیح و تحشیه : رینولد آلن نیكلسون

ناشر : اساطیر - تهران

چاپ سوم، 1387 شمسى

تعداد صفحه 984

رینولد آلن نیکلسون: تصوف آن چنان مطلوب و سازگار خلق و خوی قوم ایرانی افتاده است و تاثیر آن در تقریبا هر یک از وجوه زندگی و اندیشه این قوم چندان ژرف و دامنه دار است که شناخت نسبی تاریخ و آرای صوفیان، نامی که عارفان مسلمان برخود نهاده اند، برای دانشجویان زبان و ادب فارسی بدون تردید امری کاملا ضروری است. گنجانیده شدن تذکره الاولیاء در ضمن انتشارات مجموعه حاضر (متون فارسی) صرف نظر از این توجیه کلی به واسطه این امر توجیه می شود که این کتاب کهن ترین متن فارسی در نوع خود به شمار است و نیز اینکه، هر چند که دارای کاستیهایی در ذکر جزئیات تاریخی و زندگینامه هاست، حاوی مقداری انبوه از اطلاعاتی است که در تذکره های بعد یافت نمی شوند و تا آنجا که من دانسته ام در هیچ منبعی دیگر به دیده نمی آیند.

مختار نامه

(مجموعه رباعیات فریدالدین عطار نیشابوری)

مقدمه و تصحیح : دکتر محمدرضا شفیعى كدكنى

شاعر : شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابورى

ناشر : سخن - تهران

چاپ دوم، 1375 شمسى

تعداد صفحه 492

جوهر الذات

نویسنده : فرید الدین عطار نیشابورى

مقدمه و تصحیح : تیمور برهان لیمودهى

ناشر : سنایى - تهران

چاپ اول، 1383 شمسى

تعداد صفحه 960

بلبل نامه

مثنوی عرفانی منسوب به شیح فریدالدین ابوحامد محمدبن ابوبکر عطار نیشابوری (512 یا 513 یا 527-627) شاعر و عارف معروف ششم هجری. بلبل نامه که در صحت انتساب آن به عطار تردیدهایی وجود دارد، مثنوی عرفانی کوتاهی است که آن را "گل و بلبل" نیز خوانده‌اند. این مثنوی در حدود 630 بیت دارد. خلاصه داستان آن چنین است: بلبل عاشق گل می‌شود و ناله‌های عاشقانه او پرندگان دیگر را آزار می‌دهد. پرندگان شکایت نزد سلیمان پیامبر می‌برند. مجلسی حضور وی تشکیل می‌شود و او باز را نزد بلبل می‌فرستد. بلبل نزد پیامبر حاضر می‌شود و محاکمه صورت می‌گیرد. بلبل با سرسختی از خود دفاع و شاکیان را مغلوب می‌کند و عاقبت با نصایح هدهد آرام می‌گیرد.

فرآوری: رویا فهیم

بخش کتاب و کتابخوانی تبیان

منابع: کتابنامه، آدینه بوک، کتاب نیوز