برای چه جهاد اقتصادی؟
نزدیک به 2 دهه است، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی، در لحظات ابتدایی سال نو هجری خورشیدی، با سفارش و تاکید بر انجام کارهایی مانند اصرار بر رعایت «انضباط اجتماعی»، «صرفه جویی»، «وجدان کاری» و... یا نام گذاری سال ها «سال امام خمینی»؛ «امام علی علیه السلام»؛ «رفتارعلوی»؛ «پیامبراعظم صلوات الله‌علیه»؛ «همبستگی ملی ومشارکت عمومی»؛ «اصلاح الگوی مصرف»؛ «همت مضاعف کارمضاعف» و... ضمن توصیه به مردم و مسؤولان برای هدفمندکردن رویکردهایشان، به روند حرکتی رو به پیشرفت نظام مقدس اسلامی نیز جهت می‌دهند.
رهبر انقلاب اسلامی، به عنوان ولی فقیه زمان و مسؤول نظام اسلامی، 2سال با تبیین یک یا چند گرایش و جهت دادن به برنامه های نظام، سعی می‌نمایند سطح کار آمدی جمهوری اسلامی را بالاتر و والاتر ببرند. و بی شک، یکی ازدلایل رخ نمودن این نظام به عنوان الگوی بسیاری ازکشورهای اسلامی وتلاش انقلابیون منطقه برای نزدیک کردن خود به نظامی شبیه جمهوری اسلامی ایران، پیشرفت های علمی، فن آوری، هسته ای، فضایی و... ایران و نمودار شدن کارآمدی این نظام بوده است که یکی ازدلایل این ارتقای جمهوری اسلامی، پیام های معظم له برای نام گذاری سال‌ها بوده است. مطمئنا اگر مردم و به ویژه مسؤولان کشور طابق النعل بالنعل به فرمایشات ایشان عمل کنند، دور نیست روزی که نظام جمهوری اسلامی، الگوی مصنوعی جهانی سازی آمریکا را که نشانه های شکست آن، خیلی زود نمایان شده است، کنار زده و خود به الگوی حقیقی جهان تبدیل شود.
فلسفه ی نام گذاری1390به عنوان «سال جهاداقتصادی» («جهاد» به نهایت کوشش، سعی و تلاش در هر امری گفته می‌شود. «اقتصاد» نیز به معنای «میانه روی» است) نام گذاری امسال به عنوان «جهاداقتصادی» بی شک امری تشریفاتی نبوده و اهدافی از این موضع، مدنظر رهبر معظم انقلاب اسلامی است.
1- سال نخست اجرای قانون هدفمندی یارانه ها یکی ازدلایلی است که میتواند از علل مهم نام گذاری سال 90 به عنوان جهاد اقتصادی باشد، این سال، نخستین سالی است که در آن، قانون هدفمندی یارانه ها در تمام سال، اجرا می‌شود. گرچه 3 ماه آخرسال گذشته،اجرای این قانون بسیار مهم که نخستین مرحله جراحی اقتصادی به شمار می‌رود، کلید خورد اما تنها یک چهارم سال را در برگرفت؛ اما سال 90، سالی است که در کل آن، این قانون حیاتی که موجب بهبود اوضاع اقتصادی مردم؛ به ویژه محرومان جامعه می‌شود، اجرامیشود. واقعیت آن است که به دلیل ارزانی و وفور بسیاری از امکانات به ویژه در بخش انرژی و نان -که قوت غالب ایرانیان است- اسراف فراوانی، رایج بود. گذشت یکصد روز از اجرای لهیحه‌ی هدفمندی یارانه ها موجب شد در بخش نان، کیفیت این ماده‌ی غذایی بسیار بالا رفته، خریدهای بیهوده‌ی آن کاهش یافته و دور ریز آن بسیار کمتر شود.
اوضاع در بخش انرژی، پیش ازهدفمندی بسیار وخیمتر از سایر قسمت ها بود. میزان مصرف سالانه گاز مردم ایران؛ به دلیل ارزانی آن؛ معادل مصرف تمام قاره اروپا (یعنی 50 کشور اغلب سردسیر) بود؛ میزان مصرف آب در کشور ایران، 4 برابر میانگین جهانی است؛ میزان مصرف برق به حدی است که با آن که خود، یکی از صادر کنندگان برق به سایر کشورها هستیم، در فواصلی ازسال، از همان کشورها برق وارد می‌کنیم. مصرف بی رویه‌ی بنزین، ضمن آن که هر روز افزایش می‌یافت، موجب آلودگی هوای بسیاری ازشهرها شده بود. سوای این موارد، هرکس، ثروت بیشتری داشت و به تبع آن زیادتر مصرف میکرد، از یارانه‌ی بیشتری هم بهره مندبود. در مقابل، افرادی که مثلا فاقد اتومبیل بودند، یارانه‌هایشان از سوی صاحبان اتومبیل مصرف می‌شد. در کنار مصرف بهینه وصرفه جویانه همه‌ی اقلام پس از هدفمندی، مهمتر از اصلاح الگوی مصرف، نحوه‌ی مدیریت هزینه‌هاست و این که بیرویه خرج نمی‌کنیم.
نام گذاری امسال به عنوان جهاد اقتصادی، موجب می‌شود مردم و مسؤولان با دقت و جدیت بیشتری به یکی از مهمترین جلوه‌های جهاد اقتصادی در کشور یعنی هدفمندی یارانه ها پای گذارند.
جهاد اقتصادی یعنی همه در کنار هم، اقتصاد مملکت را با تلاش، وجدان کاری، بهره وری، صرفه جویی، اصلاح الگوی مصرف، خودداری از هدردادن پول، انرژی و... بسازیم؛ چیزی که با تداوم همت مضاعف و کار مضاعف شدنی است
2- طرحی مناسب برای تقابل باتحریم های زورگویان دنیا
از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در 33 سال پیش، جهان سلطه، تمام تلاش خود را برای به شک کشاندن نظام اسلامی ایران به کاربست؛ چندین کودتای نافرجام؛ حمله ی مستقیم نظامی آمریکا به خاک ایران درطبس؛ ترور و به شهادت رساندن مسؤولان نظام نوپای اسلامی اعم از رئیس قوه ی قضائیه، رئیس جمهور، نخست وزیر، اعضای هیات دولت، نمایندگان مجلس و حتی مردم عادی به دست آلت های داخلی نظام استکبار چون منافقین (فرقه ی رجوی)؛ ایجاد جنگ‌های داخلی و اقدامات تجزیه طلبانه و قوم گرایانه در کردستان، گنبد، بلوچستان، خوزستان و...؛ وادارکردن یک دیوانه چون صدام ملعون و معدوم به آغاز جنگ تحمیلی و در آخرین مورد ایجاد فتنه پس از انتخابات دوره‌ی دهم ریاست جمهوری و صدها اقدام مذبوحانه‌ی دیگر تعدادی از اعمالی بود که نظام شیطانی بین‌الملل برای براندازی جمهوری اسلامی به کاربست اما موفق نشد. اقداماتی که هریک به تنهایی برای اسقاط و حتی انحای یک کشور کافی است. در کنار تمام این اقدامات غیرانسانی یکی از حربه های همیشگی استکبار جهانی برای تسلیم یک ملت تحریم های اقتصادی است. نظام بعثی عراق، پس ازتحریم اقتصادی غرب علیه صدام آماده‌ی سرنگونی شد و در نهایت نیزاز بین رفت.
اوضاع انسانی کره‌ی شمالی که تحت تحریم اقتصادی جهان سلطه قرار دارد بسیار اسف بار است. با آن که کوبا تنها از سوی آمریکا در تحریم قرار دارد وضع اقتصادی این کشور بیسواد است ولی جمهوری اسلامی 30 سال است با تحریم های اقتصادی روزافزون رو به روست که هر سال هم تشدید می‌شود اما نه تنها خم به ابرو نیاورده بلکه عدو سبب خیرشد؛ اگر تحریم‌ها نبود، ما در بسیاری ازمسائل استرتژیک علمی، هسته ای، تکنولوژیک، فضائی و نظامی، به استقلال نمی‌رسیدیم ولی وقتی تحریم شدیم، خودمان درپی برآوردن حاجات خود رفتیم و موفق هم شدیم.
امسال اما هدفمندی یارانه‌ها که حتی در صورت اجرای صحیح موجب فشار آمدن به ملت می‌شود، در کنار تحریم های اقتصادی غربی‌ها شاید موجب مشکلاتی هر چند اندک شود، از این رو، رهبر انقلاب فرمان جهاد اقتصادی را صادر فرمودند و اقتصادی که با جهاد و تلاش الهی، شکوفا شود و تمام آحاد مردم در آن شرکت جویند، بی شک نقشه ی دشمنان را با شکست مواجه و کید آنان را به خودشان برمی گرداند. جهاد اقتصادی یعنی همه در کنار هم، اقتصاد مملکت را با تلاش، وجدان کاری، بهره وری، صرفه جویی، اصلاح الگوی مصرف، خودداری از هدردادن پول، انرژی و... بسازیم؛ چیزی که با تداوم همت مضاعف و کار مضاعف شدنی است.
3- استقلال طلبی: هر قدر مجاهدت بیشتری در پیشرفت اقتصادی خود از راه حلال انجام دهیم، سود آن، ابتدا به خودمان و خانواده و سپس اجتماع و ملت می‌رسد. کشور هم که از لحاظ اقتصادی پیشرفت خیره‌کننده ای داشته باشد، طبعا تبدیل به الگویی برای سایر کشورها می‌شود. در کنار این موارد، هر قدر در مسائل اقتصادی، بیشتر جلو برویم و اقتصاد کشور و تولید و صادرات خود را رشد دهیم، از بیگانگان، بیشتر مستقل می‌شویم. یکی از نتایج مجاهدت در امر اقتصاد، اگر با روش‌های صحیح انجام شود، استقلال مملکت است؛ موضوعی که آرزوی همه ملت است.
4- وجه الهی جهاد اقتصادی: به عنوان نکته‌ی پایانی خاطر نشان می‌شود، اسلام به عنوان دین کامل بشریت و خاتم ادیان، به مسلمین توصیه می‌فرماید که در مسائل اقتصادی و مالی، طوری با جدیت کار و تلاش کنید که انگار تا ابد در این دنیا زنده‌اید و در مسائل معنوی، طوری عمل کنید، که انگار امروز آخرین روز زندگیتان است {و از عبادت کو نگذارید؛ شاید دیگر فرصت بندگی نباشد}. بی تردید؛ یکی از دلایل توصیه‌ی اسلام عزیز و روایات بزرگان دین برای تلاش اقتصادی، لزوم برتری مسلمین بر سایر مردم دنیا از همه لحاظ است. اسلام نمی‌خواهد دست مسلمان و کشور اسلامی به سوی کفار دراز باشد و می‌خواهد مسلمان آن قدر تلاش برای آبادانی زندگانی خود و ملت اسلام کند که حتی از لحاظ مالی، ثروت و مکنت هم بالاتر از اهل کتاب و مشرکان و کافران باشد. حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام، با آن که زندگی ساده‌ای داشتند و در تمام عمر، حتی از نان گندم میل نفرمودند از لحاظ ثروت مالی یکی ازبرترین افراد دوران خویش به شمار می‌رفتند، هر چند مال و اموال، زمین های زراعی‌ای که خود آباد می‌فرمودند؛ چاه هایی که می‌کندند، نخل‌هایی که می‌کاشتند و... را برای خدمت به خلق به ویژه محرومان جامعه خویش هزینه می‌کردند.
این ویژگی تلاش اقتصادی که درائمه‌ی معصومین ما علیهم السلام ساری و جاری بوده، نشان می‌دهد برای اعتلای اسلام، باید حتی بزرگترین بندگان خدا چون اولیای الهی هم باید تلاش اقتصادی و جهاد اقتصادی کنند.این حدیث هم که «هرکس ازخانه‌ی خود برای کسب روزی حلال خارج شود و در راه بمیرد، به عنوان مجاهد فی سبیل الله، ثواب شهید را می‌برد» نشان دهنده‌ی اجر الهی جهاد اقتصادی است. از سوی دیگر یکی از مواردی که به جهاد اقتصادی، صورت الهی می‌دهد، تلاش مخلصانه افراد ثروتمند جامعه برای احداث کارخانه، ایجاد بنیادهای اقتصادی پرسود و ساخت کارگاه‌های مختلف است تا افراد بی‌بضاعت و بیکار و محتاج بتوانند در کنار مشغولیت در آنها، خود و خانواده‌شان را بهره‌مند از ثروت افراد صاحب مال و شریک در جهاد اقتصادی ببینند.
ونکته‌ی پایانی آنکه؛ قطعا، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای می‌توانستند از واژه‌هایی چون «رشداقتصادی»؛ «پیشرفت اقتصادی»؛ «پویای اقتصادی»؛ «حرکت اقتصادی»؛ «شکوفایی اقتصادی» و... برای نام گذاری امسال استفاده کنند ولی بر واژه‌ی مقدس «جهاد» تاکید فرمودند تا ضمن دادن صورت دینی، اخروی و دارای معنویت عبادت و به دنبال آن، اجر ثواب برای «مجاهدان اقتصادی»، اشاره فرمایند، درصورت جهاداقتصادی، رشد و پیشرفت و پویایی اقتصادی دنیوی، به دنبال آن می‌آید. بدون تردید در صورت توفیق ایرانیان مسلمان در جهاد اقتصادی، پیشرفت اقتصادی اسلامی نظام «جمهوری اسلامی» با الگو شدن برای سایر کشورهای دنیا، جهان واقتصاد آن رااصلاح میکند، نه چون پیشرفت اقتصادی دنیای سرمایه داری، خود و دنیا را به افساد و نابودی بکشاند.
دکتر محمد مهدی تقوی
بخش سیاست تبیان
