بشارت‌های موعود جهانی
همه ادیان آسمانی و غیر آسمانی معتقدند که در پایان جهان موعودی خواهد آمد که به ظلم و ستم پایان می‌دهد و بشر را به سوی سعادت رهنمون می‌شود. این موجود موعود در هر یک از ادیان نامی دارد و آمدنش پیشگویی شده است.
قرآن
قرآن کریم که مهم‌ترین منبع اسلامی است، در این زمینه یک بحث کلی و اصولی دارد، بدون اینکه وارد جزئیات بشود؛ یعنی خبر از تحقق یک حکومت عدل جهانی در سایه ایمان می‌دهد.«وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئًا وَمَن کَفَرَ بَعْدَ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ»؛ «خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، وعده داده است که حتماً آنان را در این سرزمین جانشین [خود] قرار دهد؛ همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند جانشین [خود] قرار داد و آن دینی را که به رایشان پسندیده است، به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنی مبدل گرداند [تا] مرا عبادت کنند و چیزی را با من شریک نگردانند و هر کس پس از آن به کفر گراید آنانند که نافرمانند».1
مواردی که در این آیه از جانب خدا به انسان‌های صالح که اعمال شایسته انجام داده‌اند، وعده داده شده این امور سه‌گانه است: استخلاف فی الارض؛ تمکین دین؛ تبدیل خوف به امنیت.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «خواهد آمد روزی که عهد ذلت و خواری ظالمان و منافقان و ملحدان است و روز عزت و رفعت و عبادت و بندگی مؤمنان و آن روز، روز ظهور مهدی است که از تمام مراتب دین چیزی نباشد که نداند و یا داند و نفرماید».2 از امام محمد باقر علیه السلام در تفسیر این آیه آمده است که فرمود: «این آیه اشاره به قیام قائم است».3
«قَالَ مُوسَی لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُوا بِاللّهِ وَاصْبِرُواْ إِنَّ الأَرْضَ لِلّهِ یُورِثُهَا مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لْمُتَّقِینَ»؛ «موسی به قوم خود گفت از خدا یاری جویید و پایداری ورزید که زمین از آن خداست؛ آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد می‌دهد و فرجام [نیک] برای پرهیزگاران است».4
در حدیثی از امام باقر علیه السلام روایت شده است که فرمود: « دولت ما آخرین دولت‌هاست و اهل بیتی که برای ایشان دولتی باشد، باقی نمی‌مانند؛ مگر آنکه پیش از ما سلطنت می‌کردیم، می‌دیدند؛ هر آینه سلوک می‌نمودیم مثل سلوک این جماعت و این است قول خدای عزوجل " وَالْعَاقِبَةُ لْمُتَّقِینَ "».5
« وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ»؛ « و در حقیقت در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد».6
در تفسیر مجمع‌البیان در ذیل آیه فوق از امام باقر علیه السلام نقل است: «ایشان اصحاب مهدی در آخرالزمان هستند».7
«أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِیلًا مَّا تَذَکَّرُونَ»؛ « [کیست] آن کس که درمانده را چون وی را بخواند، اجابت می‌کند و گرفتاری را برطرف می‌گرداند و شما را جانشینان این زمین قرار می‌دهد؛ آیا معبودی با خداست؟ چه کم پند می‌پذیرید».8
امام صادق علیه السلام فرمود: «این آیه نازل شده در حق قائم اوست. والله مضطر هر گاه دو رکعت نماز بخواند در مقام ابراهیم و خدای را بخواند؛ پس اجابت می‌کند او را و برطرف می‌کند سوء را و او را خلیفه زمین می‌گرداند».9
تورات و کتب انبیاء پیرو تورات
« ... زیرا که شروران منقطع خواهند شد و اما متوکلان به خداوند، وراث زمین خواهند شد. هان، بعد از اندک مدتی شریر نخواهد بود، در مکانش تأمل خواهی کرد و نخواهد بود. اما حکیمان (صالحان) وارث زمین خواهند شد».10
«ای خدا شرع و احکام خود را به ملک و عدالت خود را به ملک‌زاده عطا فرما تا اینکه قوم تو را به عدالت و فقرا ترا به انصاف حکم نماید ... از دریا تا به دریا و از نهر تا به اقصی نقاط زمین سلطنت خواهد نمود. صحرانشینان در حضورش خم خواهند شد و دشمنانش خاک را خواهند بوسید... بلکه تمامی ملوک با او کرنش خواهند نمود و تمامی امم، او را بندگی خواهند کرد ... اسم ذوالجلال او ابداً مبارک باد و تمامی زمین از جلالش پر شود».11
«و نهالی که از تنه یسی بر آمده، شاخه‌ای از شاخه‌هایش قد خواهد کشید. ذلیلان را به عدالت حکم، و برای مسکینان زمین به راستی تنبیه - و مایه بیداری - خواهند بود. کمربند کمرش عدالت، و وفا نطاق میانش خواهد بود، و گرگ با بره سکونت داشته و طفل کوچک راعی (شبان) ایشان خواهد بود ... و در تمامی کوه مقدس من هیچ فرد ضرر و فساد نخواهد کرد؛ زیرا که زمین از دانش خداوند مثل آب‌هایی که دریا را فرو می‌گیرند، پر خواهد شد».12
انجیل
«چون که برق از شرق می‌آید و تا به مغرب ظاهر می‌گردد، آمدن فرزند انسان نیز چنین خواهد بود ... خواهند دید فرزند انسان را برابرهای آسمان که می‌آید با قدرت و جلال عظیم! و فرشته‌های خود را (یاران خود را) خواهد فرستاد با صور بلند آواز و آنان برگزیدنشان را جمع خواهند نمود».13«کمرهای خود را بسته و چراغ‌های خود را افروخته دارید و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می‌شکند ... تا هر وقت بیاید و در بکوبد، بی‌درنگ برای او باز کنید ... زیرا در ساعتی که گمان نمی‌برید، پسر انسان می‌آید».14
«پس بر حذر و بیدار شده دعا کنید؛ زیرا که نمی‌دانید که آن وقت کی می‌شود ... زیرا نمی‌دانید که صاحبخانه کی می‌آید؛ در شام یا نصف شب یا بانک خروس یا صبح».15
کتب زرتشت
«آنگاه پیروزی بزرگ از طرف ایزدان و برانداختن تبار اهریمنان، عالم کیهان به سعادت اصلی خود رسیده، بنی آدم بر تخت نیک بختی خواهند نشست».16
«مردی بیرون آید از زمین تازیان، از فرزندان هاشم، مردی بزرگ سر، بزرگ تن و بزرگ ساق و بر آیین جد خویش و با سپاه بسیار و روی به ایران نهد و آبادانی کند و زمین را داد کند».17
«سوشیانس (نجات دهنده بزرگ) دین را به جهان رواج دهد، فقر و تنگدستی را ریشه کن سازد. ایزدان را از دست اهریمن نجات داده، مردم جهان را همفکر و هم گفتار و هم کردار گرداند».18
«پیش از ظهور سوشیانس، پیمان شکنی و دروغ و بی دینی در جهان رواج می‌یابد و مردم از خدا دوری جسته، ظلم و فساد و فرومایگی آشکار می‌گردد و همین‌ها نیز اوضاع جهان را دگرگون ساخته، زمینه را برای ظهور نجات دهنده مساعد می‌گرداند. وقایعی که مصادف با ظهور می‌شود، عبارت است از علامات شگفت انگیزی که در آسمان پدید می‌آید و دال بر آمدن خرد شهر ایزد می‌باشد و فرشت‌گان از مشرق و غرب به فرمان او فرستاده می‌شوند و به همه دنیا پیام می‌فرستد، اما اشخاص شرور او را انکار می‌کنند و کاذب می شمارند و نگهبانان پیروزگر آسمان‌ها و زمینه‌ها در برابر او سر فرود می‌آورند».19
کتب هندوها
«پادشاهی و دولت دنیا به فرزند سید خلائق دو جهان «کشن» بزرگوار تمام شود. راه کسی باشد که بر کوه‌های شرق و غرب دنیا حکم براند و فرمان کند و ... دین خدا یک دین شود و دین خدا زنده گردد و نام او «ایستاده» (قائم) باشد و خداشناس باشد».20«پس از خرابی دنیا، پادشاهی در آخرالزمان پیدا شود که پیشوای خلایق باشد و نام او «منصور» باشد و تمام عالم را بگیرد و به آیین خود آورد و همه کس را از مؤمن و کافر بشناسد».21
«چون مدت روز تمام شود، دنیای کهنه نو شود و زنده گردد و صاحب ملک تازه پیدا شود، از فرزندان دو پیشوای جهان که یکی ناموس آخرالزمان (حضرت محمد صلی الله علیه و آله) و دیگری صدیق اکبر؛ یعنی وصی بزرگ‌تر وی که نام او «پشن» (حضرت علی علیه السلام) است و نام آن صاحب ملک، «راهنما» (هادی و مهدی) است؛ به حق پادشاه شود و خلیفه «رام» (خدا) باشد و حکم براند و او را معجزه بسیار باشد».22
زهرا رضائیان
بخش مهدویت تبیان
پی نوشت:
1. نور: 55.
2. نجم الثاقب،ص 128.
3. مکارم شیرازی، ناصر، مهدی انقلابی بزرگ، ص 124.
4. اعراف: 128.
5. نجم الثاقب، ص 140.
6. انبیاء: 105 .
7. مجمع البیان، مجلد 4، بخش دوم، ص 67 .
8. نمل: 62 .
9. نجم الثاقب ، ص 8 – 87 .
10. صادقی، محمد، بشارات عهدین، ص 244 .
11. همان، ص 248 .
12. بشارات عهدین، ص 252.
13. بشارات عهدین، ص 274.
14. بشارات عهدین، ص 277.
15. همان.
16. بشارات عهدین، ص 243 و 237 .
17. بشارات عهدین، ص 243 و 237 .
18. جاماسب نامه، ص 121.
19. همان.
20. بشارات عهدین، ص 242 .
21. بشارات عهدین، ص 245 .
22.مهدی انقلابی بزرگ، ص 54 .
