بیمه؛ حلقه گمشده سلامت

چند بار تا به حال با بیمه درمان برخورد کرده اید؟ آیا به نظر شما خدمات بیمه ای مناسبی ارائه می شود؟

اغلب ما با شنیدن عبارت بیمه یاد بیماری و خدمات بیمه درمان می افتیم. البته ایت با واقعیت منطبق نیست و بر خلاف تصور ما خدمات بیمه ای نوعی چتر اطمینان بخش برای همه زندگی است که در واقع بخشی از خدمات آن به زمان بروز بیماری بر میگردد. شاید علت اصلی این مسئله این باشد که بیمه هنوز جای خود را در کشور پیدا نکرده و با اشکالات زیادی روبروست.

واقعیت این است که صنعت بیمه در جهان یکی از پرسود‌ترین فعالیت‌های اقتصادی است ولی در ایران شرکت‌های بیمه‌ای درصورت اتکای صرف به فعالیت‌های بیمه‌ای زیان خواهند دید و از این‌رو بخش عمده‌ای از منابع و درآمد پایدار آنها ناشی از سرمایه‌گذاری در رشته‌های دیگر است.

متاسفانه به نظر میرسد  صنعت بیمه ایران به مثابه چتری است که به‌ دلیل ناکارآمدی‌های ساختاری و نرخ‌شکنی ‌های آشکار و نهان سوراخ شده است و شرکت‌های بیمه‌ گر برای مصون نگه داشتن خود چتری بر بالای سر خود نگه داشته‌اند، حال آنکه مهم این است که چتر بیمه بر سر همه قرار گیرد. از این‌رو باید گفت صنعت بیمه به بیمه نیاز دارد.

صنعت بیمه ایران به‌رغم افزایش سهم شرکت‌های خصوصی و تنوع خدمات بیمه‌گری هنوز از دشواری‌ها و موانع زیادی رنج می‌برد و در شرایطی که فعالان صنعت بیمه از نرخ‌شکنی‌های آشکار و نهان در ارائه خدمات بیمه‌ای نگران هستند و هشدار می‌دهند، واقعیت این است که هنوز ضریب نفوذ بیمه در ایران پایین است.لازم است برای ایجادِ تأمینِ لازم و جلوگیری از مشکلات اقتصادی که در اثر بیماری‌ها و یا حوادث گوناگون رخ می‌دهد، راه‌های مناسبی جست‌وجو شود. بیمه درمان که با هدف کمک به سلامت جامعه و حمایت از افراد در قبال هزینه‌های تشخیصی و درمانی تعیین می‌شود، یکی از راه‌های مناسب برای فراهم ساختن پشتوانه لازم، به منظور تأمین تمهیدات لازم و حمایت از وضعیت اقتصادی خانواده‌ها و گذر از موقعیت‌های اضطراری ناشی از بیماری‌هاست.

هرچند سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی بر ضرورت آزادسازی صنعت بیمه و تنها حفظ شرکت بیمه ایران به‌عنوان نماد حاکمیت دولت در عرصه بیمه تکیه دارد اما واقعیت این است که انتظار می‌رود بیمه مرکزی ایران راه‌های رقابت واقعی‌تر را در فضای انحصار نهان هموارتر سازد.

چه اینکه رئیس‌کل بیمه مرکزی درباره وضعیت صنعت بیمه کشور می‌گوید:‌ بازار بیمه به سمت رقابتی شدن حرکت می‌کند و از انحصار دولتی دور شده است و بیمه مرکزی به‌دنبال راهکارهای تعمیم انواع بیمه به صنایع بزرگ کشور است که با ریسک‌های بزرگی مواجه هستند و برای این کار علاوه بر اینکه شرکت‌های بیمه باید خود را از نظر فنی، تخصصی و سرمایه‌ای تقویت کنند، باید به فکر شکل‌گیری کنسرسیوم‌هایی برای ورود به کارهای بزرگ باشند.

آزادسازی واقعی بازار بیمه ایران در گرو آزادسازی واقعی و کارشناسی نرخ تعرفه‌ها با محاسبه ریسک در عرصه‌های مختلف است و خطای شرکت‌های بیمه گر در ارزیابی ریسک ناشی از پوشش‌های بیمه‌ای باعث خواهد شد تا دیر یا زود خطر ورشکستگی را احساس کند؛ هرچند در نبود نهادهای ناظر و بازرسی کارشناسان متخصص برخی به جای در نظر گرفتن نرخ‌های واقعی به ارائه خدمات بیمه‌ای بدون ارزیابی ریسک‌های احتمالی روی می‌آورند و درصورتی که احساس خطر کنند با روش‌های نامتعارف و غیرقانونی تلاش می‌کنند تا خطر را از خود دورسازند و این رویکرد آنها، به فعالیت دیگر شرکت‌های رقیت آسیب می‌رساند.

بیمه اکنون از عارضه ‌ای به نام نرخ شکنی رنج می‌ برد و این چالش داخلی خود خطر بزرگی است که باعث از بین رفتن اعتماد در بازار رقابتی خواهد شد و پس لرزه‌های آن درصورت نظارت مالی دقیق بر فعالیت شرکت‌های بیمه‌ای آشکار خواهد شد. بیمه مرکزی به‌عنوان پدر خانواده صنعت بیمه راه دشواری را برای آزادسازی تعرفه‌ها در پیش دارد، چه اینکه هرگونه خطا باعث بر هم خوردن نظم رقابتی در بازار بیمه خواهد شد. رئیس شورای عمومی سندیکای بیمه گران با انتقاد از اینکه هیچ شاخصی برای دامپینگ (نرخ شکنی ) تعریف نشده، گفت: آینده خوبی برای شرکت های دامپینگی متصور نیست.

جواد سهامیان مقدم رئیس شورای عمومی سندیکای بیمه گران ایران خواستار "تدوین شاخص های دامپینگ در صنعت بیمه" شد.

وی ضمن تاکید بر اینکه باید شاخص های دامپینگ تعریف شود، اظهار داشت:" بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر بر عملکرد شرکت های بیمه ای باید به تعیین شاخص های دامپینگ در صنعت بیمه بپردازد، اکنون هیچ شاخصی برای دامپینگ تعریف نشده است.

مدیر عامل شرکت بیمه ایران با بیان آنکه بیمه مرکزی باید شرکت های دامپینگی را نسبت به کارکرد خود توجیه کند، بر برخورد دستگاه نظارتی با این شرکتها تاکید کرد.

به گفته سهامیان مقدم، باید آیین نامه و ضمانت اجرای انجام عملیاتی تحت عنوان دامپینگ تدوین شود. وی افزود: البته اکنون با نگاه به صورت های مالی سال 88 و مقایسه با سرمایه شرکتها، می توان دریافت که کدام شرکتها دامپینگ کردند و کدام شرکت ها دامپینگ نکردند، شرکتی که سود بسیار بالایی را داده قطعا خوب کار کرده است، اما شرکتی که دامپینگ کرده، زیان داده است.رئیس شورای عمومی سندیکای بیمه گران ایران تصریح کرد: آینده خوبی برای شرکتهایی که تنها برای دریافت حق بیمه نرخ ها را بشکنند، متصور نیست."

در وضعیت حاضر سوالی مطرح می شود و آن اینکه آیا اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها فرصتی برای نفوذ بیشتر بیمه در ایران و نهادینه شدن فرهنگ بیمه‌ای خواهد بود یا به‌دلیل شکننده بودن ساختار درآمد خانوار و تورم ناشی از آزادسازی یارانه‌ها، صنعت بیمه با دشواری‌های زیادی مواجه خواهد شد؟

فرشاد سلیم کارشناس صنعت بیمه درباره اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها و نقش صنعت بیمه در اجرای بهتر این قانون گفت: اجرای این قانون یعنی حرکت  به سمت اقتصاد سالم و قطعا با این اقدام نیاز به بیمه و پوشش بیمه ای در چند سال آینده بیشتر خواهد شد.

وی افزود: اگر شرایط به گونه ای فراهم شود که از ابزار های موجود در صنعت بیمه به خوبی استفاده شد، قطعا شرکت های بیمه در سال های آینده با رشد قابل توجهی مواجه خواهند شد.به گفته وی با بومی سازی ابزارهای خارجی بیمه در ایران می توان به توسعه صنعت بیمه در کشور کمک کرد.

سلیم خاطرنشان کرد: در کنار آزاد سازی قیمت ها با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها ،حضور بخش خصوصی می تواند به رشد صنعت بیمه در سال های آینده کمک بسیاری کند.

این کارشناس صنعت بیمه تصریح کرد: با این وجود بهتراست شرکت های بخش خصوصی با تامل بیشتری وارد بازار شوند چراکه سابقه فعالیت شرکت های بیمه بزرگ به واسطه میزان تجربه و حمایت دولت از آنها عرصه رقابت برای آنها را تنگ تر می کند.

سخن آخر اینکه توجه جدی به صنعت بیمه جدای از اینکه می تواند به بارورشدن اقتصاد کشور و استفاده از فرصتهای اقتصادی، کمک زیادی سلامت اقتصاد هم خواهد کرد. به‌ویژه اینکه صنعت بیمه در تمام جهان یکی از مستعد‌ترین بسترهای رشد و شیوع مفاسد اقتصادی است که هرگونه ضعف در نظارت نه تنها می‌تواند سودهای کلان و نامشروع ایجاد کند بلکه یکی از راه‌های پولشویی هم هست.

اهمیت دیگر بیمه در ایران این است که نقش بیمه در رشد اقتصادی و تحقق سایر اهداف کلان اقتصادی کشور نه فقط در قالب گرفتن حق بیمه و تأمین خسارت‌های ناشی از آن، بلکه یکی از موتورهای اطمینان‌بخش حرکت جامعه در مسیر عدالت و پیشرفت است و شایسته است که فعالان صنعت بیمه با مشارکت واقع بینانه در تصمیم‌سازی‌ و تصمیم‌ گیری آینده، تکیه‌گاه مطمئنی برای حرکت اقتصاد ایران در مسیر پرخطر آینده باشند. البته حساس‌تر اینکه کشوری بلاخیز و پرمخاطره به لحاظ خطرات بالقوه طبیعی و ریسک‌های اقتصادی ناشی از ورود اقتصاد ایران به دوران وداع با اقتصاد دولتی، اتکای مطمئن‌تر به بیمه را طلب می‌کند.

امید است که در کنار اجرای طرح های مهمی مثل هدفمندی و خصوصی سازی به این حلقه گمشده سلامت بیشتر پرداخته شود.

فرآوری:ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد تبیان

منابع:

شبکه اخبار اقتصادی و دارایی ایران

همشهری

خبرآنلاین