Muhakkik-i Saninin (ra)-3
Meydana gelen bir takım ihtilaflar yüzünden hicri 929'da üstlenmiş olduğu görevleri bıraktı ve Necef İlimler Havzasına geri döndü ve orada tahsil hayatına devam etti. Necef İlimler Havzasında 6 yıl öğrenci yetiştirdikten sonra hicri 935 yılında yeniden toplumsal faaliyetlerine geri döndü.
Muhakkik gelecek nesillere birçok değerli eser hediye bıraktı. Çeşitli konularda yaklaşık 71 kitap yazmıştır.[1] Geriye bıraktığı değerli eserlerinden bazıları:
1-Camiu'l Makasid
2-Risale-i Caferiyye
3-Risale-i Gaybet
4-Takiyye
5-Muhtasaru'n-Nafi
Muhakkik-i Sani'nin (ra) ÖğrencileriMuhakkik-i Sani (r.a) bütün uğraş, toplumsal sorumluluklarının yanı sıra İslam âlemine birçok değerli âlim ve fakih yetişirdi. Yetiştirdiği öğrencilerden her biri toplumda önemli mevkilerde sorumluluklar üstlendiler.
Öğrencilerinden birkaçı:
1-Şeyh Ali Minşar Amuli (r.a), Şeyh Bahaî'nin babası.
2-Şeyh Muhammed b. Hasan Amuli Netenzi (r.a)
3-Seyyid Muhammed b. Ebu Talib Esterabadi (r.a)
4-Ali b. Abdüssamed Amuli (r.a)
5-Mir Muizuddin İsfahani (r.a)
6-Ali b. Abdülala Amuli Missi (r.a)
7-Şeyh Abdülabbas b. Amaratu'l Cezairi (r.a)
8-İbrahim b. Ali Hansari (r.a)
9-Şehid-i Sani (r.a)
10-Şeyh Bahaî (r.a)
11-Seyfuddin İsa (r.a)
12-Hüseyin b. Muhammed Mekki (r.a)
13-Şeyh Ahmed b. Muhammed b. Hatun Amuli (r.a)
14-Seyyid Şerefuddin Semak Acemi (r.a)
15-Ahmed b. Ahmed b. Ebu Cami (r.a) [2]
Muhakkik-i Sani'nin (ra) Çocukları
Muhakkık Sani'nin evliliğinden iki erkek çocuğu iki de kızı oldu. Büyük oğlu Abdülala döneminin meşhur âlimlerinden sayılıyordu. İkinci oğlu Şeyh Hasandı.
Kızlarından biri Cebel-i Amul'da evlendi. Bu evlilikten Mir Hüseyin Hüseyni dünyaya geldi. O, Erdebil şehrinde Şeyhülislamlık makamında bulunuyordu. İkinci kızı İran'da Mir Şemsuddin Muhammed Esterabadi ile evlendi. Onunda bu evliliğinden büyük üstat Seyyid Muhammed Bakır dünyaya geldi.[3]
Muhakkik-i Sani'nin (ra) Şehadeti
Hicri 940 yılında Muhakkik tekrar Necef'e dönmüştü. Necef'e döndüğünde ömrünün üzerinden yaklaşık 75 yıl geçmekteydi. Muhakkik'in faaliyet ve çalışmaları birçok İslam düşmanın kin ve nefretine neden olmuştu. Bu kin ve nefretler gün geçtikçe büyüyor ve Muhakkik'i tehdit ediyordu. Sonunda hicri 940 yılı 18 Zilhicce yani Gadir-i Hum bayramı günü Necef bir haberle çalkalandı. Muhakkik-i Sani bağnaz ve muhalif bir grup tarafından zehirlenerek şehit edildi. Evet, Muhakkik'in ismi de şehitler listesine yazıldı. Temiz bedeni Hz. Ali'nin (a.s) mukaddes türbesine defnedildi.
[1]-ez-Zeria, "Aga Buzurg-i Tahrani."
[2]-Mefahir'u İslam, c.4, s.434, "Ali Devani."
[3]-Fevaidu'r Razeviyye, s.133, "Şeyh Abbas Kummi."
Muhakkik-i Saninin (ra)-2
Muhakkik-i Saninin (ra)-1
Seyyid Cemaleddin Esedabadi (3)
Muhammed Bin Mesud Ayyaşî
Seyyit Kadı Nurullah Şuşterî
