موسیقی لرستان؛ درخشان ترین موسیقی نواحی
موسیقی در استان لرستان عمری چند هزار ساله دارد و به اعتقاد بسیاری، از جمله حمیدرضا شاه آبادی،
معاون هنری وزارت ارشاد، موسیقی لرستان، یکی از هشت ناحیه موسیقی کشور و درخشان ترین ناحیه موسیقی نواحی ایران موسیقی لرستان است.
چهره های ملی موسیقی
او همچنین از حمایت معاونت هنری وزارت ارشاد از اجرای موسیقی لرستان در تهران خبر داد و گفت: در راستای حمایت از موسیقی محلی لرستان این معاونت در همه زمینهها آماده همکاری است. برای خوانندگان و نوازندگان سنتی و مقامی لرستان که مورد تایید باشند حمایت تبلیغاتی و اجاره سالن گام اولی است که در این راستا خواهیم داشت.
قدمت موسیقی در لرستان
بر اساس کاوشهای باستان شناسی در مناطق لرنشین، تصویری از پایکوبی بر قطعهای سفالی به دست آمده که قدمت موسیقی در این منطقه را به هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح رقم میزند.همچنین از آثار و شواهد به دست آمده در این مناطق تصاویری از آلات موسیقی دوران مانند شیپور و تنبور بر روی ظروف نقره وجود دارد که حاکی از رواج موسیقی نزد این قوم در عهد ساسانی است. امروزه نیز برخی از نغمههای باستانی در قالب مقامهای موسیقی قومی باقیمانده است.
موسیقی های لرستان
موسیقی آوازی یا کلامی از کهنترین موسیقیهای لرستان است. این نوع موسیقی بیشتر در مراسم عروسی، سوگواری و فعالیتهای روزمره زندگی عشایر و روستائیان و توسط زنان و برخی موارد نیز توسط مردان اجرا می شود.
آوازهای شادمانه مربوط به عروسی، ترانه هایی هستند که عملا بدون همراهی ساز و با هم آوایی زنان در مراسم عروسی اجرا میشود و شامل سیت بیارم، بینا بینا، بزران بزران و ... است. همچنین در مراسم سوگواری عزیزی از دست رفته، زنان عزاداری که در سوگ نشستهاند در وصف او آوازهایی توام با المان خاص بومی میخوانند که هر بیننده و شنوندهای را متاثر میسازد که این آوازها را در گویش «مور» گویند.
در موسیقی لرستان به آواهای حماسی نیز پرداخته شده است. از انواع آواهای حماسی میتوان به شیرین و خسرو که برخی آن را نظامی خوانی خواندهاند اشاره کرد و از بهترین افرادی که در اجرای آواز شیرین و خسرو تبحر بسیار داشتهاند مرحوم استاد علیرضا حسن خانی بوده است.
موسیقی کار نیز یکی از بخشهای موسیقی آوازی لرستان است. در گذشتههای نه چندان دور زنان و مردان روستایی و عشایر به هنگام کار روزانه مانند برزگری، کشاورزی، شیر دوشی، مشکه زنی، برنج کوبی و ... برای کاهش خستگی ناشی از کار و بیان آمال و آرزوهای خود آوازهایی میخواندند.
ریتم این آوازها به طور معمول متاثر از صدای کار آنها و مضامین شعرها نیز متاثر از ابزار، وسایل ارزشهای محیط زندگی و عشق به یار، سرزمین، گیاهان، درختان و .. است. چنین آوازهایی هنوز میتوان در نقاط دور از هیاهوی شهر و شهر نشینی شنید. آواهای مربوط به «لالایی» که در گویش محلی به آن «لاوه لاوه» میگویند نیز بخشی از موسیقی آوازی لرستان را به خود اختصاص داده است.
موسیقی سازی
موسیقی سازی لرستان نیز آنچنان که از نامش پیداست با استفاده از سازهای بومی و توسط نوازندگان محلی اجرا میشود. مقامهای این نوع موسیقی شامل مقامهای شادی، مقامهای سوگواری، مقامهای مذهبی، مقامهای حماسی، مقامهای دلتنگی و عاشقانه است. سرنا، دهل، کمانچه (تال)، تنبک (تمک)، دوزله و بلور از جمله سازهای لری هستند.موسیقی سوگواری نیز بخشی از موسیقی سازی لرستان است. نوع ساز مورد استفاده در موسیقی سوگواری لرستان دهل و سرنا است. موسیقی سوگواری بیشتر جنبه آیینی دارد و در مراسم عزاداری از روزگار کهن تاکنون اجرا می شود. پاکتلی، چمری یا چمرانه، سحری، شیونی، یاری و ... از جمله مقامهای موسیقی سوگواری لرستان است.
بخش هنری تبیان
منبع: خبرگزاری مهر