روحانیت شیعه در عصر رضا شاه

چاپ نخست كتاب «سازمان روحانیت شیعه در عصر رضا شاه پهلوی» تالیف امید بابایی، با راهنمایی محمود تقی‌زاده داوری از سوی انتشارات شیعه‌شناسی منتشر و روانه بازار نشر شد.

به گزارش ایبنا، در این اثر تلاش شده كه وضعیت ایران در دوره پیش از پهلوی به خوبی توصیف و نوسازی‌های مورد نظر حاكمیت آن دوره در عرصه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی، حقوقی، آموزشی، نظامی و اداری كه عمدتا در جهت مقابله با نقش روحانیت بودند، تبیین شود.

تاریخ معاصر ایران نیز از نظر محتوا و مضمون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و چگونگی تحولات و فراز و فرودهای آن، حوادث مهم و تجربه‌های گران‌بهایی دربردارد. آگاهی دقیق از این حوادث می‌تواند رهیافتی موثر برای پیمودن راه دشوار در مقطع حساس كنونی باشد و ‌بی‌توجهی به آنها موجب ضرر و زیان خواهد شد.

بر اساس مطالب كتاب، تاریخ معاصر كشورمان همواره صحنه درگیری‌ها، پیروزی‌ها، شكست‌ها و افتخارآفرینی‌های ملتی بوده است كه رهایی از استبداد داخلی و استعمار خارجی، دو هدف عمده مبارزه‌های آن به شمار می‌آید.

تلاش برای جلوگیری از فروپاشی كشور در مقابل هجوم استعمار روس، انگلیس و آمریكا و رویارویی با استبداد داخلی قاجاریه و پهلوی در قالب مشروطیت، نهضت ملی نفت، قیام پانزده خرداد و انقلاب اسلامی از تلاش دیرینه مردم ایران برای ساختن كشوری اسلامی، آباد، آزاد و مستقل حكایت دارد.

سازمان روحانیت شیعه نیز در جایگاه تنها نهاد مذهبی شیعه از آغاز تاكنون، همواره كوشیده است تا از دین و مردم، در برابر زورگویان دفاع كند. هرچند شان بنیادی روحانیت، تبیین و اجتهاد دین است، اما این بدان معنا نبوده و نیست كه روحانیت از امور اجتماعی و سیاسی غافل باشد؛ چنان كه جنبش‌ها، نهضت‌ها و انقلاب‌های مهم تاریخ ایران را همواره روحانیت رهبری می‌كرده است.

این نوشتار با استفاده از آثار مكتوب كتابخانه‌ای و مطالعه روشمند، به ریشه‌یابی و تحلیل فرایند تحدید نفوذ سازمان روحانیت شیعه در جهت اجرای مدرنیسم غربی پرداخته‌ است. پرسش اصلی این تحقیق آن است كه نوسازی در عصر رضا شاه، چه تاثیری بر قدرت و نفوذ سازمان روحانیت شیعه داشته است.

فرضیه اصلی پژوهش نیز آن است كه الگوی نوسازی در عصر رضا شاه، راه به سوی سكولاریسم می‌برد. در نتیجه اصلاحات اجتماعی و فرهنگی رضا شاه طی سال‌های 1299 تا 1320، هریك به نوعی سبب كاهش قدرت و نفوذ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی سازمان روحانیت شیعه شده است.

كتاب «سازمان روحانیت شیعه در عصر رضا شاه پهلوی» در شمارگان 1500 نسخه، 184 صفحه و بهای 22.000 ریال راهی بازار نشر شد.

گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی