كلیدهای بهشت
محتوای سوره آل عمران
داستانهای سوره آل عمران
داستانهاى بزرگى كه در این سوره به آنها اشاره شده ، عبارتند از:
1- داستان ولادت مریم.
2- زادن یحیى از مادرى كه در دوره نازایى بود.
3- داستان ولادت عیسى كه در این مورد به اجمال و در سوره مریم به تفصیل آمده است .
و نیز همانطور كه قبلا گفتیم در این سوره به دو حادثه بزرگ جنگ بدر و احد اشاراتى شده است: این دو جنگ از مهمترین جنگهاى مسلمانان در زمان پیامبر اسلام بود كه در هر دو خود پیامبر شركت كرد و در جنگ دوم دندان پیامبر شكست و صورتشان مجروح شد این دو جنگ برجستهترین نقشها را در تاریخ اسلام ترسیم كرد و بزرگترین اثرها را نهاد .
جنگ بدر بزرگترین پیروزى زمان پیامبر اسلام بود كه در سال سوم هجرت اتفاق افتاد و غلبه گروهى كم بر گروهى بسیار اعجازآور بود.
جنگ احد بزرگترین شكست مجاهدان اسلام بود و باز اعجازآور بود كه با اینكه همه مجاهدان شكست خوردند و پیامبر با چند تن انگشت شمار از اصحابش باقى ماند چه شد كه سپاهیان قریش بر سر محمد(ص) و آن چند نفر نریختند و آنها را نكشتند و یا دستگیر نكردند؟ و فقط به گفتن این جمله اكتفا كردند كه: «جنگى به جنگى بود و غلبهیى براى انتقام شكستى» و شبانه، پس از پیروزى كامل بر سپاهیان محمد(ص)، راه مكه در پیش گرفتند و بازگشتند.
كلیدهاى بهشت در سوره آل عمران:
چگونه بهشتى مىشویم؟
اعمال صالحى كه باید براى رسیدن به بهشت در آنها تسریع كنیم كدام است؟! اینها است:
اى پیامبر، بگو: بارالها، مالك حكومتها توئى، تو هستى كه به هر كس بخواهى حكومت مىبخشى و از هر كس بخواهى حكومت را مىگیرى. هر كس را بخواهى عزت مىدهى و به هر كس اراده كنى ذلت، تمام خوبیها به دست توست زیرا تو بر هر چیز قادر هستى.
[134] «الَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْكاظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعافِینَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ- آنان كه در خوشى و ناخوشى انفاق مىكنند، و آنان كه خشم خود فرومىخورند، و از مردم درمىگذرند، و خداوند نیكوكاران را دوست مىدارد.»
صفت اول: بخشندگى چه در حالت توانایى و چه در حالت ناتوانى، و در نتیجه گذشتن از مال و بخشیدن آن به نیازمندان.
صفت دوم: اسیر شهوات ذات نشدن، و در نتیجه فدا كردن غرور ذات و منى و طغیان آن در راه خدا، و این كار با فروخوردن خشم و در پى آن چشمپوشى و در گذشتن از مردم حاصل مىشود، چرا كه بیشتر اختلافات اجتماعى شدید در آغاز از حساسیت ساده میان دو شخص آغاز مىشود و چندان بالا مىرود تا به صورت یك اختلاف عقیده پندارى جلوهگر مىشود و در جامعه اسلامى واجب است كه این حساسیت در نطفه كشته شود تا نتواند بزرگ شود و به صورت یك دشوارى بزرگ درمان ناپذیر اجتماعى درآید.
صفت سوم: نیكى كردن به مردمان و رایگان به خدمت ایشان برخاستن است كه میان افراد رابطهاى بسیار محكم به وجود مىآورد.
عزت و ذلت دست خداست
نكته زیباى آیه 26 و 27 : «عزت و ذلت دست خداست»:
اى پیامبر، بگو: بار الها، مالك حكومتها توئى، تو هستى كه به هر كس بخواهى حكومت مىبخشى و از هر كس بخواهى حكومت را مىگیرى. هر كس را بخواهى عزت مىدهى و به هر كس اراده كنى ذلت، تمام خوبیها به دست توست زیرا تو بر هر چیز قادر هستى.
اسیر شهوات ذات نشدن، و در نتیجه فدا كردن غرور ذات و منى و طغیان آن در راه خدا، و این كار با فروخوردن خشم و در پى آن چشمپوشى و در گذشتن از مردم حاصل مىشود، چرا كه بیشتر اختلافات اجتماعى شدید در آغاز از حساسیت ساده میان دو شخص آغاز مىشود و چندان بالا مىرود تا به صورت یك اختلاف عقیده پندارى جلوهگر مىشود و در جامعه اسلامى واجب است كه این حساسیت در نطفه كشته شود تا نتواند بزرگ شود و به صورت یك دشوارى بزرگ درمان ناپذیر اجتماعى درآید.
شب را در روز داخل مىكنى و روز را در شب، و موجود زنده را از مرده خارج مىسازى و موجود مرده را زنده، و به هر كس بخواهى بدون حساب روزى مىبخشى.
اما این را بدانید كه خداوند، هرگز آزادى اراده را از بندگانش سلب نكرده بلكه این خود بندگان هستند كه با اعمال نیك و یا بد خود، اراده خداوند را در مورد سرنوشت خویش تغییر میدهند و هرگز جبرى در كار نیست. و دادن قدرت و گرفتن آن، تمام از روى حكمت است نه صلاحیت و یا عدم صلاحیت بندگان در همه مواقع.
آخرین سخن
سوره «آل عمران» به صورت مستقیم از مسئولیت، به این اعتبار كه از مهمترین نتایج اجتماع ایمانى است سخن مىگوید، و در قسمتهاى اخیر سوره، اندیشه مسئولیت آشكارا شناخته مىشود، و مثالهاى توجیهى براى آن مىآید كه برجستهترین آنها جهاد در راه خدا است.
به مناسبت بحث از مسئولیت، سوره از جزا و پاداش سخن مىگوید، و بیان مىكند كه هر كس كار نیكى كند پاداش آن را خواهد گرفت، و این خطاست كه مردمان را بر حسب بستگیهاى نژادى و قومى یا دینى طبقهبندى كنیم.
این اندیشهاى است كه آیات سوره به آن پایان مىپذیرد و از آن چنین نتیجه مىگیریم كه ناگزیر باید به عمل در راه خدا متكى باشیم.
نوشته آمنه اسفندیاری – کارشناس گروه دین و اندیشه تبیان
منابع:
- ترجمه و تفسیر راهنما
- تفسیر هدایت، ج 1
- گلی از بوستان خدا، مهدی حجتی