آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری چاپ نخست كتاب «آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری» تالیف حجت‌الاسلام دكتر محمد اسعدی با همكاری جمعی از محققان، زیر نظر حجت‌الاسلام دكتر محمدباقر سعیدی‌روشن از سوی انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر و روانه بازار نشر شد.
به گزارش خبرگزاری كتاب ایران(ایبنا)، مجموعه حاضر، حاصل ملاحظات جمعی از اندیشمندان حوزه قرآن‌پژوهی در جریان‌های مختلف تفسیری متقدم و متاخر با دو نگاه جریان‌شناختی و آسیب‌شناختی است.
قرآن، حقیقتی آسمانی است كه برای هدایت همه‌جانبه انسان در مسیر سعادت دنیا و آخرت نازل شده است. این دستاویز محكم الهی توانسته است در طول تاریخ پرفراز و نشیب اسلام، مسلمانان را در محور خود نگه دارد.
تفسیر قرآن، جریانی پرگستره در تاریخ و فرهنگ اسلامی است. آبشخور این جریان پردامنه، هویت الهی قرآن و معانی بیكران آن بوده است؛ لذا قرآن منبع اساسی آیین اسلام و مرجع باورهای ایمانی و رفتارهای دینی هر فرد مسلمان تلقی شده است. البته با وجود اعتقاد اعضای خانواده اسلامی نسبت به ظرفیت هدایت‌بخشی قرآن، تاریخ تفسیر و فهم قرآن و آثار مربوط، نشان دهنده تمایز نسبتا فراوان برداشت‌ها از قرآن است.
تفسیر قرآن، جریانی پرگستره در تاریخ و فرهنگ اسلامی است. آبشخور این جریان پردامنه، هویت الهی قرآن و معانی بیكران آن بوده است؛ لذا قرآن منبع اساسی آیین اسلام و مرجع باورهای ایمانی و رفتارهای دینی هر فرد مسلمان تلقی شده است
تفسیر قرآن كریم در گذر زمان، همواره مایه دل‌مشغولی مكتب‌های گوناگون اسلامی با نگرش‌ها و مشرب‌های مختلف فكری بوده كه جریان‌های متنوع تفسیری را پدید آورده است، هرچند این تنوع و گونا‌گونی از منظری نمایش شكوه و عظمت این كتاب آسمانی و ابعاد و لایه‌های به هم تنیده معارف آن است، اما نگاه‌های یك سویه و گاه بی‌ضابطه در بستر این جریان‌ها برای اندیشمندان متعهد به صیانت مقاصد والای الهی، همواره مایه نگرانی بوده است.
حوزه فهم و تفسیر قرآن، حوزه‌ای پهناور است كه همواره مایه دل‌مشغولی قرآن‌پژوهان بوده است. فرود و فرازها، ضعف و قوت‌ها و همچنین سكون و تلاطم‌های جریان پردامنه تفسیر قرآن در طول تاریخ، اینك برای ما قابل مشاهده و شایسته تامل و مطالعه است و رسالت ما را در انتخاب راه درست تفسیر و نقد و پالایش خلل‌ها و آسیب‌های گذشته از یك سو و خطرها و نگرانی‌ها از سوی دیگر، خطیر و سنگین می‌سازد.
كتاب حاضر با عنوان آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری، پژوهش گروهی برای برطرف ساختن دغدغه‌های فوق است. این پژوهش به بررسی، تجزیه و تحلیل آن دسته از رویكردهای تفسیری می‌پردازد كه در گذر زمان و تحت تاثیر شرایط و زمینه‌های قابل تحقیق، به روندی اثرگذار در حوزه اندیشه‌های دینی تبدیل شده است.
شكی نیست كه دانش تفسیر قرآن دانشی ضابطه‌مند و روش‌پذیر در راستای درك درست مقاصد الهی است. از این‌رو، عناصر مشترك و مورد وفاق دانشمندان فرق گوناگون اسلامی در جهت فهم قرآن آن‌سان قابل اعتناست كه منطق تفسیر قرآن را سامان می‌دهد
شكی نیست كه دانش تفسیر قرآن دانشی ضابطه‌مند و روش‌پذیر در راستای درك درست مقاصد الهی است. از این‌رو، عناصر مشترك و مورد وفاق دانشمندان فرق گوناگون اسلامی در جهت فهم قرآن آن‌سان قابل اعتناست كه منطق تفسیر قرآن را سامان می‌دهد. با این همه، رویكردهای عملی جریان‌های گوناگون تفسیری، نوعی فاصله‌یابی از آن منطق استوار را ترسیم می‌كند. در این بین بازكاوی آسیب‌های مبنایی و روشی جریان‌های تفسیری و پیامدهای ناشی از آنها تلاشی بایسته و در عین حال خطیر است.
بر این اساس، پرسش از پیشینه‌ها و زمینه‌های هر جریان و مولفه‌های آن، آسیب‌های مبنایی و روشی و پیامدهای آن (آسیب‌های غایی)، سوال‌های اصلی این تحقیق به شمار می‌آیند.
این تحقیق برای پاسخگویی تفصیلی به این پرسش‌ها، سه هدف زیر را دنبال می‌كند:
1. بازشناسی آسیب‌پذیری‌ها و آفت‌آفرینی‌های جریان‌های مهم تفسیری؛
2. بررسی و تحلیل آسیب‌ها و علل و عوامل و ریشه‌های آن؛
3. فراهم‌سازی بستر مناسب برای روش‌های كارآمد، صحیح و جامع در فهم و تفسیر.
جلد نخست این اثر ارزیابی و تحلیل جریان‌های روایت‌گری، سلفی، باطنی، صوفی عرفانی، قرآن‌گروی و علمی را تشكیل می‌دهد. بخش منطق فهم و تفسیر قرآن نیز به مثابه مقاله معیار، آغازین بخش این مجلد است.
در انتهای این اثر، نمایه‌ای از آیات، روایات، اسامی خاص، اعلام، كتاب‌ها و مجلات نیز درج شده است.
چاپ نخست كتاب «آسیب‌شناسی جریان‌های تفسیری» در شمارگان 1000 نسخه، 560 صفحه و بهای 65000 ریال راهی بازار نشر شد.
گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی
