با فرزندم ،دات کام!
مادر در خانه را باز می كند. سه دزد پشت در خانه هستند و او به راحتی اجازه می دهد آنها وارد خانه شوند. بعد تعدادی خلافكار دیگر در می زنند. مادر در را باز می كند. خلافكاران سراغ پسر زن را می گیرند و او با خوشرویی طبقه بالارا به آنها نشان می دهد. سپس یك آدم آهنی در می زند. مادر باز هم در را باز می كند و او را به داخل منزل راه می دهد. آدم آهنی به محض ورود به همه جا گلوله شلیك می كند و ویرانی های زیادی به جا می گذارد. بعد روانه اتاق پسر می شود. در این حین مردی كودك آزار وارد می شود و دست دختر نوجوان زن را می گیرد و او را با خود می برد و مادر دختر بی هیچ اعتراضی این اجازه را به او می دهد. زن از دست رفتن فرزندانش را با خونسردی كامل نگاه می كند و هیچ واكنشی نشان نمی دهد.
با خواندن این مطلب شاید از واكنش های چنین مادری تعجب كنید و حتی خشمگین شوید. این كه چگونه او با چنین خونسردی ای اجازه می دهد كه خلافكاران وارد خانه اش شوند و به سراغ فرزندانش بروند برای هیچ پدر و مادری قابل درك نیست. اما شاید نمی دانید كه بسیاری از ما در قبال فرزندانمان مانند همین مادر رفتار می كنیم.
مطلبی كه خواندید، محتوای فیلم تبلیغاتی ای است كه مدتی است از یكی از شبكه های خارجی پخش می شود. منظور از ساخت این پیام این است كه فرزندانمان را در مقابل خطراتی كه از ناحیه رایانه و اینترنت آنها را تهدید می كند، بی پناه رها نكنیم!
رایانه ها به همان سرعتی كه به عنصر ضروری زندگی تبدیل می شوند، به منبعی برای گسترش فعالیت خلافكاران هم بدل می شوند. از ناحیه چنین روندی كودكان و نوجوانان بیشتر از دیگران در معرض آسیب قرار دارند.
خطرات یك فناوری مفید
تصور دنیای بدون رایانه ها روز به روز سخت تر می شود. آنها تاثیر زیادی در پیشرفت علمی و دسترسی همگان به اطلاعات ایفا می كنند. آنها حتی معنی كلاسیك سواد كه همان توانایی خواندن و نوشتن است را بی اعتبار كرده اند و توانایی استفاده از رایانه اینك به عنوان یكی از مؤلفه های اصلی سواد تلقی می شود. همه گیری رایانه به حدی است كه اینترنت توانست روزنامه ها را در زمینه كسب اخبار و منابع اطلاعاتی پشت سر بگذارد. منتها رایانه ها به همان سرعتی كه به عنصر ضروری زندگی تبدیل می شوند، به منبعی برای گسترش فعالیت خلافكاران هم بدل می شوند. از ناحیه چنین روندی كودكان و نوجوانان بیشتر از دیگران در معرض آسیب قرار دارند.
بیشترین دلیل برای نگرانی این است كه بسیاری از والدین خودشان طریقه استفاده از رایانه را نمی دانند. متاسفانه این موضوع در كشور ما ابعاد بیشتری دارد. همین ناآگاهی موجب می شود كه والدین از خطراتی كه در فضای بازی های رایانه ای و اینترنت وجود دارد، آگاهی نداشته باشند.
برخی از والدین نیز كه كمی درباره رایانه ها اطلاعات دارند، از خطراتی كه در این بازی ها و زوایایی از اینترنت است، آگاه نیستند. بسیاری از آنها می پندارند كه نهادهای دولتی جلوی انتشار همه مطالب و تصاویری كه ممكن است به نوعی به فرزندانشان آسیب بزند را می گیرند و یا این كه اگر مطلبی در یكی از موتورهای جست وجو قرار دارد، دیگر محتوای آن نمی تواند آثار تخریبی داشته باشد. در حالی كه واقعیت این است كه نه فیلتر كردن تمام مطالب و تصاویر مضر ممكن است و نه تمام مطالبی كه در سایت های به ظاهر موجه منتشر می شوند فاقد آثار مخرب بر روی كودكان و نوجوانان هستند.
نه فیلتر كردن تمام مطالب و تصاویر مضر ممكن است و نه تمام مطالبی كه در سایت های به ظاهر موجه منتشر می شوند فاقد آثار مخرب بر روی كودكان و نوجوانان هستند.
بازی های رایانه ای هم خطر كمتری ندارند. یک روانشناس می گوید:"بارها با خانواده هایی مواجه شده ام كه فرزندانشان پرخاشگر و لجباز هستند و پس از بررسی متوجه می شوم كه آنها بدون این كه بدانند محتوای یك بازی رایانه ای چیست آن را برای فرزندانشان تهیه می كنند و آنها را تنها می گذارند تا بازی كنند. این والدین اصلاً نمی دانند كه چه چیزی در این بازی رایانه ای است و ممكن است چه تاثیری روی بچه به جا بگذارد".
تصور كنید كودكی كه در یك بازی رایانه ای دائم در حال كشتن افراد است، ممكن است با چه روحیه ای پرورش یابد. بسیاری از این بازی ها به رفتار خشونت آمیز، افزایش ترس و افزایش رفتار ضد اجتماعی و پرخاشگری در كودكان و نوجوانان می انجامند. در حالی كه والدین می توانند به جای این قبیل بازی ها، بازی های مفید رایانه ای را از بازار تهیه كنند. بسیاری از بازی های رایانه ای وجود دارند كه به كودكان و نوجوانان نحوه تمركز كردن، كسب و كار و حتی كشورداری را می آموزند و مغز بچه ها را فعال می كنند. ولی اغلب والدین توجهی به محتوای بازی ای كه برای بچه هایشان تهیه می كنند، ندارند. به علاوه هیچ بازی رایانه ای حتی بی ضررترین آنها نباید مدت زیادی بازی شود.البته كنترل كودكان و بویژه نوجوانان در زمینه نحوه استفاده از رایانه چندان ساده نیست.
واقعیت این است كه فرزندان ما بویژه نوجوانان به خاطر شرایط سنی شان ممكن است در زمینه استفاده از نوع خاصی از بازی و یا مراجعه به سایت های اینترنتی به حرف های والدینشان توجه نكنند و حتی لجبازی كنند. برخی از نوجوانان نیز رؤیایی هستند و پیام های اغواكننده ی افراد آنها را تحت تاثیر قرار می دهد و براحتی حرف والدین را قبول نمی كنند. در این شرایط ممنوعیت استفاده از رایانه تنها به بدتر شدن وضع می انجامد. بنابراین والدین باید بكوشند كه با فرزندانشان دوست باشند و به شیوه ای مناسب به آنها یادآوری كنند كه برخی از مطالب و تصاویر اینترنتی و یا بازی ها ممكن است چه عواقبی برای آنها داشته باشد. یا كسانی كه این مطالب و تصاویر را منتشر می كنند یا كسانی كه با ظاهری به نظر موجه وارد چت كردن با آنها می شوند و به دنبال گذاشتن قرار ملاقات با آنها، گرفتن اطلاعات شخصی و شماره حساب آنها یا والدینشان هستند، ممكن است چه هدفی را دنبال كنند. همچنین والدین باید به فرزندانشان گوشزد كنند كه همه مطالب سایت ها مورد اطمینان نیستند و نباید به تمام توصیه های آنها عمل كرد. بلكه حتماً لازم است این مطالب را با والدین و یا افراد مطلع در میان بگذارند. در مورد بچه هایی كه سنین كمتری دارند، همراهی والدین هم هنگام استفاده از رایانه توصیه می شود.
مدرسه ها نقش برجسته تری ایفا كنند
تنها نمی توان از والدین خواست كه راهنمای فرزندانشان در استفاده از اینترنت باشند. در شرایطی كه بسیاری از والدین سواد رایانه ای ندارند، این مدارس هستند كه لازم است به بچه ها نحوه استفاده بی خطر از اینترنت را بیاموزند و به آنها هشدار دهند كه به هركس و هر مطلبی در اینترنت اعتماد نكنند. چراكه از همه شواهد پیدا است كه كودكان و نوجوانان ایرانی به دلیل نبود آموزش های لازم، در برابر اینترنت آسیب پذیری بالایی دارند.
همچنین در حالی كه كشورهای پیشرفته به خاطر گسترش سوء استفاده باندهای تبهكار از كودكان، تهیه تصاویر غیراخلاقی از آنها و انتشار آنها در سایت ها و فریب دادن كودكان و نوجوانان در چت روم ها به فكر افزایش اطلاع رسانی در این زمینه و تصویب قوانین لازم برای جلوگیری از وقوع این گونه جرایم افتاده اند، ما هنوز در این زمینه ها كار چندان زیادی انجام نداده ایم و بر میزان آسیب پذیری مان افزوده ایم. در كنار این موارد نمی توان از خطر اعتیاد اینترنتی نیز بی توجه گذشت.
چندی پیش رئیس مركز مطالعات جوانان دانشگاه تهران گفت:"بررسی ها نشان می دهد در شرایط حاضر اعتیاد اینترنتی اغلب نسل كودك و نوجوان را فرا گرفته است".
دكتر سید ضیاء هاشمی تصریح كرده بود كه بروز رفتارهای خشونت آمیز و حتی ناراحتی های روحی و روانی می تواند از عوارض جدی استفاده بیش از حد از اینترنت باشد كه این امر امروزه حتی از سوی والدین نیز مورد توجه قرار نگرفته است.
به هرحال گسترش رایانه و اینترنت و به دنبال آن گسترش خطراتی كه همپای آن نسل كودك و نوجوان را تهدید می كند، سبب شده همه جهان به دنبال راه حل هایی برای مواجهه با پیامدهای احتمالی گسترش این پدیده برآیند. به عنوان مثال یكی از پیشنهادات آن بوده كه سایت های ویژه كودكان و نوجوانان به جای پسوند com از پسوند kids استفاده كنند.
در نهایت هر چه قدر راه حل های بیشتری در این زمینه ارائه شود و هر چه قدر ما نیز سریع تر به دنبال دفع و كنترل عوارض و خطرات جانبی این فناوری مفید برآییم، نسل كودك و نوجوانمان را سالم تر و مصون تر نگه می داریم.
منبع : باشگاه اندیشه
گروه خانواده و زندگی تبیان - تنظیم : ندا داودی
مقالات مرتبط :
