تبیان، دستیار زندگی
آیه کریمه‌ی«فباىّ الاء ربكما تكذبان»، بزرگترین ترجیع‌بند قرآن به شمار می رود که حدود 31 مرتبه در سوره مبارکه الرحمن تکرار شده است. علت این تکرار چیست؟ اصولا آیا تکرار این ایه، مخل فصاحت و بلاغت در کلام پروردگار نخواهد بود؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

راز تکرار بزرگترین ترجیع‌بند قرآن

قرآن

آیه کریمه‌ی«فباىّ الاء ربكما تكذبان»، بزرگترین ترجیع‌بند قرآن به شمار می رود که حدود 31 مرتبه در سوره مبارکه الرحمن تکرار شده است. علت این تکرار چیست؟ اصولا آیا تکرار این آیه، مخل فصاحت و بلاغت در کلام پروردگار نخواهد بود؟

در سوره «الرحمن» خداوند نعمت‏هاى گوناگون خود را- اعم از مادى و معنوى بیان كرده و بعد جن و انس را مخاطب قرار داده است كه: كدام یك از نعمت‏هاى پروردگارتان را تكذیب مى‏كنید. این پرسش، استفهام تقریرى است كه در مقام اقرار ذكر مى‏شود.

از این رو در روایتى آمده است كه بعد از این جمله بگوییم: پروردگارا ما هیچ یك از نعمت‏هاى تو را تكذیب نمى‏كنیم.

«لا بشى‏ء من الائك رب اكذب». اندیشه و دقت در نعمت‏هاى الهى- با جزئیات و ریزه‏كارى‏ها و اسرارى كه در هر یك از آنها نهفته است حس شكرگزارى را برمى‏انگیزد و انسان را به عرفان و شناخت مبدأ این نعمت‏ها دعوت مى‏كند. به همین جهت خداوند از بندگانش، اقرار مى‏گیرد. این تكرار نه تنها منافاتى با فصاحت و بلاغت ندارد، بلكه خود یكى از فنون فصاحت است. این درست مانند آن است كه پدرى فرزند فراموش كار خود را مخاطب ساخته، مى‏گوید: آیا فراموش كردى كودكى خرد و ناتوان بودى. من چه خون جگرها براى پرورش تو خوردم؟ آیا فراموش كردى هنگامى كه به مرحله جوانى رسیدى و نیاز به همسر داشتى، پاك‏ترین همسر را برایت انتخاب كردم؟ آیا فراموش كردى نیاز به خانه و وسایل زندگى داشتى، برایت فراهم كردم؟ پس این سركشى و بى‏مهرى از

چیست؟ خداوند مهربان نیز نعمت‏هاى گوناگونش را به این بشر فراموش‏كار یادآور مى‏شود و به دنبال هر بخش از آنها، از او سؤال مى‏پرسد: «كدام یك از اینها را انكار مى‏كنى؟» پس این نافرمانى و طغیان براى چیست؟ در حالى كه اطاعت من نیز رمز تكامل و پیشرفت خود شما است و از آن چیزى عاید پروردگارتان نمى‏شود*


*ر.ک: تفسیر نمونه، ج 23، ص 113 115.

فرآوری: شکوری_گروه دین و اندیشه