گذری بر جاذبه‌های گردشگری استان چهارمحال و بختیاری
تاریخ، طبیعت، زیبایی
شیرسنگی، كوچ عشایر، موسیقی و طبیعت بكر... شما را یاد كجا می‌اندازد؟ درست فكر كردید قوم بزرگ بختیاری، با رادمردانی دلیر و جنگجو، مهربان و اهل ادب، كه فولكلورهایشان پر است از مضامینی عاشقانه، اما حزن‌انگیز. این مردمان از هزاره‌ها عبور كرده‌اند و اینك بر پیشانی ایران به زیبایی خودنمایی می‌كنند. سفر به این خاك پاك، تنها دیدن آثار تاریخی و لذت بردن از طبیعت نیست شناخت گوشه‌ای از فرهنگ و تاریخ است، تاریخی كه حافظ ارزش‌های والای انسانی است. این مردم میزبانان مهربانی برای شما هستند. مردمانی اصیل به نجابت طبیعت.
شكار بی‌مجوز ممنوع!
شما كه اهل شكار نیستید؟ هستید! خوب اگر اهل شكار هستید باید از سازمان حفاظت محیط زیست مجوز بگیرید كه امكان آن به لحاظ زمانی برای مسافر امكانپذیر نیست، پس بی‌خیال شكار شوید و منطقه حفاظت شده را به حال خود بگذارید. منطقه حفاظت شده تنگه صیاد با تپه‌های ماهوری مامنی است برای قوچ، میش، گرگ، روباه، شغال، كفتار و پرندگانی مثل كبك و عقاب، آسوده از دست تیغ و تفنگ شكارچیان. بهترین راه برای رفتن به این زیستگاه محور شهركرد ـ اصفهان است. برای مسافران در این منطقه، فضای سبز و سكوی نشیمن تعبیه شده است. منطقه حفاظت شده سبزكوه نیز از چنین تنوعی برخوردار است.
جالب است بدانید بختیاری‌ها برای خود آداب و رسوم ویژه‌ای برای شكار دارند. در ایل بختیاری رسم بر این است كه جوانان رشید و بلندبالای بختیاری كه به سن ازدواج رسیده‌اند، قبل از عروسی، برای تهیه گوشت مورد نیاز جهت غذای مراسم عروسی به شكار می‌روند. براساس این رسم قدیمی مادر تازه‌داماد مشغول تهیه نان سنتی می‌شود، خواهران و دخترهای بختیاری مشك می‌زنند تا جوان شكارچی آذوقه‌ای از دوغ تازه و كره محلی با خود ببرد. اما در این میان نامزد جوان نیز اگرچه بی‌تاب است، اما بیكار نمی‌ماند و مشغول دوختن لباس شكار می‌شود. پس از آن كه مرد جوان آماده شكار شد به كمر این شكارچی جوان شال شكار می‌بندند كه معمولا توسط برادر بزرگ‌تر، دایی یا پدر انجام می‌شود. اما این جوان عاشق نمی‌تواند هر چیزی را شكار كند، او باید بزكل شكار كند این حیوان بسیار تیز است و شكار آن سخت و دشوار. شكار بز كل افتخار بختیاری‌ها و دلیل بر شجاعت، رشادت و دلیری آنهاست. پس از این داستان‌ها پسر عاشق با سرافرازی به ایل بازمی‌گردد و مراسم ازدواج برپا می‌شود و با گوشت شكار از مهمانان پذیرایی خواهد شد.
اشك مریم
لاله‌های واژگون برای خود سرزمینی دارند سرزمینی به رنگ قرمز و زرد. این گل را سربزیرترین گل ایرانی هم می‌گویند، اما زیباترین اسم را اهالی محل به كار می‌برند «اشك مریم»، البته در تابستان از آنها خبری نیست، اگر شما در بهار عازم باشید، یعنی از اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت زمان دارید كه در این منطقه تفرج كنید.
كل منطقه‌ای كه دشت لاله‌های واژگون در آن جای گرفته است، 3 هزار و 600 هكتار مساحت دارد، ولی فقط 700هكتار از این منطقه حفاظت شده است، در بسیاری از مناطق غیرحفاظت شده گاهی به مهربانی با این گل‌های زیبا رفتار نمی‌شود و ریشه آن را از بن بر می‌كنند. دشت لاله‌های واژگون در همین چلگرد واقع است درست در 12 كیلومتری.
لحظه‌ای برای آرامش روان
چغاخور، شهرتی بین‌المللی دارد بر دامنه ارتفاعات برآفتاب و كلار، نزدیك شهر بلداجی خود را گسترانده است. خستگی را از وجود مسافران محو می‌كند، همه تن چشم می‌شوند تا مبادا لحظه‌ای از این شاهكار طبیعت هدر رود. هوایی دارد پر از احساس، فارغت می‌كند از تكرار پرترافیك شهری. تا هر زمان كه احساس فرصت داد می‌توان خیره ماند یا به تفكر فرورفت و یا این كه اتراق كرد. پرندگان مهاجر چغاخور دل آسمان را پر از شوق كرده‌اند. همین حوالی دو تالاب دیگر است كه بی‌تماشای آن قصه سفر ناتمام است، گندمان و سولقان. نگران نباشید دسترسی آسان است جاده آسفالت با امكان دسترسی به واحد اقامتی و پذیرایی.
درمان تن خسته
هر گوشه از این خاك حكمتی دارد كه دردی را می‌زداید از این جسم خسته، نمی‌دانم تاكنون نام چشمه دیمه را شنیده‌اید یا خیر؟
این چشمه یكی از گواراترین آب‌های جهان را دارد. با خواص درمانی. می‌گویند برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ كلیه مفید است، البته اقتصاد دستی بر سرش كشیده است و كارخانه خود را برای بسته‌بندی و ارسال آن به دیگر نقاط جهان برپا كرده است. دوست دارید به این چشمه بروید؟ پس آدرس روستای دیمه را سوال كنید. این روستا در 10 كیلومتری چلگرد واقع شده است. بهترین فصل هم برای رفتن بهار و تابستان است.
چشمه كوهرنگ نیز می‌تواند سفر شما را زلال كند. حضور عشایر در كنار این چشمه به آن رنگ زندگی می‌دهد. عشایری كه قرن‌ها سفر را با زندگی خود عجین كرده‌اند. دوستانی مهربان برای طبیعت و مهمان‌نوازانی بی‌همتا. این چشمه هم 30 كیلومتر از چلگرد فاصله دارد.
آتشگاه خنك
اگر هنوز در شهركرد هستید و هنوز فرصت دارید، 190كیلومتر از شهر دور شوید تا به آتشگاه برسید. نه اشتباه نكنید اینجا یك آتشكده باستانی نیست، یك آبشار است به همین نام. لابد فكر می‌كنید فاصله زیاد است، اما مسیر به اندازه‌ای زیباست كه تمام مسیر محو تماشا خواهید شد. این مسیر را فضای سرسبز و بی‌نظیری از انواع درختان و گیاهان جنگلی فراگرفته است. وقتی عناصر طبیعی توسط نقاش ابدی به هم پیوند می‌خورند، زبان از ستایش این همه شكوه بازمی‌ماند.
در اینجا شیب زیاد و پستی و بلندی‌های دره، آبشارهای كوچك متعددی را ایجاد كرده است. توصیه می‌كنم به فكر بازگشت به شهركرد نباشید، می‌توانید شب را در مهمانسرای جهانگردی لردگان سپری كنید، تنها 40كیلومتر فاصله دارید.
دیدن آبشار چیزی نیست كه اهل ذوق براحتی از آن بگذرند. پیشنهاد بعدی ما آبشار «دره عشق» است كه چندان هم نزدیك نیست، این یكی هم 110 كیلومتر از شهركرد فاصله دارد، اما شما فكرش را بكنید، آبشاری با 100متر ارتفاع كه به سرعت از دل كوه سر برمی‌آورد. حالا این را اضافه كنید به انارستان‌ها و شالیزارهای روستاهای دره عشق. این كه اسمش چرا دره عشق است، هنوز نمی‌دانیم، یعنی كسی به ما نگفت. شاید نوستالژی عاشقانه‌ای درون خود دارد... راستی اگر دوست داشتید می‌توانید از اهالی روستا نان و ماست محلی بگیرید.
سراب نیست...
سفر به عمق ماجرا، همیشه دیدن غارها انسان را متحیر می‌كند. اول فكر می‌كنید شاید در دوره‌های نخستین مامن و زیستگاه انسان‌ها بوده است یا پناهگاه دیگر موجودات. اما هیچ وقت بدون شواهد و قرائن نمی‌توان نظر خاصی داد. اینجا موسیقی خاص خود را دارد، با بویی از نم و آهك. به «غار سراب» خوش آمدید.
اینجا 56 كیلومتر از شهركرد فاصله دارد. البته تا رسیدن به دهانه غار كمی نیز باید مسیر را پیاده پیمود. اگرچه تنها بیش از 600 متر آن قابل بازدید است، اما رویا تو را تا به ناكجاآباد خواهد برد. بازدید ادامه غار به دلیل وجود موانع طبیعی امكانپذیر نیست. این غار دو دهانه دارد از یكی از این دهانه‌ها آبی گوارا و زلال بیرون می‌آید. نزدیك‌ترین روستا به این غار هم امید آباد نام دارد.
غار یخی چما هم در 25 كیلومتری چلگرد است، قندیل‌های یخی آن بی‌نهایت زیباست، اگر به این نقطه رفتید می‌توانید شاهد قندیل‌های یخ و توده‌های عظیم برف كه به صورت دائمی و در تمام فصول سال وجود دارند باشید.
مهمان آزاده چالشتر شوید
راستی شما كه نمی‌خواهید دیدن قدیمی‌ترین بنای استان را از دست بدهید، «خانه آزاده چالشتر» اسمش برای ما كمی عجیب است. آن‌طور كه می‌گویند این بنا به دلیل سكونت حاج مهدی خان‌آزاده چالشتری، به این نام شهره یافته است. شما می‌توانید با كمی تامل و البته با استفاده از یك راهنما شاهد 3 دوره تاریخی در این معماری باشید. از دوره زندیه تا دوره معاصر. تزئینات گچبری، نقاشی‌های دیواری و هنرهای روی چوب در بنا خود نمایی می‌كنند. بنای مذكور در سال 1357 در میان آثار ملی ایران جا خوش كرده است. راستی تاریخ این خانه به سال 1206 هجری قمری برمی‌گردد.
سنگی استوار با هیبت شیر
وقتی این اسم را می‌شنوید مطمئنم به یاد فیلم «شیرسنگی» می‌افتید. یاد بزرگمردی «علی یار» با بازی علی نصیریان. مانند شیر ایستاد و سر فرود نیاورد بر آستان اجنبی. این فیلم حكایت تاریخ این سرزمین است. بختیاری‌ها رسم داشتند برای پاسداشت جنگاوران و دلاوران خود بر روی قبر آنان مجسمه‌ای تراشیده از سنگ و به شكل شیر یا نقوشی از اسب و شمشیر قرار دهند. این نقوش هر كدام معنا و مفهوم خاص خود را دارد.
شیر سنگی بر روی قبور دلاوران و جوانان بختیاری یادآور تاریخ پرحادثه و فراز و نشیب گذشته این ایل است. شیر سنگی یادگار دوران مادها است. در تاریخ ساخت این مجسمه اختلاف است ولی از نحوه حجاری مجسمه و كشف تابوت اشكانیان از آن محل به نظر می‌رسد كه به اشكانیان مربوط باشد، قدیمی‌ترین شیر سنگی موجود در استان مربوط به دوره صفوی است.
خرید، خرید، خرید
حالا كه دلی سیر از گردش در طبیعت و سیاحت در ابنیه درآورده‌اید، باید راهی بازار شد و هنر این قوم را در نقوش فرش و گلیم و سایر صنایع دستی جست. یكی از زیباترین هنرهای دستی، فرش چالشتر است با طرح‌هایی از قبیل خشتی، لچك، ترنج، سرو و كاج، گل مینا، بی‌بی‌باف، كف‌ساده، بته‌ای و... اگر می‌خواهید در خرید خود صرفه‌جویی كنید، گلیم، جاجیم، سرانداز پیشنهاد بعدی است. البته عشایر و روستاییان استان، دستبافته‌های دیگری هم دارند كه كاملا برای سوغات مناسب هستند. چیزهایی مثل نمكدان، خور، خورجین، حرج، لی، موج، شیردنگ، بند، وریس، لت، چوغا و... البته هنر بختیاری‌ها تنها به این دست‌بافته‌ها محدود نمی‌شود، معرق‌كاری، قلمكاری، قلمزنی، خاتم‌كاری، منبت‌كاری و گیوه‌دوزی نیز از جمله صنایع دستی استان است.
كبابی به نام بختیاری
خواستیم كباب بختیاری را به عنوان غذای سنتی شهركرد به شما پیشنهاد دهیم، دیدیم این كباب حالا جایگاه ملی پیدا كرده است! اما می‌توانید حلیم برنجی و گوش گندم، گوش نخود لوبیا را آزمایش كنید. غذا‌های سنتی و محلی قوم بختیاری، غذاهایی ساده و خوشمزه است. قوم بختیاری به دلیل ایل‌نشینی و كوچ، بیشتر از غذاهایی با مواد گوشتی و دامی و با زمان كم‌طبخ استفاده می‌كردند. غذاهایی مانند: كباب په به جیر، آوریز، آش برنج، آش بلگ و آردوله بوسور، البته اگر یافتید نوش جان كنید، فعلا پیشنهاد ما همان كباب بختیاری است. بختیار باشید.
گروه گردشگری تبیان- الهام مرادی
منبع: جام جم
