همدستان شیطان
هر کس در دنیا برادر یا برادرانى دارد، و اگر احیانا برادرى نداشته باشد براى خود بر مى گزیند تا تنها نباشد. کسانى را که انتخاب مى نماید باید با او هم فکر و هم عقیده باشند.
شیطان هم براى خود برادرانى برگزیده است . آنها کسانى هستند که حق خویشان و هموطنان و بیچارگان و درماندگان را پایمال مى کنند و به آنها نمى پردازند. اسراف و تبذیر مى کنند مال خود را در راه غیر صحیح و فساد مصرف مى نمایند، یا بدون انگیزه دارایى خود را ریخت و پاش مى نمایند و به مصرف صحیح و عقلانى نمى رسانند. چنین افرادى برادران شیطان اند. قرآن درباره آنها چنین مى فرماید:
«إِنَّ الْمُبَذِّرِینَ کانُواْ إِخْوَانَ الشَّیَاطِینِ وَکانَ الشَّیْطَانُ لِرَبِّهِ کفُورًا » ؛ به درستى که تبذیر کنندگان برادران شیطان اند و شیطان هم نعمت هاى پروردگارش را ناسپاس کرد.1
این که شیطان نعمت هاى پروردگارش را ناسپاس کرد روشن است ؛ زیرا خداوند نیرو و توان ، هوش و استعداد فوق العاده اى به او عنایت کرده ، ولى او همه نیروها را در راه نادرست ؛ یعنى در راه اغوا و گمراهى مردم مصرف کرد.
تعبیر به "اخوان" (برادران ) یا به خاطر این است كه اعمالشان همردیف و هماهنگ اعمال شیاطین است ، همچون برادرانى كه یكسان عمل مى كنند، و یا به خاطر آنست كه قرین و همنشین شیطان در دوزخند، همانگونه كه در آیه 39 از سوره زخرف بعد از آنكه قرین بودن شیطان را با انسانهاى آلوده بطور كلى بیان مى كند مى فرماید :امروز اظهار برائت و تقاضاى جدائى از شیطان سودمند به حال شما نیست چرا كه همگى در عذاب مشتركید.
و اما اینكه "شیاطین" در اینجا به صورت جمع ذكر شده ممكن است اشاره به این باشد كه هر انسانى روى از یاد خدا برتابد، شیطانى برانگیخته مى شود كه قرین و همنشین او خواهد بود، نه تنها در این جهان كه در آن جهان نیز همراه او است.
به این خاطر تبذیر کنندگان برادران شیطان اند که از نعمت هاى خدا، ناسپاسى کرده و در راه ناصواب صرف مى نمایند. بى شک اسراف یکى از ناپسندترین اعمال از دیدگاه قرآن و اسلام است . نعمت ها و مواهب کره زمین ، براى ساکنانش کافى است ؛ در صورتى که بیهوده به هدر داده نشوند، بلکه به صورت صحیح و معقول ، دور از هر گونه افراط و تفریط مورد بهره بردارى قرار گیرند؛ و گرنه این نعمت ها آن قدر زیاد نیست که اگر در راه نادرست استفاده شود، هم چنان باقى بمانند و کم نشوند. چه بسا اسراف و تبذیر در منطقه اى ، باعث محرومیت منطقه دیگرى شود، یا اسراف و تبذیر انسان هاى امروز، باعث محرومیت نسل هاى آینده گردد.
قرآن در آیات فراوانى شدیدا اسراف گران را به شدت محکوم کرده است . به چند نمونه از آنها اشاره مى شود تا هشدارى براى مسرفین باشد:
1. در جایى مى گوید: (اسراف نکنید که خدا مسرفان را دوست نمى دارد).2
2. مى فرماید: (مسرفان از اصحاب دوزخ و جهنم اند).3
3. مى گوید: (از مسرفان اطاعت نکنید و فرمان نبرید).4
4. آیه دیگرى مى فرماید: (مجازات و عذاب الهى در انتظار مسرفان است).5
5. مى فرماید: (اسراف یک روش فرعونى و طاغوتى است ).6
6. و نیز چنین گفته : (خداوند مسرفان دروغ گو را هدایت نمى کند).7
7. باز مى فرماید: (ما افراد اسراف کننده را هلاک مى کنیم).8
از این آیات به دست مى آید که اسراف و تبذیر بدترین اعمال مى باشد، و شیطان از مسرفان زیان کار خوشحال است تا آن جا که مى فرماید: "آنان برادران شیطان اند" . مواظب باشید شیطان به برادری انتخابتان نکند.
منبع: تفسیر نمونه جلد 12
تنظیم : گروه دین و اندیشه تبیان
1- اسراء (17) آیه 27.
2- انعام (6) آیه 141؛ اعراف (7) آیه 31.
3- مؤمن (40) آیه 43.
4- شعراء (26) آیه 151.
5- ذاریات (51) آیه 34.
6- یونس (10) آیه 83.
7- مؤمن (40) آیه 38.
8- انبیاء (21) آیه 9.
