آب ملخ؛ آبشار آفت کُش

باید به 65 کیلومتری سمیرم سفر کنید تا باور کنید طبیعی ترین آفت کش دنیا، از دل غار بیرون می آید به رودخانه می ریزد! آبشار آب ملخ، شاید یکی از عجیب ترین آبشارهای ایران باشد که با ترکیبات ویژه اش، نقش یک سمپاشی طبیعی را برای مزارع و زمین های کشاورزی بازی می کند و می تواند تمام ملخ های مهاجم را درجا نابود کند!

داستان یک نام عجیب

آب ملخ، نام عجیبش را مدیون همین خاصیت شگفت انگیز است. پای صحبت قدیمی های روستا که بنشینید، برایتان تعریف می کنند که سال ها پیش، وقتی مزارع گندم روستاهای اطراف مورد تهاجم ملخ قرار گرفت، از آب این چشمه بزرگ برای دفع آفت استفاده کردند و ملخ ها همه یکجا هلاک شدند. اتفاقی که هنوز هم از ذهن کشاورزان منطقه پاک نشده و به همین دلیل، آنها هنوز هم مزارعشان را با آب این چشمه آبیاری می کنند. با این حال، نام دیگر این آبشار تخت سلیمان است و و مردم منطقه معقدند که در این چشمه قطعه سنگی وجو داشته که تخت گاه حضرت سلیمان بوده اما اجانب آن را دزدیده اند.

اما مولف مرآت البلدان هم سال ها قبل درباره این آبشار نوشته است: «چشمه ای است که بزعم بعضی آب آن دافع مضرت ملخ است و از کوه دنا که از مشاهیر جبال و در میان اراضی فارس و عراق واقع است می جوشد و آب چشمه بر روی پل سنگی می ریزد و از دو طرف به رودخانه داخل می شود. معروف است که چون ملخ به ناحیه ای آید شخصی برسر این چشمه آمده ظرفی از آب چشمه به نیت آن ناحیت برمی دارد و گوید می خواهم سار ملخ خوار به فلان جا آید و شرط است که در هیچ منزلی ظرف آب آن چشمه را به زمین نگذارد و هر جا که منزل کند ظرف آب را بر سه پایه یا درختی بیاویزد و چون به ناحیه ملخ زده وارد شود آب را بر مزارع و اراضی بپاشد تا به زودی مرغ سیاهی به نام سار به عده زیاد در آن محل پدیدار آید و ملخ ها را صید کرده بخورد تا تمام شوند. ولی این قول معروف دلیل عقلی ندارد. شاه عباس در سنه 1066 ه" . ق. به تماشای چشمه آب ملخ رفت و به قرار معلوم در قزوین هم چشمه آب ملخ وجود دارد». (از مرآت البلدان ج 4 صص 229 - 230).

آبشار تو در تو

آبشار آب ملخ از دو بخش تشکیل شده است. اولین قسمت آن سرچشمه آبشار است که از دل کوه بیرون می آید و بخش دیگری که در زیر این سرچشمه قرار گرفته، طاقدیسی سبز رنگ است که مثل پل بر روی رودخانه ماربر خم شده است؛ بخشی که اتفاقا در نگاه اول بیشتر به چشم می آید و بدنه اصلی آبشار را تشکیل می دهد.

با این حال اگر دوست دارید سرچشمه را هم ببینید، باید مسیری را که تا رسیدن به آبشار در پیش گرفته بودید ادامه دهید و بعد از آن، به بالای آبشار بروید و از آن بالا طبیعت را تماشا کنید. اگر سختی راه و گرمای هوا کلافه تان کرده بود، می توانید روی بخشندگی سرچشمه حساب کنید و از آب گوارا و معدنی آن بنوشید. مطمئن باشید دلیلی برای بیمار شدن تان وجود نخواهد داشت!

اما در پشت آبشار پرتگاه خطر ناک و زیبایی قرار دارد که  آب ملخ را به یکی از خطرناک ترین آبشارهای ایران تبدیل می کند. آبشاری که تا به حال قربانیان زیادی داشته و احتمالا بعد از این هم خواهد داشت. بنابراین توصیه ما این است که در زمان تماشای آب ملخ فریب زیبایی آبشار و پرتگاه را نخورید و فکر چرخ زدن در ارتفاعات را از سرتان بیرون کنید. باور کنید تمام سی چهل نفری که جانشان را خرج این پرتگاه کردند، مثل شما فکر می کردند که با دیگران فرق دارند و می توانند با کمی دقت و احتیاط از لبه پرتگاه عبور کنند! اما لغزندگی و شیب تند پرتگاه در یک لحظه آنها را غافلگیر کرده و به رودخانه خروشان ماربر سپرده است. البته در بالای آبشار در محل ورود به قسمت پشت آبشار نرده های کوچکی قرار دارد که احتمالا با دیدنشان هشدارهای ما را برای ممنوعیت عبور افراد آماتور و بدون تجهیزات به خاطرتان می آورد.

اگر گذارتان به آب ملخ افتاد، قدمگاه سلیمان را از دست ندهید. ساختاری سنگی که در تنگ بسیار گودى قرار گرفته و سال ها قبل به صورت پلى سنگى و طبیعى ایجاد شده است. برای دیدن تخت سلیمان یا قدمگاه سلیمان، بهتر است از راهنمایی بومیان منطقه استفاده کنید. نزدیکی تخت سلیمان به آبشار این فرصت را به شما می دهد که در یک نیم روز، از هر دو منطقه دیدن کنید.

راه رسیدن

بهترین زمان بازدید از این آبشار بهار و تابستان است و این روزها که گرمی هوا تابستان کلافه کننده ای را برای ساکنان مرکز و جنوب کشور رقم زده، سفر به این آبشار گزینه خوبی برای فرار از گرما خواهد بود.

اگر از سمت استان اصفهان راهی آب ملخ می شوید، باید از شهرهای اصفهان و سمیرم بگذرید و این شهر را به سمت یاسوج  ترک کنید. در جاده سمیرم- یاسوج، بلافاصله بعد از روستای چهار راه، جاده ای خاکی می بینید که در مسیر آن دو دوراهی وجود دارد. در هر دو مورد راه سمت چپ را در پیش بگیرید و حدود 7 کیلومتر در آن پیش بروید، تا به روستای آب ملخ برسید. روستایی در شمالی ترین قسمت خط الراس دنا و مردمی که اصالتشان بختیاری است. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که موقعیت جغرافیایی روستای آب ملخ مانع از آن می شود که آفتاب بیش از سه ساعت در این روستا توقف کند. بنابراین، شما در آب ملخ ظرف سه ساعت هم طلوع خورشید را خواهید دید و هم  غروب آن را!

از این جاده می توانید با ماشین سواری عبور کنید و اگر امکان استفاده از ماشین های شاسی بلند را داشته باشید، احتمالا راحت تر از مسیر خاکی عبور خواهید کرد. اما به محض رسیدن به روستا باید با خودروتان خداحافظی کرده و با پای پیاده از مسیری مالرو عبور کنید. اگر ذوق اکوتوریستی تان گل کرد هم می توانید از روستائیان بخواهید که قاطرشان را چند ساعتی به شما اجاره دهند تا هم تجربه جدیدی در این سفر کسب کنید و هم درآمدهای گردشگری روستا را بیشتر کنید! به هر حال، باید مسیر را در پشت روستا ادامه دهید و در جهت رودخانه ای که از ارتفاعات روستا سرچشمه می گیرد و به رودخانه خروشان ماربر ملحق می شود در پیش بگیرید و بعد از نیم ساعت کوه پیمایی سبک به ملاقات آبشار آب ملخ بروید. حالا شما درست در 215 کیلومتری شهر اصفهان قرار گرفته اید. رو در روی آبشاری که به محض شنیدن صدایش و لمس اولین قطره های پراکنده آن در فضا، خستگی راه را فراموش خواهید کرد.

چه چیزهایی با خود ببریم؟

اگر فقط برای بازدید از آبشار و سرچشمه آن راهی آب ملخ می شوید، فقط یک کفش کوه پیمایی می خواهد و کوله پشتی پر از آب و خوراکی و احتمالا دوربینی که لحظه های خوب شما را در مقابل این آبشار ثبت کند! اما اگر اهل کوهنوردی حرفه ای هستید یا قصد جانتان را کرده اید و می خواهید پرتگاه پشت آبشار یا زیر آبشار را هم ببینید، باید 30 متر طناب استاتیک، لوازم فرود و صعود غارنوردی، تسمه بلند و کارابین پیچ برای کارگاه همراه داشته باشید.

گروه گردشگری تبیان- آرزو رستم زاد