تاریخچه ساخت موشک(1)
از تحقیقات و ابداعاتی که نهایتاً به ساخت موشک انجامید، یا به آن کمک کرد، پیدایش باروت در قرن 13 به وسیله ی چینی ها و ارائه قوانین حرکت در سال 1686 به وسیله ی «اسحاق نیوتن» - معمار اصلی مکانیک کلاسیک – است که از آنها به عنوان دو رویداد مهم در این زمینه می توان نام برد.
باروت سیاه مدتها پس از کشف، به منظور آتش بازی و اثرگذاری تخریبی به کار می رفت، تا اینکه در قرن 14 دانشمندی به نام «برتولد سووارز» توپی اختراع کرد که از باروت سیاه به عنوان خرج پرتاب استفاده می شد. با انفجار باروت سنگهای داخل لوله به سرعت به بیرون پرتاب می شدند. سالهای متمادی این عنصر به عنوان ماده منفجره ی عمومی مصرف می شد، تا اینکه در سال 1425 دانه های آن تکامل یافت و سرانجام فرانسوی ها در سال 1525 با تغییراتی که در آن به وجود آوردند باروت را تکمیل کردند. این ماده تا قرن نوزده به عنوان بهترین خرج پرتاب به کار برده می شد.
علی رغم کسب توانایی تحریک اجسام خارجی به وسیله ی باروت، پیگیری مسئله حرکت و علل آن که از قبل موضوع اصلی فلسفه طبیعی یا به اصطلاح امروز فیزیک بوده است، تا زمان گالیله و نیوتن پیشرفت چشمگیری نداشته است. نیوتن که در سالمگر گالیله در انگلستان متولد شد، تلاشهای دانشمندان قبلی را دنبال کرد و سرانجام آن رابه ثمر رسانید. قوانین این دانشمند بزرگ(1) که برا یاولین بار در سال 1686 در کتابی به نام اصول ریاضی فلسفه طبیعی» منتشر شد، هنوز هم در تکنولوژی مهندسی موشک کاربرد دارد.
نیوتن که قبل از وفاتش در 20 مارس 1828 (در 84 سالگی) در کالج ترینتی (TRINTY) مشغول به کار بود، از روند فرضیه های خود که با تخصیص سرمایه در خارج، باعث توسعه راکت شده بود و با به کارگیی آن علیه انگلستان در هند (کمپانی هند شرقی) که منافع کشورش را تهدید می کرد، اطلاعی نداشت. جریان از این قرار بود ه «شاهزاده حیدرعلی» در نیمه ی دوم قرن 17 در هند، نسبت به توسعه طرح خارق العاده ای ابداع کرد. این طرح که به وسیله ی پسرش «تیپوسائب» (TIPU SAHIB) اجرا شد، منجر به تولید تجهیزات راکتی به وزن حدود 3 الی 5 کیلوگرم و برد 5/1 کیلومتر گردید. قسمت انفجاری این راکت از جنس آهن فشرده، به شکل لوله بود که خرج اصلی آن را باروت تشکیل می داد. طول این قسمت 18 اینچ و قطر آن 5.1 اینچ بود. طول راکت با چوبی از جنس بامبو (BAMBO) که به آن وصل شده بود به سه متر می رسید و این چوب باعث تعادل پرواز می گردید.
بدین طریق، در جنگی که در هندوستان بین ارتش انگلیس و حیدرعلی اتفاق افتاد، در محاصره ی «سرنگاپاتام» (SERNGAPATAM) ارتش تیپوسائب با به کارگیری 5000 راکت انداز ابداعی خود، شکست سختی بر ارتش انگلیس تحمیل کرد. انگلیس و غرب که علی رغم داشتن زمینه ای مساعد در این دهه، فعالیت چشمگیری در تحقیقات موشکی نداشتند و همواره از این موضوع به عنوان غفلت تاریخی یاد می کنند.
در این محاصره، تعدادی از موشکهای سالم به وسیله یکی از افسران انگلیسی به نام «سرویلیام کونگرو» (WILLIAM – CONGREVE) جهت تجزیه و بررسی به انگلستان ارسال شد. این افسر پس از بازگشت به انگلیس، درسال 1805 به ریاست کارخانه ی موشک سازی که تازه در وول ویچ (WOOL WHICH) تأسیس شده بود، انتخاب گردید. نتیجه ی فعالیت این سرهنگ انگلیسی موجب پیدایش راکتی شد که کانگرو نام گرفت و با اینکه بنابر ادعای انگلیس، اصول مهندسی راکت در ساخت این سلاح برای اولین بار رعایت شده بود و پیدایش این موشک را انقلابی در ساخت موشک می دانند، مقایسه مشخصات راکت کانگرو با نوع تیپوسائب نشان می دهد که طراحی کانگرو کاملاً متأثر از ساختمان نوع مسلمان هندی بود، که قبلاً علیه انگلیس به کار گرفته شده بود.
ادامه دارد...
محسن مرادی
