خوراکیهای بی عقل کننده!
عقل نیرویی الهی و خدادادی است که قابلیت رشد و زوال دارد. برخی از عوامل زوال عقل در دست خود انسان هاست که میتوانند با دوری از آنها، این چراغ نورانی را تا پایان عمر روشن نگه دارند ...
علتهای بی عقلی!
از جمله علل تضعیف عقل بشری عدم بهرهگیری از آن است زیرا سبب میشود انسان در مقام تشخیص و عمل ناتوان شده و نتواند حق و باطل را از یکدیگر تمیز دهد و در زندگی به سرگردانی مبتلا شود. خداوند متعال در آیه 71 سوره مبارکه انعام به سرگردانی بشر اشاره می کند که سبب عدم بهرهگیری از عقل و حرکت در مسیر کفر و شرک می گردد.
قل اندعوا من دون الله ما لاینفعنا و لایَضُرُّنا و نُرَدُّ علی اَعقابنا بعدَ إذ هَدنا الله کالّذی استهوتهُ الشّیاطینُ فی الأرض حیرانَ له ...؛ بگو ای پیامبر چرا ما خدا را رها کرده و چیزی را مانند بتان که هیچ قادر به سود و زیان ما نمی باشند به خدایی بخوانیم و باز به خوی جاهلیت بعد آن که خدا ما را هدایت کرد برگردیم، تا مانند کسی که فریب و اغوای شیطان او را در زمین سرگردان ساخته است شویم؟
سرگردانی و حیرانی، دیوانگی است که به معنای فقدان عقل است و در این صورت فرد همانند متحیران در بیابان نمی تواند راه را تشخیص دهد و لذا گمراه می شود.
عدم اجتناب از گناهان و زشتی ها و پلیدی ها از دیگر عوامل زوال عقل است. زیرا عقل با کمال گرایی همراه است و از نشانه های عاقلان است که با پرورش کمالات و خوبی ها آشکار می گردد. از این رو هر چه از میزان خوبی ها و کمالات کم شود و به سوی گناهان و آلودگی ها سوق یابد بیشتر عقلش را از دست می دهد!
خوراکیهای بی عقل کننده!
از دیگر عوامل زوال عقل مصرف برخی از خوراکی ها و نوشیدنی هاست که عقل آدمی را زائل میگرداند. خداوند متعال در قرآن کریم شراب و خمر را مایه ضرر و زیان به عقل آدمی برمیشمارد و از مصرف آن برحذر می دارد.
زیرا در آن "غول" وجود دارد و غول به معنای فساد عقل است. در آیه 47 صافات از ویژگی های شرابهای بهشتی، عدم وجود غول در آن شمرده شده است و از این رو سبب فساد عقل نمی گردد: لافیها غَولٌ و لاهم عَنها یُنزفَون؛ نه در آن فساد عقل است و نه سبب مستی می گردد.
مبارزه با بی عقلی!
از انسان خواسته شده است تا با عوامل زوال عقل مبارزه نماید و از اموری که منجر به آن می شود دوری کند. زیرا عقلی که زایل و فاسد شده باشد قدرت تشخیص خود را از دست می دهد و نمی تواند راهنمای خوبی برای او باشد.
عقل سالم است که به آدمی امکان تشخیص می دهد و میان حق و باطل او را به مقصود می رساند و لذا موجبات هدایت او را فراهم می کند. زیرا عقل مهمترین عامل دینداری بشر و توحیدگرایی اوست و از این رو خداوند متعال خواهان حفظ و نگهداری آن از فساد و زوال است. بدون عقل دینداری نیز معنا و مفهومی ندارد!
بدون عقل دینداری معنا ندارد!
اصولاً این که انسان متعبد می شود و به فرامین الهی گردن می نهد و به دستورات وحیانی عمل میکند ناشی از آن است که عقلی سالم را دارا می باشد که او را به این نتیجه می رساند که خدا حق است و عبادت او لازم میباشد و لذا تنها راه رسیدن به کمال پیمودن راه دین است. از این رو بدون عقل دینداری نیز معنا و مفهومی ندارد! به همین دلیل هم هست که تکلیف از دیوانگان برداشته شده است و یا آن که در حالت مستی که زوال عقل و فساد آن است نماز گزاردن حرام است و قرآن کریم به نزدیک شدن به نماز در حال مستی برحذر داشته است.
نتیجهگیری:
انسان عقل را، هم در دنیا و هم در آخرت نیاز دارد پس باید بکوشد عوامل زوال و فساد آن را بیابد و از آنها جلوگیری نماید!
منابع و مآخذ:
1- قرآن کریم 2- عوامل رشد و زوال عقل- صائب مصطفوی 3- دفتر عقل، آیت عشق، دکتر دنیانی | 4- مجمع البیان، ج 3و 4 5- تفسیر المیزان- علامه ی طباطبایی 6- تفسیر نمونه- زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی |