فاتحان خرمشهر از كدام طبقه بودند؟

چه كسانی در این پیروزی بزرگ نقشی ایفا نكردند؟ نه در جبهه حضور یافتند و نه از رزمندگان مظلوم حمایت كردند؟ چه كسانی در مقاومت 34 روزه در مقابل دشمن و در بدو حمله ارتش بعثی عراق به این شهر، مقاومت كردند؟ مسجد جامع خرمشهر چه نقشی در مقاوت و نیز به هنگام پیروزی رزمندگان اسلام ایفا كرد؟ چه شد كه رزمندگان اسلام از دشمن نترسیدند و چون آهن، مقاوم و پر صلابت ایستادند؟

بزرگ داشت سوم خرداد، روز فتح خرمشهر، پس از یك اشغال نسبتاً طولانی از سوی ارتش متجاوز بعثی عراق، در حقیقت احترام به حماسه مقاومت مردم ایران و رزمندگان اسلام در جریان جنگ تحمیلی است.

این جنگ كه دو برابر مدت زمان جنگ دوم جهانی به طول انجامیده است، یكی از گسترده ترین و طولانی ترین جنگ های تاریخ بشر و حوادث كشور است. ویژگی اصلی فتح خرمشهر را بایستی در نتیجه به ثمر رسیدن تلاش طولانی و مستمر رهبر كبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) و فرماندهان عزیز جبهه های جنگ و رزمندگان سلحشور و مردم مقاوم كشور برای مقابله با دشمن و دفع تجاوز برنامه ریزی شده رژیم بعثی صدام دانست.

از آنجا كه دفاع در برابر یورش دشمن، مهم ترین عامل برای حفظ استقلال یك كشور است، بنابراین فتح خرمشهر در روز سوم خرداد سال 1361 به معنای توانایی انقلاب اسلامی برای ظهور قدرت های بدیع از درون ملت به منظور حفظ تمامیت ارضی كشور در مقابل تهاجم همه جانبه دشمن بوده است. متأسفانه ملت ایران در دوران رژیم سلطنتی و حكومت شاهان فاسد و خودكامه، تجربه تلخی را در از دست دادن بخش هایی از پیكره خود در حافظه تاریخی خود دارد. اگر به دوران گذشته ایران تا حدود سیصد سال پیش، نگاهی انداخته شود و در مورد وقایع آن تأمل صورت گیرد و تاریخ مكتوب آن تورق شود، روشن خواهد شد كه در هر جنگی كه در مرزهای كشور رخ داده، ایران بخش هایی از سرزمین خود را از دست داده است و تنها در دوران حیات انقلاب اسلامی و در دوره پرافتخار رهبری حضرت امام خمینی(ره)، است كه این معادله تاریخی به هم می ریزد و ایران موفق می شود كه پس از اشغال بخش هایی از سرزمینش، دشمن را از تمامی خاك خود با قدرت تمام بیرون براند. پس از گذشت اندكی از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، جنگی نابرابر با حمایت قدرت های بزرگ جهانی و كشورهای عرب پولدار نفتی، بر ایران تحمیل می گردد.

در این شرایط، مردم ایران فقط با انگیزه الهی و با دست های خالی از سلاح های پیشرفته و با عشق به مكتب اسلام و با هدایت رهبریِ حكیم نهضت اسلامی، در جبهه های جنگ حضور مردانه و عاشقانه می یابند و به كمك نیروهای مسلح خود می شتابند و از خود، حماسه هایی شگرف می آفرینند.

یكی از ثمرات این فداكاری عظیم، فتح خرمشهر، در پایان سلسله عملیات بیت المقدس و پس از یك نبرد طولانی 25 روزه است. مقاومت شدید دشمن در خرمشهر برای حفظ موفقیت های به دست آمده و پافشاری آن بر اشغال بخش های وسیعی از استان خوزستان، اهمیت و ابعاد این اتفاق بزرگ را در استراتژی نظامی حاكمان وقت بغداد و متحدان جهانی و منطقه ای اش روشن می كند.

آن روزها صدام حسین، رئیس وقت رژیم بعثی عراق، تلاش داشت تا به هر قیمتی كه شده این شهر مهم و زیبا را در اشغال خود نگه داشته و آن را از دست ندهد. به ویژه آن كه او با تبلیغات وسیع و دامنه داری كه انجام داده بود نمی خواست به یكباره تصور «شكست ناپذیری» را كه از خود در اذهان متحدان و حامیانش پدید آورده بود، دچار خدشه نماید. به همین دلیل نیروهای نظامی خود را كه مسئولیت حفظ خرمشهر را بر عهده داشتند آن قدر در آن شهر نگه داشت كه به یكباره حدود 12 هزار اسیر، از ارتش خود در درون آن شهر برجای گذاشت. این در حالی بود كه پس از ورود رزمندگان اسلام از سمت شمال غربی خرمشهر به داخل آن بندر، بسیاری از نظامیان بعثی، در آخرین لحظات، با رها كردن سلاح خود، به آب زدند و با عبور از اروند رود از مهلكه گریختند.

مسلم است كه این پیروزی اعجاب انگیز و افتخار آفرین، فقط در سایه روحیه بزرگ و قلوب سرشار از ایمان و اخلاص و روح شهادت طلبی رزمندگان عزیز اسلام،كه در مكتب امام خمینی(ره)، به طور مرتب، خود را از وابستگی های دنیایی رهایی می بخشیدند، اتفاق افتاد و رمز حماسه بزرگ و جاودان «فتح خرمشهر» را فقط باید در آن مقوله جست و جو كرد.

البته نبایستی از كنار برنامه ریزی دقیق و انتخاب تاكتیك هوشمندانه این عملیات كه عبور عمده قوا از رودخانه كارون به عنوان تلاش اصلی عملیات طرح ریزی شده بود، گذشت. مطالعه گسترده در مورد چگونگی آرایش دشمن در فضای 5400 كیلومتری منطقه عملیاتی و نیز پی بردن به روش و تاكتیك دفاعی دشمن و نیز برنامه ریزی برای استفاده از نقاط ضعف دشمن و حمله به عقبه های تداركاتی و خطوط مواصلاتی لشگرهای زرهی و مكانیزه دشمن را بایستی از عوامل اصلی موفقیتِ نبرد فتح خرمشهر دانست.

رزمندگان اسلام در آن ایام نام نبرد خود را كه از تاریخ 10/2/1361 شروع شد و در 3/3/1361 با فتح خرمشهر به پایان رسید، «عملیات بیت المقدس» گذاشتند، تا به مردم جهان و مردم دربند عراق بگویند كه هدف اصلی این نبردها نه فقط دفع تجاوز دشمن از سرزمین های اشغالی ایران، بلكه نشان دادن راهی برای فتح بیت المقدس از چنگ اشغالگران صهیونیست از سوی مسلمانان و مردم منطقه است. پیام روشن این انتخاب زیبا برای نام گذاری این عملیات، از سوی رزمندگان ایران، همانا همدلی با فرزندان قدس و فلسطینیان مظلوم و آواره، در آن سوی خاورمیانه بود. فتح خرمشهر اولین صدای رسای ایرانیان، خطاب به همه كسانی بود كه حریم سرزمین و تاریخ شان از سوی بیگانگان مورد تعرض قرار گرفته بود، كه راه پیروزی از مسیر سرخ شهادت می گذرد و پیروزی از آن خداست چرا كه: «وَ مَا النَّصَرَ اِلا مِن عِندِالله».

در سال روز حماسه فتح خرمشهر، فرصت مناسبی است تا مردم ایران بررسی نمایند كه چه كسانی در فتح آن شهر خونین نقش داشتند؟ آن ها از چه طبقاتی از مردم برخاسته بودند و انگیزه و اهدافشان از این مقاومت طولانی و پرثمر چه بود؟

چه كسانی در این پیروزی بزرگ نقشی ایفا نكردند؟ نه در جبهه حضور یافتند و نه از رزمندگان مظلوم حمایت كردند؟ چه كسانی در مقاومت 34 روزه در مقابل دشمن و در بدو حمله ارتش بعثی عراق به این شهر، مقاومت كردند؟مسجد جامع خرمشهر چه نقشی در مقاوت و نیز به هنگام پیروزی رزمندگان اسلام ایفا كرد؟ چه شد كه رزمندگان اسلام از دشمن نترسیدند و چون آهن، مقاوم و پر صلابت ایستادند؟

شاید پاسخ به بخشی از پرسش های فوق در این جمله بنیانگذار انقلاب اسلامی خلاصه شود كه: «ملت ما برای خدا قیام كرده است و ملتی كه برای خدا قیام كند از هیچ چیز نمی ترسد و آسیب نمی بیند». به حق، فرماندهان جبهه های جنگ و رزمندگان سلحشور اسلام در آن دوران، از جمله كسانی بودند كه مصداق بارز سخن فوق بودند.آنان فقط برای خداوند، تمام توان خویش را علیه دشمن به كار گرفته بودند و بیش از هر چیزی به شیوه های مقابله با دشمن فكر می كردند و ابتكار عمل مناسب در طرح ریزی های عملیاتی از خود به خرج می دادند، جلسات خود در قرارگاه كربلا با آیاتی از قران مجید، آغاز می كردند و بر بالای اكثر نقشه ها و كالك های عملیاتی خود این آیه كریمه را درج كرده بودند كه: «وَالَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهدینَّهُم سُبُلَنا وَ اِنَّ اللهَ لَمَعَ المُحسِنین» و آنان كه در راه ما جهاد و كوشش كردند، محققاً آن ها را به راه های خویش هدایت می كنیم و خداوند همیشه با نیكوكاران است. (سوره عنكبوت، آیه 69)

این شعر اقبال لاهوری نیز زمزمه برخی از رزمندگان بود كه:

ما زنده از آنیم كه آرام نگیریم

موجیم كه آسودگی ما عدم ماست

در این شرایط بود كه خداوند هم راه چگونگی آزادسازی خرمشهر را از چنگال دشمن به آن ها نشان داد و بالاخره «خرمشهر را خدا آزاد كرد».

دكتر حسین علایی

 تنظیم برای تبیان :

بخش هنر مردان خدا - سیفی