من همه را دعا می کنم
دوست عزیز تبیانی
خود را ندیدن و تنها به خود توجه نکردن یکی از ارزش هایی است که به آیین خاصی اختصاص ندارد و در تمام اقشار، به عنوان ارزش انسانی شناخته می شود. در آیین اسلام به دوست داری و حل مشکلات دیگران سفارش شده است و جالب تر از آن، عمل به این ارزش اخلاقی در سیره ائمه اطهار علیهم السلام به طور واضح و مکرّر به چشم می خورد -دعای همسایگان توسط حضرت زهرای مرضیه علیهاالسلام را که به یاد دارید - در عبارات زیر جایگاه دعا برای دیگران از منظر روایات بررسی شده است. دعوت می نمایم کامتان را شیرین کنید:
رسول خدا صلی الله علیه واله فرمود: هرگاه یکی از شما دعا می کند، دعایش را عمومیّت دهد و همه را دعا کند، زیرا این کار دعا را زودتر مستجاب می کند.
در حدیث آمده است: رسول خدا صلی الله علیه واله مشغول نماز بود که شنید مردی در نماز می گوید: پروردگارا! تنها من و محمّد صلی الله علیه واله را مشمول رحمت خود قرار دهد و جز بر ما دو نفر، بر هیچ کس رحم نکن! پیامبر اسلام صلی الله علیه واله پس از آن که نماز خود را به پایان برد، رو به او کرد و فرمود: (چرا) تو یک چیز وسیع را محدود ساختی1 یعنی چرا همه ی مسلمانان را دعا نمی کنی و رحمت خدا را به همین و خودت اختصاص می دهی؟
آیت الله حسن زاده ی آملی می گوید: رساله ای در امامت نوشتم و آن را به حضور شریف استاد علاّمه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه ارائه دادم، مدّتی در نزد او بود و لطف فرمودند و یک دوره تمام، آن را مطالعه فرمودند، در یک جای آن رساله، درباره ی خودم دعای شخصی کرده بودم که: بار خدایا مرا به فهم خطاب محمّدی صلی الله علیه واله اعتلا ده. در هنگام ردّ رساله به این جانب فرمود: «آقا! تا من خود را شناختم دعای شخصی در حق خودم نکردم بلکه دعایم عام است.» این تأدیب اخلاقی بسیار در من اثر گذاشت.2
رسول خدا صلی الله علیه واله فرمود: هرگاه یکی از شما دعا می کند، دعایش را عمومیّت دهد و همه را دعا کند، زیرا این کار دعا را زودتر مستجاب می کند.3 و نیز فرمود: کسی که با جمعی نماز بخواند و تنها برای خود دعا کند و دیگران را فراموش نماید، به آنان جفا کرده است.4
مطلب دیگری که غفلت از آن روا نیست این است که: با برپاداشتن نماز و دعا کردن برای خود و دیگران، وظیفه ی نمازگزار به پایان نمی رسد، بلکه این آغاز راه است و هر نمازگزاری موظّف است علاوه بر این، در عمل نیز برای حلّ مشکلات مسلمانان اقدام کند، چنانکه آیت الله جوادی آملی فرموده اند: دینی که می گوید هنگام سحر در نماز شب حدّاقل چهل نفر را دعا کن. همان دین می گوید: روز هم به فکر حلّ مشکل چهل مؤمن باش، شب برخیز و دیگران را دعا کن؛ یعنی، روز هم مواظب کارشان باش. این دین درس کرم به انسان می آموزد، که دیگران مهمان سفره ی انسان باشند.(5و6)
گروه دین و اندیشه - مهدی سیف جمالی
1- مجمع البیان، ج 3-4، ص 601.
2- هزار و یک نکته، ص 621، نکته ی 777.
3- همان، ص 622، نکته 777.
4- همان.
5- اسرارا عبادات، ص 124.
6-دیلمی،حسین،هزار و یک نکته در باره نماز
