عوض خون امام حسین(علیهالسلام)
خون حسین(علیهالسلام) برتر از هر مرکب
رسول خدا(صلی الله علیه و آله) میفرماید، هیچ کار نیکی در تمام عالم وجود، بالاتر از شهادت در راه خدا نیست.(1) در روایت دیگری که هم اهل سنت و هم شیعه آن را از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نقل کردهاند، حضرت چنین فرمود: مرکبی که عالمان دین برای رساندن دین به مردم به کار میگیرند و با آن کتابی، تفسیری، فقهی مینویسند، قیمتش از خون شهدا بیشتر است.(2) اما حالا باید دید قیمت این مرکب، بیشتر از خون کدام شهدا است؟ چون در عالم خونی است که خون ویژه میباشد و میلیاردها قلم و دریاها مرکب، نمیتوانند با این خون ویژه نسبت برقرار کنند.
خون امام حسین(علیهالسلام)، خونی ویژه است. امام زمان(عج) از این خون تعبیر به خون زنده کرده و میفرمایند: به این خون زنده من سلام میکنم.(3)
سلام بر این خونهای زنده، نه خونهای آدمهای زنده. خود خون را میگوید، خون زنده. سلام بر این خونهای زنده؛ این خونی که در کربلا ریخته شده و صاحبش اعلم علمای اولین و آخرین بود.
یعنی اینجا نباید پای مرکب و قلم فقها، مفسرین و حکمای الهی را به میان کشید. علم کل در کنار علم اباعبدالله، جهل است. اینجا بحث علم عالمان و مرکب و دواتشان قابل طرح نیست. خود این خون، مرکبی شد برای نوشتن همه حقایق تا به قیامت. خود این خون، کتابی است به پهنای آفرینش.
معلوم شد این که پیغمبر(صلی الله علیه و آله) میگوید، مرکب علما از خون شهدا افضل است، منظور خون کدام شهید است.
خدا میفرماید: پیغمبر، رحمت برای جهانیان است؛ یعنی اینقدر به او بخشیدهام که اگر کل موجودات از سفرهاش بخورند، سیرشان میکند و از او کم هم نمیشود. آن وقت، پیغمبر میگوید، حسین نیز اینگونه هست.
امام حسین و پیامبر اکرم (علیهماالسلام)
این روایت را که از رسول گرامی(صلی الله علیه و آله) نقل شده، در کتب سنی دیدهام و شیعه هم آن را نقل کرده است. درباره احدی هم، چنین متنی از ایشان نیامده است، جز این که آن حضرت به امیرمومنان(علیهالسلام) گفت: «لَحْمُک لَحْمِى، دَمُک دَمِى، حَرْبُک حَرْبِى، سِلْمُک سِلْمِى»(4) اما شگفتآورتر سخنی است از رسول گرامی(صلی الله علیه و آله) درباره ابا عبدالله(علیهالسلام) که ایشان فرمودند: «حسین منی و انا من حسین»(5)
این «منّی» دارای بحث خیلی سنگینی است. یک رباعی میخوانم تا شاید فهم این روایت را آسان کند:
داند آن عقلی که او دل روشنی است در میان لیلی و من فرق نیست
من کیم لیلی و لیلی کیست من ما یکی روحیم اندر دو بدن
یک خط این رباعی را من به نقل از پیامبر میگویم «حُسَیْنُ مِنِى وَ اَنَا مِنْ حُسَیْنٍ» حالا باید رفت سراغ پیامبر و ببینیم پیغمبر کیست؟ بزرگان دین با دلیل و با برهان، نه با چوب اندرز، ثابت کردند که وجود مبارک رسول خدا در این عالم، مقام جمع الجمعی است؛ یعنی آنچه خدا در بیرون عالم و در باطن عالم دارد، همه را در او خلاصه کرده است؛ یعنی اگر بگوییم پیغمبر همه فرشتگان است، خواهم گفت، او چنین است.
اگر بگوییم پیغمبر همه انسانهاست، خواهم گفت، چنین است؛ اگر بگوییم پیغمبر همه زندگان با ارزش عالم است، خواهم گفت، چنین است؛ اگر بگوییم پیغمبر همه ارزشهاست، خواهم گفت، چنین است و اگر چنین نبود، محال بود این آیه نازل بشود «وَ مَا أَرْسَلْنَاک إِلَا رَحْمَةً لِـلْعَالَمِیـنَ»(6) این آیه دنباله «اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِ الْعالَمِینَ»(7) است. خدا میگوید: من رب جهانیان هستم، همین خدا میفرماید: پیغمبر، رحمت برای جهانیان است؛ یعنی اینقدر به او بخشیدهام که اگر کل موجودات از سفرهاش بخورند، سیرشان میکند و از او کم هم نمیشود. آن وقت، پیغمبر میگوید، حسین نیز اینگونه هست.
عوضهای شهادت حسین(علیهالسلام) در دنیا
زمانی که حسین جانش را برای خدا داد، زمانی بود که اگر او جانش را هزینه نمیکرد، چراغ نبوت همه انبیا، چراغ توحید و چراغ ارزشها برای ابد خاموش میشد. او از طریق شهادت، حلقه اتصال بین توحید، نبوت، ارزشها و انسانهاست.
حالا اگر در این دنیا بخواهند عوض این شهادت را به او بدهند، فکر میکنید چه باید بدهند. من تا حالا در روایات و آیات، کلمه معوض و عوض را در چنین مسئله ویژهای ندیدم. فقط درباره اباعبدالله حسین (علیهالسلام) است که امام زمان(عج) میفرماید: ««اَلْمُعَوَضُ مِنْ قَتْلهِ»(8) معوض نه نسبت به خود اباعبدالله(علیهالسلام)، معوض نه نسبت به نمازهایش و روزههایش، نه نسبت به این که فرزندی مثل زین العابدین و علی اکبر(علیهماالسلام) را تربیت کرده است، نه چنین نیست. این معوض، فقط قیمت خونش در دنیا است و به قیمت آخرت آن کاری ندارند: «اَلْمُعَوَضُ مِنْ قَتْلِهِ اَنَ الأَئِمَةَ مِنْ نَسْلِهِ وَ الشَفَاءُ فِى تُرْبَتِهِ وَ الْفَوْزُ مَعَهُ»(9)
وقتی که اباعبدالله(علیهالسلام) خونش را هزینه کرد، عجیب است که امام صادق(علیهالسلام) می فرماید در کربلا حضرت ابا عبدالله (علیهالسلام) خونش را، نه به خدا صدقه داد؛ نه آن را انفاق کرد؛ نه آن را عطا کرد و نه با آن معامله کرد؛ بلکه ایشان درباره این خون میگوید: «بذل مهجته فیک»(10) این خون را به رایگان به تو داد و گفت من در مقابل این خون، هیچ نظری جز رضایت تو ندارم.
امام زمان(عج) میفرماید، وقتی خدا این خون را گرفت، گفت: من قیمتیترین شیء را از حسین بن علی(علیهالسلام) گرفتم؛ برای همین عدالتم اقتضا میکند، معوضش را به او بدهم. امام زمان(عج) میگوید، هر یک از ما نُه امام بعد از امام حسین(علیهالسلام)، از امام زین العابدین(علیهالسلام)، با وزنی که دارد، امام باقر(علیهالسلام)، با وزنی که دارد، تا من، یک، بیست و هفتم معوض خونش هستیم. من فکر نمیکنم آسمانها و زمین طاقت حل این مسئله را اصلا ًداشته باشند. حل آن برای ما خیلی مشکل است، این مسئله از قبیل این سخن حق تعالی هست «لَوْ أَنزَلْنَا هذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خَاشِعاً مُتَصَدِعاً مِنْ خَشْیَةِ اللَهِ»(11) ما نُه تن با هر مقامی که داریم، در مجموع، تنها یک سوم عوض آن خونیم.
من از سنگینی این مسایل، واقعاً قلبم در فشار قرار گرفته است. نمیدانیم امام حسین کیست؟ واقعاً نمیدانیم. ما نسبت به ایشان جاهلیم و نمیدانیم او کیست.
و اما معوض دوم که یک سوم دیگر معوض خون امام حسین(علیهالسلام) میباشد، این است که پروردگار خوردن هر خاکی را از زمان آدم تا قیامت و به طور کلی، خوردن همه خاکها را حرام کرده است؛ چنانچه خدای ناکرده، اگر زلزله پیش بیاید و قبر پیغمبر(صلی الله علیه و آله) خراب بشود و دوباره بخواهند لحد ایشان را بچینند، اگر بگویند: مقداری خاک زیر صورت ایشان را یا خاک زیر صورت زهرا (علیهاالسلام) را برداریم و به مریضمان بدهیم، حرام است، اما اراده خدا به این تعلق گرفت که یکی از داروهای این عالم هستی را، نه خاک زیر صورتش را، چون صورتش آنجا نیست و نه خاک زیر گلوی بریده او را، بلکه خاک قبرش را قرار دهد.
امام زمان(عج) میفرماید، این هم یک سوم عوض که خدا از حرمت حرامش دست برداشت و گفت، خاک حسینم، حلال است، آن هم برای آن جایی که هیچ کلیدی نتوانست مشکلتان را حل کند. آن کلیدی را که مشکل غیر قابل حل را حل میکند، خاک حسین من است.
اما یک سوم دیگر عوض این است: «وَ الْفَوْزُ مَعَهُ» امام زمان(عج) میفرماید، هر کس در دنیا و آخرت، باطنش، ظاهرش و عملش بوی حسین را بدهد، به طور یقین، اهل نجات است و شکی در آن وجود ندارد: «وَ الْفَوْزُ مَعَهُ».
پینوشتها:
1- کافی، ج2، 248.
2- من لایحضره الفقیه، ج4، 399/ درالمنثور، ج3، ص 72.
3- امل الآمل، ج2، ص 257.
4- بحارالانوار، ج99، ص 106.
5- کامل الزیارات، ص116/ جامع صغیر، ج1، ص 575.
6- انبیاء/107.
7- فاتحه/1.
8- مصباح المتهجد، 826.
9- همان .
10- کامل الزیارات،ص 401 .
11- حشر،21.
گفتاری از حجت الاسلام والمسلمین حاج حسین انصاریان، با تصرف .
گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی .
