تبیان، دستیار زندگی
گاهی نوجوان آن چنان ابراز عقیده می کند که گویی صحنه عینی و واقعی است و اطرافیان از شنیدن آن متعجب میشوند ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پسرا دروغگو ترند یا دخترا؟

آسیب شناسی و درمان دروغگویی در دوران نوجوانی

دروغ

بسیاری از مطالبی که درباره نوجوانان بیان می شود، بر عواملی همچون تغییرات فیزیکی، روحی و اجتماعی، همراه با پریشانی و سرگردانی در این سنین تاکید دارد. این تغییرات مختلف تا حد زیادی طبیعی است، اما برخی از رفتارها و حالات روانی نوجوان از حد طبیعی خارج شده و جنبه مرضی به خود می گیرد. لذا شناخت برخی از رفتارهای طبیعی نوجوان در این مرحله انتقالی، از اهمیتی بسیار برخوردار است. هر چند که بسیاری از والدین چنین می پندارند که وجود پاره ای از روحیات و رفتارها در نوجوانان بیانگر یک معضل است، حال آنکه چنین نبوده و وجود برخی از حالات، روحیات و رفتارها در سن بلوغ طبیعی است و باید به عنوان پدیده ای عادی با آنها برخورد شود.اما از طرف دیگر برخی از رفتارها از حد طبیعی خود خارج می شود و به ناهنجاری تبدیل می گردد و موجبات نگرانی و حتی مشکلات شدید برای والدین را فراهم می آورد. یکی از این دسته رفتارها، دروغگویی است.همه نوجوانان گاهی خواسته یا ناخواسته مرتکب دروغگویی می شوند ولی اگر این نحوه عملکرد باعث شود که نوجوان همواره سعی داشته باشد واقعیت را به نحوه دیگری جلوه داده و به عواقب کار خود توجه نداشته باشد، موجب نگرانی خواهد بود. تا زمانی که این رفتارخللی بر فعالیتهای روزمره زندگی نوجوان و اطرافیان او وارد نیاورد، نگرانی چندانی وجود ندارد اما همین که این مساله از حد طبیعی خارج شود، باید به فکر چاره بود و در صدد درمان تخصصی این مشکل برآمد. دروغگویی نوجوان قبل از آنکه جدی باشد ریشه در فریب و تظاهر دارد، چون نوجوان می خواهد با فرار از حقیقت به نوعی از خود دفاع کند.نکته دیگر که در زمینه دروغگویی(البته از نوع بیمار گون آن) مهم به نظر می رسد این است که این رفتار وابسته به جنس نبوده و در بین دختران و پسران فراوانی یکسان دارد.

دروغگویی نوجوان قبل از آنکه جدی باشد ریشه در فریب و تظاهر دارد، چون نوجوان می خواهد با فرار از حقیقت به نوعی از خود دفاع کند.

تعریف دروغگویی

دروغ معمولا بیانی خلاف واقع یا کتمان یک واقعیت است. دروغ یک عمل روانی – اجتماعی است که فرد کم و بیش به طور عمدی سعی می کند گفتار یا عمل نادرست را در ذهن دیگران درست و حقیقی جلوه دهد. در واقع دروغ سخن یا مطلبی مغایر با حقیقت است و توسط فرد بیان می گردد.

علل دروغگویی

دروغگویی نوعی ناهنجاری است. شناخت علل و انگیزه های آن در برخورد با این مشکل رفتاری بسیار مهم است. در ادامه برخی از علل اصلی دروغگویی عنوان می شود:

1- تخیل

به علت آنکه تخیل در دوره نوجوانی بسیار قوی است، نوجوان آنچه را که آرزو داشته و در ذهن می پروراند در مقابل دیگران بر زبان  آورده و لذا آن چنان محکم ابراز عقیده می کند که گویی صحنه عینی و واقعی است.

2- فقدان اعتماد

زمانی که نوجوان در گذشته با صداقت رفتار کرده و با رفتارهای نامناسب یا فقدان رازداری اطرافیانش مواجه گردد، اعتماد وی به اطرافیانش سلب شده و تصمیم میگیرد که دیگر حقیقت را نگوید در چنین موقعیتی گرایش به دروغگویی پیدا می کند.

دروغ یک عمل روانی – اجتماعی است که فرد کم و بیش به طور عمدی سعی می کند گفتار یا عمل نادرست را در ذهن دیگران درست و حقیقی جلوه دهد.

3- ترس

ترس از مجازات، تنبیه، آبروریزی و یا مورد مواخذه قرار گرفتن باعث می شود نوجوان از گفتن حقایق سرباز زند و در این موقعیت گرایش به دروغگویی در وی شکل می گیرد.

4- آزمایش والدین

گاهی اوقات نوجوان برای محک زدن اولیای خود اقدام به دروغ گفتن کرده تا عکس العمل والدینش را مشاهده نماید.

5- جلب توجه

برخی از نوجوانان که کمتر مورد توجه والدین خود قرار می گیرند، ممکن است در مواقع مختلف اقدام به دروغگویی کند تا از این طریق باعث جلب توجه و نظر دیگران به خصوص والدین خود شود.

6- سرمشق گیری

در بسیاری از موارد عادات رفتاری نادرست والدین و اقدام آنان به دروغگویی تاثیر بسزایی در رفتار نوجوانان دارد. چرا که والدین الگو و سرمشق نوجوان بوده و همین مساله باعث شکل گیری دروغگویی در نوجوان می گردد.

درمان

برای کاستن از میزان دروغگویی نوجوانان اقداماتی در خانواده و مدرسه باید انجام شود. این اقدامات عبارتند از:

1- گرایش اولیا به صداقت و راستگویی

والدین و مربیان در خانه و مدرسه باید از دادن قولهای دروغین و بیجا پرهیز نمایند و آنچه را که در حد توانشان است، وعده دهند. دادن وعده های بیجا و دروغ، مقدمه ای برای یادگیری و سرمشق پذیری این رفتار نادرست در نوجوانان است.

صادق بودن، وعده بی جا ندادن، راستگویی اولیا و مربیان به عنوان سرمشق و در موارد بی اطلاعی، به صراحت اظهار بی اطلاعی کردن، همگی نوعی آموزش صداقت و راستگویی است.

2- بردباری در برابر ناتوانایی ها و خطاها

توقع بیش از حد والدین از نوجوان، وی را واداربه دروغگویی می سازد. پذیرش بی قید و شرط نوجوان، همراه بودن با آنها و بردباری نشان دادن در راه کسب مهارتهای لازم، از اقدامات اساسی در جلوگیری از رشد روحیه دروغگویی است.

3- رازداری برای نوجوان

اگر نوجوان با والدین خود مطلبی را به صورت راز و یا محرمانه مطرح کرده و در میان بگذارد، والدین باید مراقب باشند که این مساله را بازگو نکنند چرا که بازگو کردن این مساله باعث بی اعتمادی نوجوان و از طرف دیگرباعث اقدام نوجوان به دروغگویی می گردد.

4- آموزش والدین

اگر نوجوان به سمت پیدا کردن یک الگو و معیار مشخص هدایت شود، این الگوها تاثیر گذار بوده و رفتارهای نادرست اخلاقی از جمله دروغگویی به عنوان رفتاری غیر مجاز، زشت و ناپسند در ذهن آنها تثبیت و ارزشیابی می شود.

5- زمینه مناسبی برای دروغگویی نوجوان فراهم نشود

با فرزندان خود، به خصوص نوجوانان هر گونه رفتار کنیم،آنها نیز با ما همان گونه رفتار خواهند کرد. اگر با نوجوان با آزادی و بدون تحکم و دستوردادن افراطی رفتار شود و مجبور به اطاعت کورکورانه نباشد و رفتار و سلوک والدین با نوجوان دوستانه باشد، آنها نیز نیازی به دروغ گفتن مشاهده نکرده و به همان ترتیب صادقانه رفتار خواهد کرد.

منابع تکمیلی

اکبری، ابوالقاسم. مشکلات نوجوانی و جوانی. انتشارات رشد و توسعه.1387.

آذردشتی، امیر هوشنگ. چرا کودکان دروغ می گویند؟. همشهری.1372.

تاجیک اسماعیلی،عزیزالله. دروغگویی در کودکان. مجله پیوند.1373.

سروری، محمد حسین. قلمرو روانشناسی. انتشارات نکته. 1371.

فونتل،دن. کلیدهای رفتار با نوجوان. حاجی زاده و قیطاسی(مترجمان). انتشارات صابرین.1386.

مریم عطاریان-بخش خانواده و زندگی

مقالات مرتبط

گذار از منفی گرایی

برای دخترا و پسرای خیالاتی

خواسته ی نوجوان از شما

با فرزندتان بلوغ را تجربه کنید

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.