ایران، رتبه اول در اعتیاد

زنگ خطر به صدا در آمده است

دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل یک ماه پیش در گزارشی ایران را اصلیترین مصرف‌کننده مواد مخدر دنیا معرفی کرد و از آن زمان تاکنون هیچیک از مقام‌های ایرانی نسبت به رد این گزارش واکنشی از خود نشان نداده‌اند.

به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به مدت زمان انتشار این گزارش تاکنون و همچنین دیدار قائم مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر با آنتونیو ماریو کاستا مدیر اجرایی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در وین و عدم واکنش یا تکذیب وی و دیگر مسئولان ستاد در این رابطه، می توان اعداد و ارقام اعلام شده از سوی سازمان ملل را صحیح دانست.

در این گزارش قاره اروپا مشتری 19درصد موادمخدر تولیده شده در جهان اعلام شده است و ایران و روسیه هر کدام سهم  15درصدی مصرف را در این بازار دارند، علاوه بر این چین 12درصد، هند 7درصد و در پاکستان، آفریقا و آمریکا هرکدام 6درصد موادمخدر جهان مصرف می‌شود.

در بخشی از گزارش انتشار یافته تاکید شده است : " این میزان مصرف مواد مخدر، ایران را به یکی از کشورهایی که با جدی ترین مشکل اعتیاد در جهان رو به رو هستند بدل کرده است."

این در حالی است که همه کشورهایی که در کنار ایران در صدر جدول مصرف مواد مخدر قرار گرفته اند به لحاظ جمعیتی تفاوتهای چشمگیری با کشور 70 میلیونی ما دارند، به گونه ای که اروپا بیش از 500 میلیون نفر جمعیت دارد و روسیه نیز در حدود 280 میلیون نفر، چین و هند نیز که با جمعیتهای بالای یک میلیارد نفرشان از این لحاظ سرآمدهای کره خاکی هستند، حتی پاکستان ، آفریقا و آمریکا که در این رده بندی رتبه های پایینتری نسبت به ایران دارند نیز جمعیتهای به مراتب بیشتری نسبت به کشور ما دارند.

با این وجود باید از همه متولیان امر و مسئولان پرسید؛ دولت ، نیروهای امنیتی، دانشگاهها و دستگاههایی مانند ستاد مبارزه با مواد مخدر و دیگر نهادهای مقابله کننده با توزیع و مصرف مواد مخدر در این وضعیت مشغول چه کاری هستند و چرا کشور ما که از لحاظ استانداردهای امنیتی و زندگی به عنوان مثال از کشور پاکستان وضعیت به مراتب بهتری دارد دچار بحرانی با این شدت شده است.

در چنین شرایطی مردم همیشه از مسئولان مرتبط با حوزه مواد مخدر فقط و فقط آمار و ارقامی را می شنوند که حکایت از کشفها و دستگیریهای فراوان در این زمینه می دهد اما چیزی که در بطن و ظاهر جامعه وجود دارد و دیده می شود حکایتی متفاوت با این آمارها دارد.

واقعیت این است که مصرف مواد مخدر و گرفتارشدن افراد پیر و جوان و نوجوان و زن و مرد کشور در دام اعتیاد مسئله ای عادی و معمولی شده و هیچ ایرانی نیست که در نزدیکی خود با این بحران حاد اجتماعی روبرو نباشد.

سئوالی که در این میان به ذهن هر کسی خطور می کند اضافه بر پرسش جدی درباره چگونگی ورود این هجم بسیار زیاد مواد مخدر به کشور، این است که چرا هیچ کس در پی یافتن دلیل اصلی مصرف این مقدار مواد در کشور نیست و اینکه چرا این تعداد از ایرانیان دلبسته مواد تخدیری شده اند.

پلیس ایران در سال گذشته در حدود یکهزار تن مواد مخدر از قاچاقچیان کشف و ضبط کرده است که بی تردید مستحق قدردانیست، اما با این همه، شواهد حکایت از آن دارد که این کشفیات خلل چندانی در بازار مصرف داخلی ایجاد نکرده و نمی کند، چرا که دسترسی راحت و ارزان، به قدر نیاز روز و ماه و سال مصرف کنندگان به هیچ وجه دچار مشکل نشده است.

در اظهارنظرهایی که همیشه از مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر شنیده شده، حجم بالای تهدید نسبت به کشور و مرز مشترک طولانی با افغانستان به عنوان بزرگترین تولید کننده مواد مخدر جهان از علل اصلی این بحران نام برده شده است.

اما این استدلال نیز چندان درست به نظر نمی رسد. چرا که اگر تنها این عوامل در بحران اعتیاد افراد جامعه دخیل می بود، باید پاکستان با اوضاع امنیتی و اقتصادی به مراتب بدتر از ایران که مرز مشترک بیشتری نیز با افغانستان دارد و جمعیتش هم از ایران بیشتر است در گزارش سازمان ملل رتبه ای بالاتر از ایران می گرفت، اما اینگونه نیست.

مسئولان باید بپذیرند که تنها با ارائه نطقهای غرا و آمارهای دهان پر کن مسئله اعتیاد کشور حل شدنی نیست که اگر راهش این بود تا به حال می بایست غول مخوف اعتیاد از ترس این نطقها صد بار در شیشه افتاده بود.

به نظر می رسد برای مبارزه و مقابله جدی با مسئله مواد مخدر باید با استفاده از تجربیات دیگر کشورها و به کارگیری نظریات روانشناسان و جامعه شناسان در کنار برنامه های سخت افزاری مانند برخورد و زندان باید ریشه ها و علل این بحران خطرناک و بنیان کن را که در حال نابودی سرمایه های کشور است، پیش از آنکه به مرحله غیر قابل برگشت برسد را شناسایی کرد و از بین برد.

اگر چه همین حالا و با شرایط موجود هم برخی کارشناسان بر این باورند که بحران اعتیاد جامعه ایرانی به وضعیت غیر قابل برگشت رسیده است و در این باره معتقدند؛ مسئولان یا نمی خواهند این موضوع را باور کنند یا از بیان آن واهمه دارند.