بی‌پولی مخاطب خود را به پیدا می‌کند

"بی‌پولی" دومین فیلم سینمایی حمید نعمت‌الله در مقام کارگردان پس از "بوتیک" است و فضایی متفاوت با نخستین تجربه این کارگردان دارد.

به گزارش خبرنگار مهر، دومین فیلم نعمت‌الله یک کمدی تلخ اجتماعی است که مانند "بوتیک" بخشی از مسائل و مشکلات جامعه امروز را به تصویر می‌کشد. فیلمساز در "بوتیک" دغدغه‌های اجتماعی را در داستانی تلخ و فضایی واقعگرا به تصویر کشید و در "بی‌پولی" قصه‌ای مفرح و موقعیت‌های کمیک بستری فراهم می‌کند تا برشی از شرایط جامعه امروز و به ویژه مسائل و مشکلات طبقه متوسط به تصویر کشیده شود.

ایده اولیه "بی‌پولی" متعلق به سال‌ها پیش است، کارگردان "بوتیک" آگاهانه پس از آن فیلم مصمم بوده فیلم دومش بر پایه شهرت و محبوبیت فیلم قبلی استوار نباشد. به همین دلیل زمانی طولانی سپری می‌شود تا او و هادی مقدم دوست فیلمنامه‌نویس "بی‌پولی" به نسخه نهایی و مطلوب این فیلمنامه کم ایراد برسند.

فیلم روایتی خلاقانه و جذاب از ماجراهایی دارد که ایرج (بهرام رادان) و شکوه (لیلا حاتمی) پشت سر می‌گذارند. کارگردان تلاش می‌کند ذهنیت مرسوم درباره بحران بی‌پولی و تبعاتش را بشکند و به دردسرهایی که این معضل برای قشر متوسط به وجود می‌آورد بپردازد.

فیلم پر از سکانس‌های مفرحی است که در سینمای ایران نمونه و مشابهی ندارد و به دلیل تازگی و طراوتش مخاطب را می‌خنداند، اما در پس این موقعیت‌های کمیک و طنزآمیز تلخی پنهان است. "بی‌پولی" مانند هر فیلم عمیق دیگری لایه‌های مختلف دارد و بیننده می‌تواند از پس این داستان به شناختی تازه درباره زندگی اجتماعی امروز برسد.

* آدم‌های موثر

مصطفی شایسته تهیه‌کننده فیلم که سال‌ها است نامش با سینمای متفاوت گره خورده در ساخته شدن "بی‌پولی" نقش مهمی داشته است. شایسته که پیشتر فیلم‌های سینمایی "کافه ستاره" و "کنعان" را تهیه کرده فضایی فراهم کرده تا نعمت‌الله دومین فیلمش را هم با گروهی حرفه‌ای و شرایطی مطلوب کارگردانی کند.

نعمت‌الله "بوتیک" را هم در هدایت فیلم ساخته بود و "بی‌پولی" دومین همکاری این موسسه و این کارگردان است. تاثیر حضور شایسته را می‌توان در اکران و تبلیغات و سینماهای "بی‌پولی" هم دید. فیلمنامه "بی‌پولی" یکی از مهمترین امتیازهای آن است و فیلم انرژی زیادی از فیلمنامه کم ایرادش گرفته است.

هادی مقدم دوست و نعمت‌الله در تلاشی چند ساله فیلمنامه را نوشته‌اند و تلاش کرده‌اند فیلمنامه یک دست و بدون مشکل باشد. اتفاقی که معمولا کمتر در سینمای ایران می‌افتد همکاری یک زوج در بخش نوشتن است، آشنایی آنها با نوع کار یکدیگر و تلاش برای رسیدن به یک فیلمنامه منسجم با ضرباهنگی قابل قبول ستودنی است.

* بازیگران

لیلا حاتمی و بهرام رادان تصویری تازه از خود ارائه می‌دهند، فیلم دو نیمه است و هر دو بازیگر توانسته‌اند با درک موقعیت شخصیت‌ها در دو نیمه متفاوت فیلم تحول شخصیت‌ها را به تصویر بکشند، نیمه اول نیمه ایرج است. او است که موتور اصلی داستان را روشن می‌کند و تلاش می‌کند تصویری که از خود ساخته به دلیل بی‌پولی از بین نرود.

اما نیمه دوم نیمه شکوه است، زنی که در نیمه اول فیلم مانند کودکی حساس به سرنوشت ایرج گره خورده و از او بازی می‌خورد، در نیمه دوم شکوه از این کاراتر ساده و معصوم فاصله می‌گیرد. در بعضی سکانس‌ها او از ضعف ایرج برای تغییر موقعیت و نقش خود در خانه استفاده می‌کند.

جابجایی نقش که از جذابترین بخش‌های فیلم است بازی متفاوتی می‌طلبیده که رادان و حاتمی آن را خوب اجرا کرده‌اند. تصویری که هر دو از ایرج و شکوه در موقعیت‌های مختلف می‌سازند باورپذیر و دوست داشتنی است. آنها پیشتر همبازی نبوده‌اند و تجربه "بی‌پولی" نشان می‌دهد می‌توان از ستاره‌ها در قالب‌هایی تازه استفاده کرد و نقش‌هایی متفاوت را به آنها سپرد.

در کنار دو ستاره اصلی فیلم بازی امیر جعفری و سیامک انصاری در نقش‌هایی جدی و متفاوت قابل قبول است و برای بیننده‌ای که به دیدن آنها در قاب چند اینچی تلویزیون عادت کرده، دیدن این تصویر تازه در "بی‌پولی" خیره کننده است. بابک حمیدیان هم یکی از بهترین بازی‌های چند سال اخیرش را در "بی‌پولی" به نمایش می‌گذارد.

* موقعیت در جدول فروش

"بی‌پولی" در روزهای اول اکران از دو رقیب جدی‌اش "زندگی شیرین" و "دو خواهر" کمتر فروخته است اما این به معنی این نیست که مخاطب فیلم تازه نعمت‌الله را نپسندیده، "بی‌پولی" برای تبدیل شدن به اولین فیلم پرفروش نیمه دوم سال 88 نیاز به زمان دارد و پس از گذشت چند هفته به فروشی قابل قبول می‌رسد.

فیلم "بی‌پولی" این قابلیت را دارد که تماشاگر را با فضایی متفاوت آشنا کند، نوع شوخی‌ها، دیالوگ‌ها و موقعیت‌های متفاوت و تازه است و بکر بودن این فضاها برای تماشاگر دوست‌داشتنی است، "بی‌پولی" از آن جنس فیلم‌هایی است که به مرور زمان مخاطبش را پیدا می‌کند.

می‌توان پیش‌بینی کرد فیلم در هفته‌های آینده دو فیلم رقیب خود را در جدول فروش پشت سر بگذارد. البته باید دید قشری که در سال‌های اخیر با سینمای ایران قهر کرده‌اند به بهانه دیدن "بی‌پولی" به سینما می‌آیند و با دیدن دومین تجربه فیلمسازی نعمت‌الله با سینما آشتی می‌کنند یا بازی گیشه به نفع فیلم دیگری تمام می‌شود.

تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی