بابا تو عروسیم نبود

مصاحبه با خانواده شهید تندگویان (قسمت دوم)

برای مشاهده قسمت اول اینجا کلیک کنید.

محمد مهدی تندگویان را اما در محل کارش ملاقات می کنم. 7 ساله بوده که پدرش توسط عراقی ها ربوده می شود. از پدرش یک چیزهایی را به یاد دارد. مثلا یادش می آید که در بحبوحه جنگ پدر چند بار به بازدید از پالایشگاه آبادان رفت و یکبار او را هم همراه خودش برد. با این کارش خواست بگوید که من عزیزترین کسم را هم با خودم آورده ام. همه ما ، مرد و زن، کوچک و بزرگ باید مقاومت کنیم.اینو که می شنوم ، یاد ماجرای مباهله حضرت رسول می افتم.

سوال همیشگی را از او می پرسم: چه حسی داشتید وقتی بعد از 11 سال خبر شهادت پدرتان را آورند؟

" پدرم اهل مبارزه بود اما هرگز از خانواده غافل نبود. رابطه ما عمیق و پر از صفا و صمیمیت بود. در تمام آن 11 سال هیچ وقت فکر نکردیم که ممکن است برنگردد. گاهی هم خبر سلامتی او را می آوردند. مطمئن بودیم که برمی گردد. این حالت با شرایط کسی که پدرش یک روز شهید می شود و می رود و قبل از آن هیچ انتظاری نبوده است خیلی فرق می کند. ما 11 سال هر شب فکر می کردیم نکند امشب شکنجه اش کنند. این بود که وقتی خبر شهادتش را دادند تا با شرایط جدید خو بگیرم خیلی طول کشید. خیلی بیشتر از وقتی که فرزندان شهدای دیگر خبر شهادت پدرشان را می شنوند. همیشه دعا می کردم هرچه خیر است برای او و ما پیش بیاید اما اینها فقط دعاست. چه کسی دوست ندارد سایه پدر بالای سرش باشد؟"

می پرسم:" بعد از شنیدن خبر اسارتش چه کردید؟"

" بارها نامه نوشتیم و با مقامات دیدار کردیم. حتی با مادرم به ژنو رفتیم اما هیچ اثری نداشت."

توی خانه شان تابلوی بزرگ عکس شهید تندگویان به دیوار است. همسرش می گوید: حتی نوه های کوچکم هم جلوی این عکس می ایستند و او را بابا صدا می کنند. ما هنوز حضور او را در خانه داریم. وقتی روح از کالبد فیزیکی خارج شد می تواند بیشتر با عزیرانش ارتباط بگیرد. یادم هست وقتی پیکر شهید را آوردند  من مدتها بود که از درد گردن رنج می بردم. آن شب خانم خانه ما بود که خواب دید شهید دستش را روی گردنش گذاشته است. از فردای آن روز درد گردن من خیلی کمتر شد. کاملا واضح بود که درد من به ایشان منتقل شده است.

محمد مهدی تندگویان اما می گوید که با پدرش دیالوگی عاشقانه دارد. دیالوگی نه فقط به دلیل رابطه پدر و فرزندی بلکه به دلیل شناخت او از شهید به وجود آمده است:" من اگر پسر شهید تندگویان هم نبودم اگر با زندگی و منش او آشنا می شدم عاشقش می شدم. دیگر زیاد به اینکه فرزند او هستم فکر نمی کنم من عاشق این شخصیتم. چون کارهایی انجام داده است که خاص خود اوست. دنیای خاصی با هم داریم.  پدرم همیشه در کنارم بوده است. همه آن 11 سال و حتی الان. در همه کارهایم با او مشورت می کنم. هر وقت دلم برایش تنگ می شود می روم بهشت زهرا به دیدنش، خواسته هایم را می گویم و فهمیده ام که خواسته های منطقی ام را همیشه اجابت می کند. به خوابم هم می آید اما نشانه هایش قشنگ تر است. نشانه هایی که گاه بازدارنده اند و گاه شتاب دهنده."

هاجر اما جور دیگری با پدر ارتباط دارد:" وقتی بچه بودم سعی می کردم درسهایم را خوب بخوانم تا وقتی پدرم برگشت نمره هایم را به او نشان بدهم. اما بعد که خبر شهادتش را شنیدم سعی کردم به جای واکنش های احساسی مثل پدرم عمل کنم. محکم و با اراده. 3 روز بعد از شنیدن خبر شهادتش به مدرسه رفتم و بیشتر از قبل درس خواندم. در دوران دانشکده هم سعی کردم بیشتر با افکار و عقاید پدرم آشنا بشوم. از نحوه مبارزاتش، کتاب هایی که می خوانده و نحوه برخوردش در موقعیت های مختلف زندگی را بررسی کردم. هرگز هم احساس نگردم پدرم را از دست داده ام. حتی روز اول دانشگاه که همه با پدر و مادرهای شان برای ثبت نام آمده بودند من تنها رفتم و هیچ هم احساس تنهایی نکردم. چون پدرم با من آمده بود. ولی وقتی خواستم ازدواج کنم خیلی دلم می خواست پدرم زنده بود. هرچند شهیدان همیشه زنده اند  اما دوست داشتم روز عروسی ام کنارم بود."

هاجر پزشک است. محمد مهدی مهندسی صنایع چوب و علوم سیاسی خوانده است. مریم صنایع غذایی خوانده است و هدی هم لیسانس ادبیات دارد و حسابداری می خواند. شهید تندگویان 5 نوه هم دارد. یکی شان را می بینیم. امیر علی یکسال و نیمه که با شیطنت هایش  یک لحظه مادرش را آرام نمی گذارد.

از همسر شهید می پرسم:" در آن سالهای اسارت چگونه از سلامتی ایشان خبر می گرفتید؟"

" معمولا از طریق اسرا و کسانی که او را دیده بودند. البته یک بار نامه ای از ایشان در همان اوائل به دستمان رسید که نوشته بود: من محمد جواد تندگویان، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران هستم و نمی خواهم با خانواده ام تماس بگیرم.

به نظر می رسید شرایطی را پیش پای ایشان گذاشته بودند که با قبول آنها بتواند با خانواده اش ملاقات کند و او اینطور برخورد کرده بود. اما در همان سالهای اول توانستیم دوبار با هم مکاتبه داشته باشیم."

می پرسم: " نامه های شان را هنوز دارید؟"

پا می شود که آنها را بیاورد. عکاس خواهش می کند اگر عکسی هم از شهید تندگویان با همسر و بچه های شان دارند برای مان بیاورند.

می آورد. دو تا عکس از مراسم فارغ التحصیلی شهید تندگویان از دوره فوق لیسانس است. در اولی همراه پدر و مادر و پسر کوچکش است و دومی شهید تندگویان خوشحال و خندان محمد مهدی را روی دوشش سوار کرده است. با همان لباس و کلاه فارغ التحصیلی  و می خندد.

دو تا نامه هم هست. هرکدام شامل نامه همسر شهید و او به یکدیگر است:

" دستخط گرانقدرت رسید و همگی از وصول آن خوشحال شدیم. امید است که به مبارکی قدوم سمیه و پیمان و صدرا به دیدار همگی تان نائل گردیم. 4/5/60

بتول برهان اشکوری- تهران خیابان خانی آباد. کوچه مدرس. پلاک 7

از دیدن دستخط زیبایتان مسرور شدیم. از دور روی سمیه و پیمان و صدرا را می بوسم. اگر برای نورسیده شناسنامه نگرفته ای نامش را هدی بگذار. انشالله که به مبارکی نام و قدومش همگی به دایت نائل شویم. به امید دیدار همگی شما. از همه التماس دعا داریم. محمد جواد تند گویان 7/6/1360 عراق- بغداد"

دومی مربوط به چند ماه بعدتر است:"جواد خوب سلام. باید بگویم که زندگی بدون تو برایم نفس کشیدن در هوای بدون اکسیژن شده است. امیدوارم هرچه زودتر به دیدارت موفق شوم. قربانت نسرین (1+12) 13/8/60

بتول برهان اشکوری( نسرین) وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران

نسرین عزیز سلام. با خوشحالی از وصول دستخط تو و اظهار اینکه در سایه لطف خداوند متعال به حمدالله سلامتی حاصل است، امیدوارم حال تو و مهدی و هاجر  و مریم و هدی و خانواده همه اسیران خوب باشد.امید است که طول زمان فراق شما را از دیدار ما مایوس نکند. دعای همه ما اسیران این است که خداوند به خانواده های ما نصرت و صبر و سلامتی عنایت فرماید. همسر خوبم من هم از دوری تو ناراحت هستم ولی به خاطر داشته باش که تو تنها زنی نیستی که به انتظار شوهر اسیرش هست و شکر نعمتهای خداوند کریم را به جای آور. برای کاستن غم تنهایی خود با همسایه مهربان مان پری خانم رفت و آمد داشته باش تا حوصله ات سر نرود. به امید دیدار همگی شما. والسلام علیکم وعلی عبادالله الصالحین 24/1/1361 محمد جواد تندگویان- بغداد"

همین. دیگر هیچ نامه ی رد و بدل نشد تا 11 سال بعد که پیکر شهید را آوردند.

خداحافظی که می کنیم همسر شهید می گوید: میوه که نخورده اید. با خودتان ببرید. مال خانه شهید تبرک است. برمی داریم.

بیرون که می آییم اول به این فکر می کنم که برای نوشتن حرفهای خانواده اش از کجا شروع کنم. بی اختیار یاد این شعر عبدالحمید رحمانیان می افتم:

این کلمات، شاید فقط توانسته باشد حلقه ای دیگر از دوستی ناتمام ما را تشکیل دهد...!