تبیان، دستیار زندگی
«استان سیستان و بلوچستان با وجود دوری مسافت نسبت به مناطق عملیاتی و همین طور جمعیت خود در زمان جنگ تحمیلی، ‌بیشترین اعزام به جبهه‌های حق علیه باطل را داشته است.» گفت‌وگوی ما با سرهنگ حمزه دهقان، مدیركل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان سیستان و بلوچ
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

جوان‌ترین و پیرترین رزمنده‌ها


«استان سیستان و بلوچستان با وجود دوری مسافت نسبت به مناطق عملیاتی و همین طور جمعیت خود در زمان جنگ تحمیلی، ‌بیشترین اعزام به جبهه‌های حق علیه باطل را داشته است.» گفت‌وگوی ما با سرهنگ حمزه دهقان، مدیركل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان سیستان و بلوچستان صحبت‌های حمزه دهقان برای آشنایی با حضور آحاد مختلف مردم سیستان و بلوچستان در دفاع مقدس حائز اهمیت است كه در این مجال به آن پرداخته‌ایم.

جوان‌ترین و پیرترین رزمنده‌ها

سیستان و مسئله جنگ

از بدو شروع جنگ تحمیلی استان سیستان و بلوچستان مثل تمامی نقاط كشورمان اعزام‌هایی را به جبهه‌های جنگ داشت. البته در اوایل جنگ و در حالی كه هنوز قوای نظامی ما از نظام چندانی برخوردار نبودند، داوطلبان سیستانی نیز به صورت انفرادی یا در گروه‌های چند نفره، خود را به خطوط نبرد می‌رساندند.

بعدها كه از غافلگیری اولیه هجوم سراسری دشمن كاسته شد و سپاه و ارتش توانستند سازمان رزم خود را منسجم‌تر كنند (چنانچه تیپ‌های سپاه تشكیل شدند و اعزام‌ها رسمیت بیشتری یافتند) رزمندگان سیستان و بلوچستانی نیز در كنار دو استان هرمزگان و كرمان، تیپ 41 ثارالله را تشكیل داده و از این طریق به جبهه‌ها اعزام می‌شدند. به این ترتیب كه افراد ابتدا در مساجد درون شهرها و روستاهای خود استان آموزش‌های مقدماتی را می‌دیدند و سپس برای ساماندهی و اعزام به كرمان به عنوان مقر اصلی تیپ می‌رفتند. یا اینكه داوطلبان به پادگان امام حسین(ع) كرمان رفته و پس از گذراندن آموزش‌های لازم به جبهه اعزام می‌شدند.

رفته رفته با شدت‌گیری جنگ و استمرار حضور سیستانی‌ها در جبهه‌های نبرد، پادگان قدس زاهدان آموزش بخشی از نیروها را برعهده گرفت و رزمندگان استان دو گردان 405 و 409 را در لشكر 41 ثارالله تشكیل داده و عمدتا در این دو گردان حضور می‌یافتند. تقویم‌ها تاریخ تشكیل این دو گردان را از حدود سال 1364 نشان می‌دهند. یعنی زمانی كه جنگ به میانه‌ها و اوج خود رسیده بود.

شیعه و سنی در كنار هم

یكی از نكات برجسته حضور مردم استان در جبهه‌های جنگ این بود كه به رغم دوری از مناطق عملیاتی و نیز به نسبت جمعیت استان در زمان جنگ، آمار اعزام‌ها رقم بالایی را نشان می‌داد كه باعث می‌شود بگوییم سیستان و بلوچستان با احتساب این دو فاكتور، ركورد خوبی در میان سایر استان‌های كشور برجای گذاشته است. از سوی دیگر در این اعزام‌ها شاهد حضور اهل سنت در كنار شیعیان بودیم كه صحنه‌های خوبی را به نمایش می‌گذاشت. شهرهای ایرانشهر و نیكشهر از جمله شهرهایی هستند كه بیشترین اعزام اهل سنت از آنها صورت می‌گرفت. چنانچه شهید سبیل اخلاقی به عنوان جوان‌ترین شهید دوران دفاع مقدس نیز از برادران اهل سنت نیكشهری بود كه در ادامه بیشتر از او خواهم گفت.

در بررسی حضور سیستانی‌ها و بلوچ‌ها در دفاع مقدس، ‌به موارد جالبی برمی‌خوریم كه تشكیل گروه‌های رزمی سلمان از آن جمله است. گروه‌های سلمان، نام آن دسته از داوطلبان مردمی بود كه از سوی ارتش سازماندهی شده و به جبهه‌ها می‌رفتند. هرچند عمده نیروهای بسیج از طریق سپاه و همان لشكر 41 ثارالله اعزام می‌شدند اما عده‌ای از داوطلبان نیز از سوی ارتش و با نام گروه‌های سلمان به مناطق عملیاتی می‌رفتند. این را هم اضافه كنم كه لشكر زرهی 88 زاهدان نیز از جمله لشكرهای توانمند ارتش در استان سیستان و بلوچستان بود كه آن نیز اعزام‌های خود به مناطق جنگی را داشت.

ستارگان سیستان

جنگ تحمیلی در طول خود نام‌ها و چهره‌های تابناكی را چون ستارگانی به آسمان درخشان ایران اسلامی معرفی كرده‌كه استان سیستان و بلوچستان نیز از این رهگذر بی‌نصیب نبوده است. شهید حاج قاسم میر حسینی، یكی از سرداران و فرماندهان بنام سیستانی در دفاع مقدس است كه تا رده جانشینی فرمانده لشكر 41 ثارالله(ع) نیز پیش رفت.

میرحسینی كسی است كه سرلشكر قاسم سلیمانی پس از شهادت درخصوص او گفته: در تمام مأموریت‌ها جای خالی ایشان احساس می‌شد. هرگاه در مهلكه‌ای فكر می‌كردیم دیگر كار تمام است و موفق نمی‌شویم، میرحسینی وارد عرصه می‌شد و ورق را كاملاً به نفع ما برمی‌گرداند.

یكی از نكات برجسته حضور مردم استان در جبهه‌های جنگ این بود كه به رغم دوری از مناطق عملیاتی و نیز به نسبت جمعیت استان در زمان جنگ، آمار اعزام‌ها رقم بالایی را نشان می‌داد كه باعث می‌شود بگوییم سیستان و بلوچستان با احتساب این دو فاكتور، ركورد خوبی در میان سایر استان‌های كشور برجای گذاشته است. از سوی دیگر در این اعزام‌ها شاهد حضور اهل سنت در كنار شیعیان بودیم كه صحنه‌های خوبی را به نمایش می‌گذاشت. شهرهای ایرانشهر و نیكشهر از جمله شهرهایی هستند كه بیشترین اعزام اهل سنت از آنها صورت می‌گرفت. چنانچه شهید سبیل اخلاقی به عنوان جوان‌ترین شهید دوران دفاع مقدس نیز از برادران اهل سنت نیكشهری بود كه در ادامه بیشتر از او خواهم گفت.

خود من نیز مانند اغلب رزمندگان سیستانی مدتی محضر این شهید بزرگوار را درك كردم و از متانت، ‌خوش‌خلقی و مهربانی در كنار صلابتش خاطره‌های شیرینی دارم كه برای همیشه در ذهنم جاودان خواهد ماند. یادم می‌آید همان موقع می‌گفتند كه در جلسه‌ای با حضور فرماندهان، ‌وقتی برخی از سرداران طرح‌هایی را برای یك عملیات نظامی در اختیار فرمانده وقت سپاه می‌گذاشتند، ایشان به همراه آقای شمعخانی ایرادهایی را به آن طرح‌ها می‌گرفتند، اما وقتی شهید میرحسینی طرحش را ارائه می‌دهد، به قدری به كار اشراف داشت كه دیگر هیچ ایرادی به آن گرفته نمی‌شود. این شهید بزرگوار در دی‌ماه 1365، منطقه شلمچه و عملیات كربلای 5 به شهادت رسید.

در كنار نام این شهید بزرگوار ما با نام شهدایی چون سردار شهید هراتی، ‌سردار شهید عیسی خدری و... نیز برمی‌خوریم كه هركدام در مقاطعی از جنگ منشأ خدمات بسیاری بوده‌اند. در كل بچه‌های استان سیستان و بلوچستان سرداران و فرماندهان بسیاری دارند كه متأسفانه نام‌شان در غربت و گمنامی مانده و كمتر به آنها پرداخته شده است. رزمندگانی كه هرچند تعدادی از آنها در دل محرومیت خاص برخی از مناطق این استان متولد شده و رشد یافتند اما روح و نظر بلندشان بسیار فراتر از شرایط و الزامات زمان و مكان بود و عاقبت دیدیم كه چگونه مردانه جان خویش را فدای آرمان‌های نظام اسلامی كردند.

پیرترین و جوان‌ترین رزمندگان سیستان

همانطور كه پیشتر نیز گفتم، شهید سبیل اخلاقی یكی از جوان‌ترین یا به تعبیری جوان‌ترین رزمنده و شهید دوران دفاع مقدس از استان سیستان و بلوچستان و مشخصاً نیكشهر به جبهه‌ها اعزام شده بود. این شهید 11 ساله و اهل سنت نماد بارزی از وحدت مذاهب و اقوام مختلف ایران اسلامی در پاسداری از كیان نظامی اسلامی است كه با وجود سن كم به جبهه‌های جنگ رفت و به شهادت رسید. در كنار این شهید بزرگوار نیز بودند رزمندگانی با سنین بالا كه از روستاها و شهرهای بعضاً محروم این استان عزم جهاد با دشمنان كشور اسلامی‌مان كرده و به جبهه‌ها می‌رفتند. همین تلاقی جالب پیشكسوتان در كنار نونهالانی چون سبیل اخلاقی باعث می‌شود تا سیستان را به عنوان سرزمین پیرترین و جوان‌ترین رزمندگان دوران دفاع مقدس به شمار آوریم.

در یك نگاه كلی این استان با توجه به حضور پرشور مردمی‌اش در دفاع مقدس، ‌از مهجوریتی عجیب در میان سایر مناطق كشورمان برخوردار است و به نسبت این حضور، ‌كمتر از رزمندگانش می‌شنویم. هنوز خاك‌های مناطق عملیاتی یاد و خاطره پهلوانانی از سرزمین رستم‌ها و سهراب‌ها را به یاد دارند كه بی‌هیچ ادعایی به مصاف دشمن بعثی رفته و مظلومانه به شهادت می‌رسیدند. اگر توجه داشته باشیم كه این استان چه فاصله زیادی با مناطق عملیاتی دارد، آن وقت بیشتر پی به ارزش ایثارها و از جان گذشتی رزمندگان سیستانی خواهیم برد كه فارغ از هر رنگ و قومیت و مذهبی، دل به ندای امام(ره)‌ داده و جبهه‌ها را خالی نگذاشتند

بخش فرهنگ پایداری تبیان


منبع: جوان آنلاین