سرمایه اجتماعی از جنگ تحمیلی

عملکرد مردم ایران در جنگ تحمیلی، نمایش تلاش یک ملت منسجم و دارای مشترکات فرهنگی فراوانی است که در این فرهنگ جنبه های عمومی آن، جنبه های خاص را تحت تأثیر قرار داده است.

مشارکت همه جانبه مردم ایران از تمام اقوام و ادیان در دفع تجاوز، تعاون و همکاری در کارها، حفظ وحدت ملی در رویارویی با تضادها و تعارض های داخلی، انتقال بدون چشم داشت تجربه ها، میهن دوستی، کمک های مالی و جانی در دفاع و از انسجام ملی حکایت دارد. در دوران هشت ساله دفاع مقدس با اولویت یافتن نیازهای جمعی در عرصه عمومی، منافع فردگرایانه کمتر مجال بروز یافتند و روحیه همیاری، اعتماد متقابل، ایثار، مقاومت و مسائلی از این دست در فضای شهری و روستایی جامعه به عنوان ارزش شناخته شدند.

درخواست کمک افراد از یکدیگر باعث افزایش مقدار سرمایه اجتماعی شد. با وقوع جنگ تحمیلی، مناطقی از جنوب و غرب کشور توسط دشمن بعثی اشغال شد. این روند، باعث بی خانمانی طیف وسیعی از ساکنین این مناطق شد؛ شمار زیادی از این افراد، بستگان درجه یک خود را از دست دادند. از همین رو دستاوردهای انقلاب با ادامه حملات در معرض تهدید قرار گرفت؛ اما از آن جایی که انقلاب اسلامی که با تکیه بر نیروهای مردمی به پیروزی رسیده بود؛ در سال های پس از پیروزی هم بخش بیشتری از اداره امور کشور را بر عهده همین مردم گذاشته بود.

مردمی بودن نظام سیاسی سبب شده بود با تقویت روحیه انقلابی، اسلامی، فرد فرد آحاد اجتماع خود را بخش غیرقابل تفکیک از ملت بدانند. این احساس یگانگی با ملت، با حمله عراق به ایران تقویت شد و بسیاری از افراد نواحی مختلف کشور، برای کمک به سایر هم وطنان عازم جبهه ها شدند. براساس چارچوب سرمایه اجتماعی، افراد در شرایط سخت روابط اجتماعی پایدارتری برقرار کردند به طوری که هر یک از مردم برای سهیم شدن در حمایت از یک ضرورت اجتماعی به میدان آمدند.

جوانان در جبهه ها حضور یافتند و آن ها که توان حضور نداشتند در شهرهای خود به کمک و پشتیبانی از جبهه و رزمندگان پرداختند. در این میان هرکسی به وسع خود به حمایت پرداخت.

چند سند با ارزش از برگه های کمک های مردمی استان زنجان در دوران دفاع مقدس: