تبیان، دستیار زندگی
یمل .زندگی نامه .شکوه شمس .انه ماری شیمل: مولوی شناس فقید .کتاب شناسی شیمل .گالری تصاویر . گزیده اشعار شیمل مولانا جلال الدین محمد رومی و علامه محمد اقبال لاهوری، دو عارف و متفکر برجسته جهان شرق، شخصیت هایی هستند که مورد توج...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مولانا  و اقبال در آثار شیمل

.زندگی نامه

.شکوه شمس

.انه ماری شیمل: مولوی شناس فقید

.کتاب شناسی شیمل

.گالری تصاویر

گزیده اشعار شیمل

مولانا جلال الدین محمد رومی و علامه محمد اقبال لاهوری، دو عارف و متفکر برجسته جهان شرق، شخصیت هایی هستند که مورد توجه و علاقه بسیار پروفسور شیمل قرار دارند. وی چند اثر مهم از آثار منظوم و منثور این دو حکیم فرزانه را به زبان های آلمانی و انگلیسی و ترکی ترجمه کرده است. افزون بر این در میان آثار استاد شیمل تحقیق و تألیف های بسیاری نیز درباره شخصیت برجسته و آثار ارزشمند مولوی و اقبال دیده می شود. پروفسور شیمل یکی از استادان مسلم حوزه مطالعات «مولوی شناسی» و «اقبال شناسی» است.

«زبان تصاویر مولانا جلال الدین محمد رومی» کتابی است که استاد با آن در چهل و چند سال پیش، کار پژوهش درباره آثار مولانا را آغاز کرد. از آن زمان به بعد مولوی و آثارش یکی از موضوع های اصلی تحقیقات بانو شیمل را تشکیل داد. ترجمه کتاب «فیه ما فیه» به زبان آلمانی، یکی از روشن ترین و زیباترین ترجمه هایی است که تاکنون از متون کلاسیک فارسی منتشر شده است. در یادداشت کوتاه آخر کتاب می خوانیم که ترجمه آلمانی کتاب از روی دو نسخه چاپ تهران انجام گرفته که یکی همان نسخه معروف مرحوم فروزانفر است. پروفسور شیمل، تصحیح فروزانفر را بهترین نسخه چاپی «فیه ما فیه» می داند و از آن شادروان (فروزانفر) به عنوان «محقق خستگی ناپذیر آثار مولوی» یاد می کند.

«من چو بادم تو چو آتش»Ich bin wind und bist feuer عنوان کتاب زندگی نامه و تحلیل آثار عارف بزرگ مولانا جلال الدین محمد است و تاکنون چندین بار تجدید چاپ شده است. در این کتاب بعد از شرح احوال مولانا، شخصیت وی و عظمت شاهکارش – مثنوی معنوی – مورد بررسی قرار گرفته است. استاد شیمل در این کتاب اشاره می کند: «نباید از یاد برد که بزرگترین ملهم مولانا در کتاب مثنوی، قرآن بوده است. از این رو به عبدالرحمن جامی باید حق داد که مثنوی مولانا را «قرآنی به زبان فارسی» می خواند. بدیهی است که مولانا متون عرفانی پیشینیان را مطالعه کرده بود: متونی چون «رساله قشریه» و «احیاء علوم الدین» امام غزالی.

کتاب اخیر – احیاء علوم الدین – امین آداب عرفان است و چنین می نماید که مولوی احتیاجات آن را در چند مورد دقیقاً دنبال کرده است. او می باید «خمریه» دل انگیز عارف مصری هم عصرش، عمربن الفارض را نیز می شناخته است، زیرا بعضی از ابیات مثنوی همچون دوباره نویسی ابیات «خمریه» است. به این طریق شاید بتوان منابع بسیارِ دیگری نیز برای شیوه و سبک نگارش مولانا یافت (گذشته از سنت های گوناگونی که شعر او بر آنها متکی است)، اما آنچه در اساس قابل قبول است همان است که او درباره خودش می گوید:

فسانه عاشقان خواندم شب و روز

کنون درعشق تو افسانه گشتم

«نظر مولانا درباره خدا و جهان»، «هبوط آدم»، «عروج مخلوق»، «مناجات»، «آتش عشق» و «رقص و سماع» عناوین فصل های دیگر این کتاب را تشکیل می دهند. در تألیف این کتاب منابع بسیاری به زبان فارسی در اختیار استاد شیمل قرار داشته است که گذشته از آثار منظوم و منثور مولانا، کتاب «رساله در احوال مولانا جلال الدین رومی» به قلم فریدون بن احمد سپهسالار (تهران 1325) و کتاب «مناقب العارفین» تألیف احمد بن محمد افلاکی (تصحیح تحسین، بازیجی، آنکارا 1956) را می توان نام برد. افزون بر اینها، کتاب «مکتوبات مولانا» که عبدالباقی گلپیناری در سال 1963 در استانبول به زبان ترکی ترجمه و منتشر کرد، جزو منابعی است که در دسترس استاد شیمل بوده است. از میان منابعی که به زبان های اروپایی برای تألیف این کتاب مورد استفاده بانو شیمل قرار گرفته است می تواند چند عنوان زیر را نام برد: «مثنوی یا دو بیتی های شیخ مولانا جلال الدین رومی»، نوشته گئورگ روزن (آلمانی، مونیخ 1913)، «رومی، شاعر و عارف»، به قلم رینولد نیکلسون (انگلیسی، لندن 1950)، «قصه های مثنویم، نوشته آرتور آربری (انگلیسی، 1961 لندن) و «جلال الدین رومی، حکیم و شاعر بزرگ ایرانی»، نوشته سید حسین نصر (انگلیسی، تهران 1974).

یکی دیگر از آثار مهم بانو شیمل درباره مولانا، کتاب «شکوه شمس»The Triumphal Sun است. این کتاب سیری در آثار و افکار مولاناست و خوشبختانه به همت استاد حسن لاهوتی و با مقدمه علامه جلال الدین آشتیانی به زبان فارسی نیز ترجمه شده است. بانو شیمل در کتاب زندگینامه خود که در سال 2001 منتشر شده است، از خاطرات نخستین سفر خود به ایران بعد از انقلاب در سال 1995 یاد می کند و از دیدار این دو استاد در شهر مشهد. او می نویسد: « برای من افتخار بزرگی بود که در فرودگاه مشهد نه تنها حسن لاهوتی که کتاب پر حجم من، «شکوه شمس» را به فارسی ترجمه کرده است، بلکه علامه آشتیانی نیز که مقدمه ای بر ترجمه فارسی این کتاب نگاشته، به استقبال من آمده بودند. علامه آشتیانی یکی از برجسته ترین علمای روحانی ایران است: «انسانی سرشار از حکمت ژرف عرفانی».

گزیده دیوان شمس به زبان آلمانی مجموعه ای است از غزلیات و رباعیات مولانا جلال الدین محمد رومی که نخستین بار در سال 1964 میلادی منتشر شد و تاکنون چندین بار تجدید چاپ شده است. «پیام مشرق»- Botschaft des Ostens و «زبور عجم»Persischer Psalter، دو مجموعه منظوم دیگر از اقبال هستند که استاد شیمل به زبان آلمانی به نظم درآورده است؛ این کتاب در سال 1957 منتشر شد.

از دیگر تألیفات این بانوی گرانقدر کتابی است با عنوان «محمد(ص)»Und Muhammad ist sein Prophet استکه مورد استفاده دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان قرار می گیرد، استاد شیمل تعدادی از غزلیات و رباعیات مولانا را به نظم درآورد و به خوبی پیداست که در این راه با استاد مسلم و سرمشق خود «فریدریش روکرت» هم آوازی می کند.

پروفسور شیمل از همان آغاز فعالیت های علمی خود به موازات مطالعه و بررسی در آثار و افکار مولوی، به تحقیقات دامنه داری نیز در مورد شخصیت اقبال و اندیشه های وی پرداخت. یکی از نخستین ترجمه های منظوم استاد شیمل به زبان آلمانی کتاب «جاویدنامه» علامه محمد اقبال لاهوری است، با مقدمه ای از هرمان هسه که شامل زندگی نامه و پژوهش در آثار و اندیشه ای اجتماعی و سیاسی و دینی اقبال است. پژوهش در «جاوید نامه» یکی از فصل های مهم و ارزشمند کتاب است.